U nang ống mật chủ bẩm sinh: các triệu chứng thường xuất hiện sớm
U nang ống mật chủ là bệnh lý giãn bẩm sinh của đường mật. Triệu chứng lâm sàng xuất hiện ở bất kỳ tuổi nào, hơn 50% bệnh nhân xuất hiện triệu chứng trước 10 tuổi. Lâm sàng có thể khác nhau tùy theo tuổi khởi phát. Trẻ trước 3 tháng tuổi có thể biểu hiện tắc mật, phân trắng và gan lớn giống teo đường mật, gan lớn tùy mức độ tắc nghẽn, những bệnh nhân này đôi khi có xơ gan tiến triển. Chụp đường mật trong mổ cho thấy sự thông thương với tá tràng và cây mật trong gan phát triển tốt. Trẻ lớn hơn thường có biểu hiện u hạ sườn phải, không có vàng da. Một số bệnh nhân từng đợt do viêm tắc mật. Một số có biểu hiện chèn ép tá tràng, kém tiêu hóa, suy dinh dưỡng, viêm đường mật, nhiễm trùng huyết.
Ở thiếu niên và người lớn: vàng da nhẹ từng đợt, dưới 50% có u ổ bụng. Đau bụng từng đợt từ nhẹ đến nặng có thể do viêm tụy cấp, vài bệnh nhân có kiểu đau như viêm tụy mạn. Siêu âm là phương tiện chẩn đoán rất tốt để khảo sát nhu mô gan và đường mật, có thể chẩn đoán được trong thời kỳ thai. Các xét nghiệm khác như tăng bilirubin, tăng amylaza máu là những biểu hiện của viêm tụy, nhiễm trùng đường mật.
Việc điều trị cần phải phẫu thuật. Đây là một phẫu thuật rất khó và chỉ thực hiện ở các tuyến trung ương. Tại BVĐK tỉnh, phẫu thuật này bắt đầu triển khai từ cuối năm 1992 và đã tiến hành thường quy. Trong phẫu thuật thực hiện theo kỹ thuật cắt nang ống mật chủ và nối mật ruột theo 3 cách: nối ống gan - tá tràng; nối ống gan - hỗng tràng kiểu Roux-en-Y hoặc thay thế ống mật chủ bằng một đoạn hỗng tràng biệt lập. Tuy nhiên, từ năm 2004 có một cải tiến là khâu dính hai quai ruột lại với nhau trên một đoạn khoảng 8-10cm để hai quai ruột thực sự tạo thành chữ Y và tạo valve chống trào ngược bán phần miệng nối ống gan - hỗng tràng, góp phần chống nhiễm trùng ngược. Nhiễm trùng đường mật ngược dòng là một biến chứng rất nguy hiểm, nếu xảy ra sẽ dẫn đến việc điều trị rất tốn kém, lâu dài và rất nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân. Việc điều trị thành công u nang ống mật chủ có ý nghĩa lớn với bệnh nhân, không chỉ được lành bệnh mà còn tiết kiệm chi phí chữa bệnh.
BS PHẠM VĂN PHÚ