Trả lại tên liệt sĩ sau 46 năm nhầm lẫn
Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập QÐND Việt Nam, chúng tôi về xã Tây Thuận, huyện Tây Sơn và được nghe kể lại câu chuyện cảm động về hành trình trả lại tên cho liệt sĩ Trần Thị Liên, nguyên Xã đội phó xã Tây Thuận, sau 46 năm. Ðây là một câu chuyện buồn nhưng rất may đã kết thúc có hậu.
Chiến công của chị Trần Thị Liên và cái chết hiên ngang trước mũi súng quân thù của chị vẫn còn đọng trong tâm trí đồng đội và nhân dân. Nhưng có một sự thật oái ăm là hài cốt dưới ngôi mộ mang tên liệt sĩ Trần Thị Liên ở nghĩa trang liệt sĩ xã không phải là liệt sĩ Liên mà là một người đàn ông không hề tham gia cách mạng. Còn chị vẫn lạnh lẽo nơi bìa rừng Gò Hương, xã Vĩnh Hiệp, huyện Vĩnh Thạnh bao nhiêu năm dài. Đến năm 2013, sau 46 năm, chị mới được đưa vào an táng trang trọng trong nghĩa trang liệt sĩ xã Tây Thuận.
Thượng tá Đỗ Xuân Thu, Chính trị viên Ban CHQS huyện Tây Sơn, cho biết: “UBND huyện và Ban CHQS huyện đã làm hết sức mình để đưa hài cốt chị Liên vào nghĩa trang liệt sĩ. Nhưng phải nói, người có công lớn trong việc này là chị Nguyễn Thị Phương, đồng đội của chị Liên”.
Trong ngôi nhà nhỏ ở thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn, chị Nguyễn Thị Phương, thương binh hạng 3/4, bồi hồi kể về tình bạn với liệt sĩ Trần Thị Liên: “Chị Liên sinh năm 1943, hơn tôi 7 tuổi. Tôi chỉ có thời gian ngắn hoạt động cùng nhưng biết rất rõ về chị. Mới lọt lòng 22 ngày tuổi, chị đã mồ côi mẹ, sống với người dì ruột. Chị ấy có ý thức giác ngộ cách mạng rất sớm. 20 tuổi đã thoát ly, sau đó làm Xã đội phó xã Tây Thuận (trước đây là xã Bình Giang). Trong chuyến công tác ở huyện Vĩnh Thạnh vào tháng 8.1967, bị địch phục, chị và đồng đội đã nổ súng chống trả quyết liệt bọn biệt kích ngụy đến viên đạn cuối cùng. Trận đấu không cân sức, chị bị thương. Chúng bắt sống chị, dùng đủ mọi nhục hình tra tấn nhưng bất lực trước ý chí kiên cường của chị, nên đem chị đi bắn ở khu rừng Bàu Lốp, xã Vĩnh Hiệp, huyện Vĩnh Thạnh. Người dân địa phương đã chứng kiến cảnh bọn địch đưa chị sang sông tử hình, nên sau khi chúng rút đã sang chôn cất chị chu đáo. Họ còn đặt những viên đá trên đầu mộ để dễ tìm. Sau giải phóng, người em trai cùng cha khác mẹ đã đi tìm chị mình và mọi rắc rối bắt đầu từ đây”.
Chị Phương rơm rớm nước mắt, giọng chùng xuống, tiếp tục câu chuyện. Người em của chị Liên nghe thông tin chị được chôn ở bìa rừng Bàu Lốp bèn cứ thế mà cất bốc, không tìm hiểu chu đáo thông tin từ những người trong làng nên không biết rằng bên cạnh mộ chị còn có mộ một người dân. Em trai chị Liên đã đào lên trúng mộ hài cốt người đàn ông gần như còn nguyên vẹn với nhiều di vật như ống điếu hút thuốc, bật lửa zip-pô, bóp đựng giấy tờ ghi tên tuổi, quê quán. Quá hoảng hốt, sợ đào lên rồi mà chôn lại sẽ bị “bắt tội” nên em chị Liên cứ thế mang hài cốt này về nghĩa trang liệt sĩ xã, nói rằng đây là chị mình. Mặt khác, em chị Liên đến gia đình của người quá cố này (cũng ở cùng địa phương) báo rõ sự tình, bàn giao các đồ dùng tìm thấy ở mộ. Hai bên thống nhất cứ để nguyên như vậy. Người em của chị Liên vài năm sau thì chết, âm thầm mang theo bí mật đó.
Sự thật chỉ được tiết lộ vào năm 2011, khi vợ của người đàn ông đã được bốc nhầm hài cốt đưa vào nghĩa trang liệt sĩ xã thú thật mọi chuyện. Nghe được thông tin, chị Nguyễn Thị Phương ngay lập tức qua Bàu Lốp, thôn Vĩnh Phúc, xã Vĩnh Hiệp xác minh và báo lại với cơ quan chức năng. Cuối năm 2013, chị Phương đưa yêu cầu lên Ban CHQS huyện và UBND huyện cất bốc hài cốt liệt sĩ Liên.
Sau khi kiểm tra cẩn thận, chặt chẽ, vài ngày sau, Ban CHQS huyện tiến hành quy tập mộ liệt sĩ Trần Thị Liên. Những cụ già chôn chị Liên năm nào có mặt từ sớm để chỉ dẫn. Đào xuống mộ, tổ công tác quy tập hài cốt liệt sĩ phát hiện 8 hòn đá được làm dấu. Đào tiếp thì thấy viên đạn súng cac-bin mà địch đã bắn chị, cuộn dây dù địch dùng để trói chị, và một chiếc gương nhỏ phụ nữ hay dùng. Mọi người òa khóc khi thân thể chị chỉ còn là hình hài đất đen…
Vậy là phải mất 46 năm, người Xã đội phó kiên trung Trần Thị Liên mới được đưa về nghĩa trang liệt sĩ với tên thật của mình từ tâm huyết của đồng đội.
HỒNG VÂN