Mướt xanh mùa chuối Tết
Ðầu tháng Chạp, đồng bào các huyện miền núi rục rịch vào vụ thu hoạch chuối lớn nhất trong năm. Xanh mướt, tròn trùng trục và nặng trĩu trên lưng người hoặc nghiêng ngả trên xe máy, chuối từ rẫy về với đồng bằng mang theo kỳ vọng về một cái Tết ấm no, sung túc.
Chuối thật sự có giá phải tầm từ mùng Mười tháng Chạp âm lịch trở đi, song từ đầu tháng, bước chân lên rẫy của đồng bào đã chộn rộn.
Rục rịch cùng chuối Tết
Mang danh “đất chuối”, thế nên huyện Vân Canh có phần chộn rộn hơn. Có gần 10 sào đất rẫy trồng xen chuối với sả, thơm, đu đủ, anh Lê Văn Ổi, 40 tuổi, ở làng Đăk Đâm, thị trấn Vân Canh, những ngày này liên tục về rẫy để canh ngày chuối già cho đúng dịp. “Cây chuối tuy dễ mọc nhưng để có chuối đẹp, bắt mắt người mua, được giá cao thì phải bỏ công nhiều. Ngoài làm cỏ thường xuyên, vợ chồng mình còn tập trung đốn bỏ cây xấu, bón thêm phân, tỉa lá. Mấy ngày gần đây thì cả nhà chia nhau nhẩm ngày bán cho số buồng chuối sắp già trên rẫy. Hôm qua, mình cũng chở mấy buồng, trái đã chuyển sang màu xanh sậm (tức đã già) ra chợ thị trấn để bán lai rai rồi”, anh Ổi chia sẻ.
Là cây trồng mang lại thu nhập chính của đồng bào Bana ở xã Vĩnh Kim, huyện Vĩnh Thạnh, “chuối” là từ được nhắc đến nhiều nhất ở các làng những ngày này. Về làng K6, nơi có đến 85% số hộ (trong tổng số 151 hộ) trồng chuối của xã Vĩnh Kim, tôi nghe ông Đinh Văn Đâu, Trưởng làng cho biết: “Ngoài giống chuối mốc - loại được ưa chuộng mỗi dịp giỗ, Tết - bà con nơi đây còn giữ giống chuối rừng. Lá của chuối rừng được mua nhiều hơn cả bởi đặc tính dai, đẹp màu hơn. Lá chuối rừng bán được giá 2.000 đồng/kg chứ lá chuối mốc chỉ chừng 1.500 đồng. Ngày gần Tết, bên cạnh chặt buồng chuối, người làng còn đi cắt lá chuối rừng. Đi một ngày, rong ruổi qua các rẫy chuối, bà con thu trung bình được một bao lá chuối, tương đương 40 kg”.
Không chỉ người trồng, người mua cũng không kém phần chộn rộn với mùa chuối Tết. Tại một vài điểm thu mua tập trung ở xã Vĩnh Kim, buồng chuối, lá chuối cũng đã phủ xanh từ trong nhà ra đến ngoài hiên. Chị Nguyễn Thị Huyền Trang (42 tuổi)- một tiểu thương nhiều năm mua chuối ở làng K6 cho hay, bước sang đầu tháng Chạp, những đoàn người tỏa về các làng mua chuối đã dày hơn. Để có được nguồn chuối lớn, các chị phải về từng nhà hỏi thăm số lượng buồng chuối sắp đến độ già rồi đặt hàng với bà con.
“Tương tự vậy, tôi dù đã nhập khẩu ở làng, cất nhà thu mua ngay tại làng, vẫn phải đi đặt hàng. Chậm chân chút, bà con gật đầu bán cho người khác là mình thiếu hàng với bạn hàng dưới thị trấn liền”, chị Trang chia sẻ.
Chắt chiu từ tươi xanh
Chuyện trò quanh cây chuối trên rẫy mới nhận ra dù là người Chăm H’roi hay là Bana đều có chung một niềm tự hào về cây chuối xứ mình. Ấy là giống chuối sạch bởi quanh năm lớn lên và cho quả giữa mênh mông, không thuốc trừ sâu, không khói bụi. Phàm cây chuối được trồng ở đất đồi cao thì lại càng tươi tốt, cho trái đẹp. Vậy nên, nhà nào cũng mong chuối được mùa vào vụ Tết để những ngày đầu năm thêm ấm no, sung túc.
Nhớ lại mùa chuối Tết năm ngoái, anh Ổi bộc bạch: “Mong sao chuối trổ buồng đẹp để bán được giá. Chuối năm trước có giá từ trung bình 350 ngàn đồng cho một buồng có 5 - 6 nhánh (nải). Có nhà có buồng chuối đẹp, chịu khó “thách” còn có thể lên giá 450 ngàn đồng vào lúc “cao điểm”. Nhà tôi, năm rồi, cũng kiếm được hơn 10 triệu đồng trong những ngày giáp Tết”.
Những ngày cận Tết, chợ thị trấn Vân Canh, huyện Vân Canh trở thành “chợ chuối”. Hàng trăm hộ dân từ khắp nơi đều cõng chuối, chở chuối về đây để bán, tạo nên một khung cảnh tấp nập, rộn ràng. Bà con ở đây đều bảo nhau, dù ở xa chợ thế nào, vẫn trực tiếp đi bán bởi lẽ “ra đến chợ, không bán được người này thì ta bán cho người khác. Giá lúc nào cũng cao hơn so với bán tại rẫy, tại nhà”. Riêng ở các xã Vĩnh Sơn, Vĩnh Kim, vì cách trở hàng chục cây số đường đèo nên giá cả người mua nói thế nào, đành bán thế ấy.
Nhưng dù thế nào đi nữa, chuối Tết vẫn là mùa đáng trông đợi trong năm của bà con đồng bào miền núi. Và không ai có thể phủ nhận, cữ này, màu xanh của chuối đang lan xa, nối dài trên những đồi, rẫy, đường đèo và các chợ là màu của no ấm cho đồng bào vùng cao. Ông Lê Công Chính, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Kim, khẳng định: “Thu được trung bình hơn chục triệu cho mỗi mùa chuối Tết là khoản đáng kể với đồng bào miền núi và là cơ hội để thoát nghèo. Hơn 80% người dân Vĩnh Kim đang dựa vào trái chuối, lá chuối, hột chuối, bắp chuối... để ổn định cuộc sống hằng ngày”.
NGUYỄN MUỘI