Xây dựng ngôi nhà an toàn cho trẻ
Năm 2014, việc đánh giá công nhận ngôi nhà an toàn, phòng chống tai nạn thương tích trẻ em được triển khai thí điểm tại 6 xã, phường của TP Quy Nhơn (phường Lê Lợi và Nguyễn Văn Cừ) và các huyện Tuy Phước (xã Phước Nghĩa và Phước Hưng), Hoài Nhơn (thị trấn Bồng Sơn và xã Tam Quan Bắc). Tuy phạm vi tổ chức chưa rộng, nhưng hoạt động này bước đầu đã tác động tích cực đến ý thức của người dân trong đảm bảo an toàn cho trẻ.
Theo Quyết định số 548/QĐ-LĐTBXH ngày 6.5.2011, ngôi nhà an toàn phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em có 33 tiêu chí. Ngôi nhà được công nhận an toàn phải đảm bảo trong năm không có trẻ em bị tai nạn thương tích tại nhà và phải đạt 23/33 tiêu chí, trong đó có 15 tiêu chí bắt buộc. Ngôi nhà an toàn áp dụng đối với nơi thường xuyên có sự sinh sống, hoạt động của trẻ em (nhà ở riêng lẻ, nhà chung cư, nhà ở của các cơ sở trợ giúp trẻ em, các trung tâm bảo trợ xã hội, trường học...).
Nâng cao hiệu quả tuyên truyền
Chị Trần Thị Bích Ngọc, cán bộ phụ trách công tác bảo vệ - chăm sóc trẻ em (BVCSTE) của UBND phường Nguyễn Văn Cừ (TP Quy Nhơn) đưa chúng tôi đến thăm nhà bà Nguyễn Thị Nga, ở khu vực 4. Đây là một trong số 83 căn nhà có trẻ em được công nhận là ngôi nhà an toàn trong năm 2014 của phường.
Bà Nguyễn Thị Nga cho hay, thằng cháu ngoại Phan Nguyễn năm nay vừa lên 5 - lứa tuổi hay chơi đùa, nghịch ngợm. Vì thế, gia đình bà rất chú ý thực hiện các biện pháp phòng tránh tai nạn thương tích cho bé. Tường rào, cổng ngõ chắc chắn, đường đi vào nhà được lát gạch không trơn trượt. “Trẻ nhỏ hay tò mò, nên các loại thuốc phải đựng trong tủ, đặt trên cao. Dụng cụ nhà bếp cũng phải sắp xếp ngăn nắp, tránh xa tầm tay của cháu”, bà Nga cho biết.
Tuy nhiên, theo bà Nga, vẫn có những tiêu chí của ngôi nhà an toàn rất khó thực hiện. Ví như, những ngôi nhà ở thành phố vốn không có diện tích rộng rãi, rất khó đạt yêu cầu khu bếp phải riêng biệt, có cửa ngăn và có khóa để trẻ dưới 6 tuổi không tiếp xúc được với bếp lửa, bình ga.
Còn chị Trần Thị Bích Ngọc thì cho rằng, có những tiêu chí rất khó đánh giá chính xác, như đèn, diêm và bật lửa, dao kéo và các vật sắc nhọn dùng để cắt phải để ở nơi ngoài tầm với của trẻ dưới 6 tuổi; không cho trẻ chơi các đồ chơi nhỏ hoặc các vật nhỏ dễ nuốt. “Người chấm điểm không thể sâu sát để bao quát tình hình hết được. Vì thế, các cộng tác viên BVCSTE chủ yếu vừa chấm điểm, vừa hướng dẫn tuyên truyền để bà con biết cách bảo vệ trẻ”, chị Ngọc cho hay.
Theo kết quả đánh giá cuối năm 2014, có 7.038 hộ gia đình trên tổng số 9.140 hộ được đánh giá ở 6 xã, phường thí điểm đạt tiêu chí “ngôi nhà an toàn, phòng tránh tai nạn thương tích trẻ em”, đạt tỉ lệ 77%. Trưởng phòng LĐ-TB&XH TP Quy Nhơn Huỳnh Thị Tâm nhận định: “Qua việc đánh giá ngôi nhà an toàn đã giúp các cộng tác viên vừa thực hiện việc đánh giá vừa làm công tác tuyên truyền về phòng, chống tai nạn thương tích ở trẻ em, giúp các bậc cha mẹ, người thân nâng cao nhận thức trong việc bảo vệ con em mình tốt hơn, phòng tránh các nguy cơ gây tai nạn thương tích trẻ em tại gia đình”.
Tiếp tục nhân rộng
Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác, phòng chống tai nạn thương tích trẻ em, bên cạnh xây dựng các điểm tuyên truyền tại trường học, tổ chức các lớp tập bơi, ngành LĐ-TB&XH sẽ chú trọng hơn nữa hoạt động đánh giá công nhận ngôi nhà an toàn. Theo anh Nguyễn Văn Hùng, cán bộ Phòng BVCSTE (Sở LĐ-TB&XH), dự kiến trong năm 2015 hoạt động này sẽ được nhân rộng ra 10 xã, phường, thị trấn của 5 địa phương.
Tuy nhiên, sau 1 năm triển khai thí điểm, các địa phương đã bước đầu rút kinh nghiệm, đề xuất những thay đổi để việc đánh giá mang lại hiệu quả cao hơn. Phó Trưởng phòng LĐ-TB&XH huyện Tuy Phước Lê Trường Sơn cho rằng, biểu mẫu đánh giá ngôi nhà an toàn cần được thiết kế lại theo hướng cụ thể hơn đối với từng tiêu chí, ghi rõ từng phần đạt điểm như đánh giá xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em. “Về chu kỳ đánh giá, nên thực hiện mỗi năm 1 lần, tính chu kỳ từ tháng 6 năm này đến tháng 5 năm sau, vì thời điểm cuối năm nhiều công việc, cần tránh tình trạng cộng tác viên BVCSTE cấp thôn đánh giá không theo yêu cầu”, ông Sơn đề nghị.
Phó Trưởng phòng LĐ-TB&XH huyện Hoài Nhơn Ngô Thị Thúy Hồng cũng cho rằng, việc tổ chức đánh giá 2 lần/năm như đã thực hiện mất rất nhiều thời gian của cán bộ xã, thị trấn và cộng tác viên BVCSTE. Bên cạnh đó, cũng cần tăng cường hơn nữa công tác truyền thông giáo dục bằng nhiều hình thức trực quan như tờ rơi, pa-nô nhằm nâng cao nhận thức của nhân dân về công tác phòng chống tai nạn thương tích.
NGUYỄN VĂN TRANG