Qua 10 năm (2005-2014) thực hiện Dự án KfW6:
Rừng thêm xanh, người dân thêm thu nhập
Dự án (DA) Khôi phục và quản lý rừng bền vững (còn gọi là DA KfW6) do Chính phủ Đức và Chính phủ Việt Nam đồng tài trợ vốn đã kết thúc với kết quả khả quan. Qua thực hiện DA, các cánh rừng ngày càng thêm xanh, người dân tham gia DA có thêm thu nhập từ trồng rừng.
Kết quả khả quan
Nhằm thực hiện tốt các mục tiêu của DA, trên cơ sở hướng dẫn của Bộ NN-PTNT, Ban quản lý (BQL) DA KfW6 tỉnh (Sở NN-PTNT) đã tiến hành quy hoạch sử dụng đất lâm nghiệp tại các địa phương tham gia DA, điều tra lập địa, xác định cây trồng cho từng loại đất. Đồng thời đo đạc thiết kế và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp lâu dài cho các hộ tham gia DA. Hỗ trợ xây dựng HTX lâm nghiệp; xây dựng kế hoạch trồng, khoanh nuôi tái sinh, chăm sóc và bảo vệ rừng cho từng năm.
BQL DA còn lựa chọn và chuyển giao cho nông dân các giống cây lâm nghiệp như sao đen, lim xanh, keo lai, keo lá tràm, mây nếp, dầu rái, dó trầm, xoan ta, bời lời… và hướng dẫn cho nông dân các biện pháp trồng, quản lý, bảo vệ, chăm sóc rừng trồng, rừng khoanh nuôi tái sinh. Nhờ vậy, các khu vực rừng thuộc DA KfW6 tại các huyện Hoài Ân, Hoài Nhơn và Tây Sơn đã được hình thành và ngày càng xanh tốt, tình trạng chặt phá rừng không còn xảy ra.
Ông Sử Văn Hà, ở thôn An Hòa, xã Ân Phong (Hoài Ân), cho biết: Tham gia DA KfW6, tôi được Nhà nước giao khoanh nuôi tái sinh 1,5 ha rừng tự nhiên và khoanh nuôi tái sinh 15,5 ha rừng trồng bổ sung các loại cây như sao đen, lim… Diện tích rừng của tôi được Nhà nước giao quyền sử dụng lâu dài và tôi xem đây là tài sản lớn nên đã chăm sóc, bảo vệ chu đáo, và đã có thu nhập đáng kể từ các sản phẩm phụ dưới tán rừng. Diện tích rừng trồng có bổ sung sẽ được thu hoạch bán sau khi DA kết thúc”. Ông Hà là một trong số trên 5.600 hộ dân ở 3 huyện được hưởng lợi từ DA KfW6.
Ngoài việc giao rừng cho cá nhân, BQL DA KfW6 tỉnh cũng đã triển khai thực hiện 4 mô hình quản lý rừng cộng đồng với tổng diện tích trên 2.572 ha. Trong đó, huyện Hoài Nhơn thực hiện 1 mô hình tại thôn Định Bình Nam, xã Hoài Đức với diện tích 1.708 ha; huyện Tây Sơn thực hiện 3 mô hình tại thôn Phú Mỹ - xã Tây Thuận và thôn Hòa Thuận, Tiên Thuận - xã Tây Phú với tổng diện tích trên 862 ha. Những địa phương thực hiện quản lý rừng cộng đồng được DA hỗ trợ xây dựng nhà sinh hoạt cộng đồng, trang bị máy vi tính, máy in, bàn ghế, tủ đựng tài liệu; xây dựng các biển báo và đóng cột mốc bằng bê tông, trồng cây bản địa trên đường ranh giới diện tích rừng cộng đồng quản lý… Ngoài ra, DA còn hỗ trợ kinh phí cho HTX lâm nghiệp thôn Phú Mỹ xây dựng hạ tầng, trang bị máy móc phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh.
Theo BQL DA, đến nay, tỉnh ta đã thiết lập được trên 9.125 ha rừng (Hoài Ân trên 3.478 ha, Hoài Nhơn trên 1.999 ha và Tây Sơn trên 3.647 ha), đạt 114% so với kế hoạch. Trong đó, có 2.812 ha rừng trồng cây bản địa: sao đen, dầu rái, lim xanh, dó trầm, keo lá tràm, keo lai và khoanh nuôi tái sinh trên 6.313 ha rừng tự nhiên. Trong khuôn khổ DA, tỉnh ta đã cấp 5.657 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các nông hộ tham gia DA, đạt 100% kế hoạch; mở 5.661 sổ tài khoản cho các nông hộ và cộng đồng tham gia DA với số tiền trên 31,906 tỉ đồng, để phục vụ công tác chăm sóc, bảo vệ rừng.
Xúc tiến bàn giao rừng cho dân
DA KfW6 được thực hiện tại 4 tỉnh: Bình Định, Quảng Ngãi, Phú Yên và Quảng Nam, Bộ NN-PTNT là cơ quan chủ quản. Thời gian thực hiện DA là 10 năm (2005-2014) với tổng kinh phí toàn DA 13,815 triệu EURO, trong đó vốn viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Đức 9,715 triệu EURO; vốn đối ứng của Việt Nam 4,1 triệu EURO. Riêng tại tỉnh ta, DA KfW6 được thực hiện ở 49 thôn tại 13 xã của 3 huyện: Hoài Ân, Hoài Nhơn và Tây Sơn, với mục tiêu thiết lập 8.000 ha rừng ở những nơi bị đe dọa về sinh thái; quản lý rừng dựa vào cộng đồng (2.072 ha) nhằm góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, đảm bảo thu nhập ổn định cho người dân thông qua việc giải quyết việc làm vùng DA. Tổng vốn đầu tư thực hiện DA trên 83,808 tỉ đồng, trong đó vốn hỗ trợ của Chính phủ Đức trên 63,702 tỉ đồng, còn lại là vốn đối ứng của tỉnh.
Ông Nguyễn Thế Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển lâm nghiệp tỉnh, kiêm Giám đốc BQL DA KfW6 tỉnh, cho biết: DA KfW6 tại tỉnh ta đã đảm bảo các mục tiêu đề ra, được Bộ NN-PTNT đánh giá cao. Thực tế cho thấy, sau khi được Nhà nước giao rừng, người dân địa phương đã phát huy quyền làm chủ của mình trong công tác trồng, chăm sóc, quản lý, giám sát, bảo vệ rừng một cách có hiệu quả hơn. Nhờ đó, các huyện tham gia DA đã có được những cánh rừng đa dạng sinh học, vừa góp phần phòng hộ đầu nguồn, vừa giúp cho người dân có thu nhập ổn định từ việc khai thác tận dụng các loại gỗ tạp và các sản phẩm dưới tán rừng. Hiện nay, bên cạnh việc đánh giá quá trình thực hiện DA, chúng tôi đang xúc tiến các thủ tục cần thiết để bàn giao diện tích rừng cho các tổ chức, cá nhân hưởng lợi từ DA quản lý, khai thác theo đúng quy định.
Mặt khác, công việc cần thực hiện sau khi DA kết thúc là đôn đốc các hộ tham gia DA tiếp tục chăm sóc những diện tích rừng đã được thiết lập từ năm 2010-2012 (trên 3.835 ha) và bảo vệ toàn bộ diện tích rừng đã được thiết lập từ đầu DA đến nay để phục vụ công tác bàn giao rừng. Thống kê, đánh giá chất lượng rừng theo 3 cấp: Tốt, trung bình, xấu làm cơ sở bàn giao thành quả của DA. BQL DA cũng sẽ phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội đối chiếu tài khoản tiền gửi cá nhân của các hộ tham gia DA để có cơ sở quản lý theo đúng quy định; bàn giao tài sản và thành quả của DA cho đơn vị tiếp nhận.
PHẠM TIẾN SỸ