Mùa đi “ăn” mứt biển
Ði “ăn” mứt biển là khái niệm mà bà con ở xã Nhơn Lý (TP Quy Nhơn) chỉ việc hái mứt biển. Khoảng thời gian từ tháng 9 năm trước đến tháng 1 âm lịch năm sau - thời điểm sóng biển trở nên dữ dội hơn cả - lại trở thành mùa đi “ăn” mứt biển của người dân địa phương.
Tháng 10 đến tháng Chạp, mứt biển bám dày vào các tảng đá ven biển Nhơn Lý, nhất là khu vực Eo Gió, bãi Đá Bàn. Người dân địa phương bảo mứt biển mọc nhiều hay ít phụ thuộc vào khí hậu. Lạnh giá, mưa nhiều kết hợp với sóng lớn là điều kiện thích hợp nhất để mứt biển phát triển. Năm nay, thời tiết có phần không thuận lợi cho mứt biển.
“Ăn” mứt biển là công việc chứa nhiều hiểm nguy.
- Trong ảnh: Người dân Nhơn Lý đang hái mứt trên những mỏm đá ngay mép sóng.
Mất mùa, được giá
Anh Đinh Văn Xin (46 tuổi) - người chuyên thu mua mứt biển - cho biết: “Sản lượng mứt biển năm nay chưa tới 1 tấn, giảm gần một nửa so với năm ngoái. Mất mùa nên giá mứt cũng cao hơn. Một ký mứt tươi còn nước có giá 120 ngàn đồng, cao hơn 20 ngàn so với cùng kỳ năm ngoái”.
Mứt biển được giá nên nhiều người ở Nhơn Lý rủ nhau đi hái. Mỗi ngày hái mứt biển chừng 4 giờ đồng hồ là có thể kiếm tầm 500 ngàn đồng. Không ít gia đình đang xem hái mứt là một nghề cho thu nhập chính. Ông Huỳnh Văn Số (55 tuổi, ở thôn Lý Lương) chia sẻ: “Hồi trước, tui có làm biển, nhưng giờ lớn tuổi không đi biển được nữa. Tới mùa mứt thì đi hái, rồi đem bán. Nhiều thì được cả chục ký/ngày, ít thì cũng được vài ba ký/ngày. Nhờ giá cao nên cũng có được một khoản thu ổn định”.
Có giá trị dinh dưỡng cao, được ưa chuộng, sấy khô có thể xuất khẩu qua nước ngoài, nguồn lợi kinh tế cao nên người dân ven biển xem mứt biển như “lộc trời”. Hái mứt biển thoạt nhìn cứ tưởng đơn giản là nhặt nhạnh loại rong mứt bám trên đá nhưng thực chất lại đầy rẫy hiểm nguy. Theo chân những người đi hái mứt biển, chúng tôi mới thấy hết độ nguy hiểm của công việc mới nghe tưởng như nhẹ nhàng này.
Và những hiểm nguy
Nhẹ nhàng bóc mứt biển ra khỏi đá, ông Trần Trung Chánh (50 tuổi) giải thích: “Vì mứt biển bám trên đá khá trơn nên bà con nghĩ ra cách dùng một miếng thép để cào, nhưng như vậy mứt bị dập và dễ bị lẫn sạn ốc, giá không cao. Lựa chọn tối ưu vẫn là dùng tay để hái mứt. Nhưng làm vậy thì tay dễ bị tổn thương. Không ít lần, tay tôi rướm máu vì phải chà xát lên đá nên gần đây tôi phải mang thêm bao tay”.
Song, cái vất vả này chỉ là bước đầu. Để hái mứt biển, đôi khi người ta phải liều. Thủy triều xuống, bất kể 2, 3 giờ sáng hay chập choạng tối, bà con Nhơn Lý lại xách túi, rổ rá tiến ra các bãi đá. Trời mùa đông, gió biển quật mạnh, lạnh như cắt. Những bãi đá lởm chởm trơn trượt dễ làm người đi hái mứt té ngã hơn vì sóng dữ. Nghiệt một nỗi, mỏm đá có sóng đánh vào càng dữ, càng nhiều mứt biển mọc. Vậy nên, người đi hái mứt biển phải luôn trong tư thế sẵn sàng chạy sóng. Vừa chăm chỉ hái mứt, họ lại vừa phải ngó nghiêng xung quanh để canh chừng những con sóng lớn bất chợt ập vào.
Người đi hái mứt biển ở Nhơn Lý vẫn còn ám ảnh về cái chết của ông Nguyễn Trường Sơn (66 tuổi, ở thôn Lý Lương) trong lúc đang hái mứt 3 năm trước. Ngơi tay hái mứt, mắt nhìn ra biển canh sóng, bà Huỳnh Thị Hồng Quyên (57 tuổi) tâm sự: “Nhìn vậy thôi chứ nguy hiểm lắm! Đá trơn không bám chặt là ngã, không bị sóng cuốn đi thì cũng đập vào đá mà chết. Người đi hái mứt bị bong gân, trầy tay trầy chân là chuyện thường. Vì vậy khi hái mứt người ta thường đi từng nhóm để hỗ trợ nhau nếu có tai nạn xảy ra”.
Ông Nguyễn Thành Danh, Phó chủ tịch UBND xã Nhơn Lý cho biết: “Nghề hái mứt nguy hiểm, dù biết bơi nhưng cũng rất dễ bị thương khi rơi xuống biển. Do đó, chính quyền địa phương luôn khuyến cáo bà con ngư dân mặc áo phao khi đi hái mứt, cẩn thận và tránh đi vào những ngày sóng lớn để giảm thiểu tối đa tai nạn xảy ra”.
MỸ HẠ