Trẻ em được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục ngày càng tốt hơn
Qua 10 năm (2005-2014) thi hành, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em (BV-CS & GDTE) đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ. Phóng viên Báo Bình Định đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Phượng, Trưởng phòng Bảo vệ - Chăm sóc trẻ em (Sở LĐ-TB&XH) về một số vấn đề liên quan đến việc thi hành luật này ở tỉnh ta.
Tiêm vắc-xin cho trẻ ở huyện Tuy Phước.
* Nhìn lại 10 năm thi hành Luật BV-CS & GDTE ở tỉnh ta, đâu là những kết quả đáng chú ý?
- Trước hết, phải khẳng định Luật ra đời và đi vào cuộc sống đã tác động tích cực, nâng cao hiệu quả của công tác BV-CS & GDTE. Tại tỉnh ta, có thể kể đến tỉ lệ trẻ em suy dinh dưỡng giảm đáng kể, từ 24,5% (năm 2005) hạ xuống còn 13,03% (năm 2014); tỉ lệ trẻ em dưới 1 tuổi được tiêm chủng đầy đủ các loại vắc-xin hằng năm luôn đạt 99-99,8%, chương trình uống vitamin A đạt 99-100%, qua đó các loại bệnh tật của trẻ em, nhất là các bệnh truyền nhiễm từng bước được đẩy lùi.
Về công tác giáo dục trẻ em, tính đến nay, trẻ 3-5 tuổi đến lớp đạt 79,45%, trẻ mẫu giáo 5 tuổi đến lớp đạt 99,85%; 100% xã, phường, thị trấn đạt tiêu chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học. Công tác phổ cập giáo dục THCS được giữ vững, với tỉ lệ học sinh được công nhận tốt nghiệp THCS hằng năm luôn đạt trên 99%. Mỗi năm có hàng ngàn em là con thương binh, gia đình liệt sĩ, con gia đình nghèo vượt khó học giỏi được nhận học bổng. Riêng Quỹ Bảo trợ trẻ em tỉnh, mỗi năm trao 200-250 suất học bổng, mỗi suất 500 ngàn -1 triệu đồng.
Bên cạnh đó, việc thực hiện quyền tham gia của trẻ em cũng được chú trọng. Hằng năm, Sở LĐ-TB&XH đều phối hợp với Tỉnh đoàn tổ chức 40-50 diễn đàn về quyền trẻ em tại các trường tiểu học, THCS trong tỉnh. Trong các năm 2012 và 2014, đã tổ chức diễn đàn trẻ em cấp tỉnh, với sự tham gia của các học sinh vượt khó học giỏi, tích cực tham gia hoạt động Đoàn, Đội. Các diễn đàn đã giúp cho các nhà lãnh đạo, quản lý hiểu rõ tâm tư, nguyện vọng, mong muốn của trẻ em để xây dựng kế hoạch, hoạch định các chính sách về công tác BV-CS & GDTE được sâu sát với thực tế và có tính khả thi cao…
* Thực tế triển khai thực hiện Luật BV-CS & GDTE ở tỉnh ta đã xuất hiện những tồn tại bất cập nào, thưa bà?
- Trong quá trình thực hiện, ngành LĐ-TB&XH địa phương và các cơ quan liên quan nhận thấy, Luật thiếu chế tài xử lý các hành vi vi phạm quyền được sống, được học tập, vui chơi giải trí, được bảo vệ chăm sóc của trẻ em. Thực tế trong thời gian gần đây, tội phạm xâm hại trẻ em có xu hướng tăng, độ tuổi trẻ em bị xâm hại thấp; tình trạng ngược đãi, đánh đập trẻ em ở một số nơi còn gây nhức nhối trong dư luận; số ca nạo phá thai, bỏ rơi con ngay từ khi mới lọt lòng cũng gia tăng... Luật cũng chưa cụ thể trách nhiệm giải quyết của các cơ quan chức năng, nên khi có sự việc xảy ra thì chỉ dừng ở góc độ tham mưu, đề xuất, kiến nghị... làm cho quyền của trẻ em không được thực hiện đầy đủ.
Ngoài nguồn kinh phí dành cho giáo dục, chăm sóc sức khỏe trẻ em và hoạt động vui chơi, giải trí dành cho trẻ em được bố trí cho các ngành GD&ĐT, Y tế, VH-TT&DL, trong 10 năm (2005-2014), ngân sách tỉnh đã chi 16,236 tỉ đồng cho công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em của tỉnh; cùng 24,39 tỉ đồng huy động từ các tổ chức quốc tế và các đơn vị tổ chức khác.
Cùng với quá trình phát triển và hội nhập, trong những năm gần đây xã hội đã xuất hiện bộ phận trẻ em có nguy cơ cao bị tổn thương hoặc rơi vào hoàn cảnh đặc biệt, nhưng chúng ta chưa có cơ chế, chính sách, giải pháp để trợ giúp các em một cách toàn diện. Bên cạnh đó, một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa thực sự quan tâm, chưa chú trọng công tác cán bộ làm công tác bảo vệ chăm sóc trẻ em, nên việc tổ chức triển khai Luật chưa đồng bộ. Một số sở, ban, ngành, tổ chức đoàn thể chưa có sự phối kết hợp chặt chẽ trong việc đảm bảo các quyền của trẻ em, dẫn đến trẻ em bị xâm hại, bạo lực, buôn bán... chưa được giải quyết kịp thời.
* Từ thực tiễn triển khai ở địa phương, theo bà, cần có những thay đổi như thế nào để nâng cao hiệu quả của Luật BV-CS & GDTE?
- Chúng tôi đã có văn bản đề nghị sửa đổi tên của Luật, từ Luật BV-CS & GDTE thành Luật Trẻ em; điều chỉnh độ tuổi trẻ em từ dưới 16 tuổi thành dưới 18 tuổi. Đồng thời, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến công tác BV-CS & GDTE; quy định cụ thể hơn về trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan trong hệ thống quản lý nhà nước, tổ chức chính trị xã hội, cơ quan đoàn thể đối với công tác này. Cùng với đó là đề nghị bổ sung quy định về bảo vệ, chăm sóc trẻ em trong những năm đầu đời, vì trong 3 năm đầu tính từ thời kỳ mang thai của người mẹ, nếu được chăm sóc tốt thì tình trạng sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ không những phát triển tối đa trong giai đoạn hiện tại mà còn tác động lâu dài đến sức khỏe và sự phát triển đến lúc trưởng thành.
Ngoài ra, chế tài xử phạt các hành vi vi phạm quyền trẻ em cần được nâng cao; bảo đảm thực hiện các quyền của trẻ em liên quan đến trách nhiệm cụ thể của cha, mẹ, người chăm sóc, người giám hộ, gia đình, nhà trường, các cơ quan, tổ chức ở cấp địa phương, cơ sở.
* Xin cảm ơn bà.
NGUYỄN VĂN TRANG (Thực hiện)