Chốn bình yên
Truyện ngắn của Nguyễn Phương Thái
Nó ngồi bệt xuống nơi góc hiên nhà, nhặt cái que cạnh đấy rồi vẽ rồng vẽ rắn trên đất. Nét vẽ ngoằn ngoèo, không thứ tự trông giống những con giun. Nó cứ hì hục và mải miết như thế cho đến khi trăng lên gần tới đỉnh đầu.
“Ố ồ! Trăng hôm nay tròn quá!”. Nó chợt reo lên, xuýt xoa, rồi đưa đôi mắt hấp háy dõi theo ánh trăng xa tít trên bầu trời kia. Nó chợt thấy thích thú vì lúc ấy chỉ có nó và trăng. Cái ánh sáng huyền ảo, mát rượi và lung linh ấy cứ mê hoặc nó. Trong mơ hồ nó sợ khoảnh khắc ấy sẽ vỡ vụn, nó muốn đưa tay chộp lấy để giữ cho riêng mình. Nó muốn rượt đuổi cùng trăng, nó và trăng sẽ cùng rượt nhau trên những cánh đồng trải dài hoa cỏ. Nó tin rằng dưới ánh sáng tinh tế ấy nó sẽ giống như tiên đồng trong truyện cổ tích. Đang miên man mơ tưởng nó chợt khựng lại, ngoái cổ nói vọng vào trong nhà:
- Mẹ ơi! Trăng hôm nay có tán, trời sắp mưa rồi mẹ nhỉ?
Nghe con hỏi, mẹ nó lật đật ra xem.
- Ừ…! Trời sắp mưa nữa rồi…
Bà trả lời nó trong tiếng thở dài đầy lo lắng. Nó bỗng thấy lòng thắt lại. Nhà nó nghèo. Cha nó mất sớm. Mẹ nó lại ốm yếu, đau bệnh quanh năm. Nó là đứa con thứ ba trong nhà, trước nó là hai chị gái và sau nó là thằng em trai út. Có lẽ những đứa con nhà nghèo thường lam lũ và hiểu đời từ rất sớm, nên mỗi buổi tan trường về, mấy chị em nó đứa thì kiếm củi, đứa đi mót bắp, mót khoai lang, và nguồn thu nhiều nhất của chúng là mót cà phê. Chúng đi nhặt những hạt cà phê còn sót lại trên rẫy cà phê trong vùng, về bán lấy tiền nộp học, mua sách vở, quần áo... Bữa nào được khấm khá hơn thì chúng bỏ thêm tiền vào để phụ giúp mẹ mua gạo, dầu ăn hay nước mắm. Ngặt nghèo nhất là những ngày mưa, nhà nó không còn một xu, mẹ nó thường đội mưa đi mua nợ được ít tấm, chị Hai nó lại ra vườn moi được vài củ khoai lang về nấu cháo tấm khoai lang rồi chia nhau húp. Trời hửng ráo một chút, mấy chị nó lại đi mót bắp, khoai, sắn còn sót lại trên rẫy của người ta, rồi xuống ruộng xúc vài con cua, con rạm về nấu canh. Bữa cơm những ngày đói một phần cơm hai phần khoai sắn, nhưng cả nhà quây quần bên nhau rất vui vẻ, tiếng cười nói vẫn rộn ràng.
Căn nhà gia đình nó ở được che chắn tạm bợ bằng phên tre, bên trên lợp nhựa dầu, vốn đã rách nát lại gặp phải những trận mưa như trút nước khiến căn nhà càng tơi tả hơn. Những ngày nắng nó vẫn thường nằm ngửa nhìn lên trần nhà đếm những vì sao mơ ước của riêng nó. Vì tấm nhựa dầu màu đen bị thủng nhiều lỗ, li ti có, bằng ngón tay có, bằng ngón chân cũng có, nếu rách to hơn một chút có thể nhìn thấy cả mặt trời rọi vào mắt. Nó nghĩ thầm trong bụng: “Sau đợt mưa này mình đếm mặt trời luôn chứ không đếm sao nữa!”.
Mưa rồi cũng tạnh, sương mù lại giăng kín cả lối đi vào buổi sáng sớm, cái lạnh như cắt da cắt thịt. Mùa cà phê lại bắt đầu. Nó cùng các chị cắp bao đi mót. Những ngày cuối tuần khi mặt trời vừa ló lên sau núi, chưa kịp xé tan lớp sương mù, thì nó đã mò mẫm đi mua bánh cam hoặc xôi đậu mang theo để ở lại trong rẫy cả ngày. Đến đám cà phê là nó nhào vô gốc, nhặt lia lịa như gà mổ thóc, quần áo nó ướt sũng vì lớp sương đọng trên lá quá nhiều. Tới trưa, nó lót bao dưới gốc cà phê nằm ngủ, mặc cho sâu ngứa, mặc cho rắn rết có thể rình rập, nhưng nó vẫn ngủ ngon lành vì quá mệt. Chiều đến, nó lại cố gắng mang gần nửa bao cà phê băng qua rừng tràm dài hơn hai ki-lô-mét để về nhà. Nó không biết có nặng quá so với sức của nó không, nhưng nó vẫn cố gắng mang trên vai vì đó là thành quả mà nó cố gắng cả ngày. Lê từng bước mệt nhọc nhưng miệng nó vẫn hát vang khúc nhạc mà nó nghe lỏm được. Nó hát dở nhưng có một đứa vẫn thường im lặng chịu nghe nó hát. Ấy là con Tũn, kém nó một tuổi, con Tũn vẫn thường lẽo đẽo theo nó mỗi khi đi mót cà phê. Nhà con Tũn cũng nghèo, nhưng nhờ ít con nên được chăm bẵm kỹ hơn một chút. Có lần trước khi đi mót cà phê, mẹ con Tũn khéo léo chiên cho con gái vài miếng chả cá thơm phức bỏ vào hộp cơm. Ôi! Chả cá, cái món mà nó thèm nhất, chỉ cần nghĩ đến thôi là nó nuốt nước miếng ừng ực. Mà cũng phải, chả cá chiên đối với nó cũng là một món xa xỉ. Nó thèm lắm nhưng buổi trưa được Tũn cho ăn chung vẫn cố ăn từ từ, chậm rãi vì sợ nhanh hết, dầu mỡ khiến miệng nó bóng nhậy. Trưa ở đây yên ắng đến lạ, chỉ có nó và con Tũn giữa rừng tràm vắng tanh, thỉnh thoảng vài chú chim sẻ, chào mào chuyền cành hót “chíp chíp”. Hai đứa ăn xong lại nhắm theo hướng có những đám cà phê bạt ngàn mà thẳng tiến. Nó lại hát nghêu ngao, cây cỏ xung quanh vẫn ngủ im lìm dưới lớp sương mù dày đặc.
Hết mùa đi mót cà phê, nó không còn gì để làm ngoài việc một buổi đi học, buổi còn lại giúp mẹ nấu cơm hoặc lẩn quẩn trong nhà cắt xé mấy cái áo đã rách, may thành những thứ quần áo mà chỉ có búp bê thuộc loại tí hon mới mặc vừa. Nó thích sưu tầm, nghịch phá vải vóc, thích tạo ra nhiều kiểu đồ.
- Mẹ ơi! Sau này lớn lên con muốn học nghề may quần áo, nhưng mà thật nổi tiếng á mẹ!- Nó thủ thỉ với mẹ. Mẹ xoa đầu nó cười rồi bảo:
- Học may quần áo mà nổi tiếng như con nói người ta gọi là học thiết kế thời trang.
- Dạ... Đúng… Thiết kế thời trang… - Nó lẩm bẩm, gật gù.
Những lúc ấy hai mắt nó lại sáng lên lấp lánh. Trong phút chốc hình như những đói khổ, nghèo hèn vây lấy nó bấy lâu nay biến đâu mất. Hình ảnh cô gái bên cạnh những thớ vải trơn bóng, mượt mà và những bộ cánh có một không hai, xung quanh lại có nhiều người vây lấy trầm trồ, khen tặng cứ hiện lên trong đầu nó.
Buổi trưa hôm ấy, nó xách cái quần soóc vừa lục lọi được trong đống quần áo cũ kỹ ra mà mặt hí hửng như vừa nhặt được vàng. Đó là cái quần đã qua mấy đời chủ, lúc cha nó còn sống mua tận Sài Gòn sau mấy tháng đi làm ăn xa trở về. Cha mua là mua cho chị Hai nó, đến khi chị Hai nó mặc không vừa nữa, truyền lại cho chị Ba, rồi chị Ba lại mặc không vừa nữa đem cất kỹ, giờ nó moi ra được chắc chắn sẽ là của nó. Nó mang cái quần chạy ù ra giếng nước, hì hục chà xát dưới trời nắng chang chang. Chà xong nó phơi khô rồi dùng bàn chải, chải những sợi tua dưới ống quần cho mượt mà, ngay ngắn. Nó quyết định ngày mai sẽ mặc cái quần ấy đến trường.
“Nhìn trước thẳng!...”- Tiếng thằng lớp trưởng hô to và dõng dạc thế mà chả đứa nào thèm nghe, cứ chăm chăm nhìn vào cái quần của nó, chỉ trỏ rồi xì xào. “Gớm! Nhìn muốn ói, con nhà nghèo mà bày đặt xí xọn!...”- Con Phương vừa nói vừa bĩu môi. Con Lan nhéo nhéo vào vai con Phương cười khúc khích, rồi cả hai đưa ánh mắt khinh khỉnh đổ dồn về phía nó. Hai mắt nó rưng rưng nước. Suốt buổi học hôm đó, nó ngồi im không cựa quậy, nó sợ những ánh mắt soi mói. Giờ nó chỉ muốn về nhà, về bên mẹ nó, chị nó, bên căn nhà rách nát, và cánh đồng trải dài hoa cỏ như trong mơ tưởng của nó. Với nó đó mới là chốn bình yên.
N.P.T