Ngộ độc rượu, bia và cách sơ cứu
Mới đây, anh N.T, ở TP. Quy Nhơn gặp bạn bè uống nhiều rượu lẫn bia và không ăn. Sau đó anh T. chạy xe máy 60 km ngoài trời lạnh, đến tối lại uống thêm rượu bia. Lúc 20h anh T. nôn liên tục được đưa về nhà sau đó lơ mơ, gọi hỏi không biết và gia đình đưa vào cấp cứu tại BVĐK TP Quy Nhơn.
Vào viện ghi nhận bệnh nhân (BN) hôn mê độ II, thở đều, hơi thở còn mùi rượu, HA 120/80 mmHg, đồng tử 2 bên 3mm, trương lực cơ giảm, thân nhiệt giảm 35,50C. Xét nghiệm đường huyết 3,2 mmol/l. Chẩn đoán: Ngộ độc rượu-Hạ đường huyết- Hạ thân nhiệt. Được xử trí sưởi ấm, truyền dịch, truyền đường ưu trương, hỗ trợ hô hấp. Sau 2 giờ BN tỉnh hoàn toàn, dấu hiệu sinh tồn ổn định và xuất viện ngày hôm sau. Đây là trường hợp ngộ độc rượu được cấp cứu kịp thời nếu không sẽ nguy hiểm đến tính mạng.
Trong năm 2014, Khoa Nội Trung tâm Y tế TP Quy Nhơn đã tiếp nhận và điều trị cho khoảng 200 BN ngộ độc rượu bia và các tình trạng liên quan đến rượu bia như xuất huyết tiêu hóa do uống rượu, bộc phát viêm gan mạn trên BN uống nhiều rượu, loạn thần do rượu ... Đặc biệt nhóm BN này thường gia tăng trong những ngày lễ, Tết, cuối năm, những dịp nghỉ dài ngày đã làm tăng gánh nặng cho công tác trực cấp cứu trong những ngày lễ. Số lượng BN ngộ độc rượu bia năm 2014 tăng hơn năm 2013 khoảng 10%.
Nguyên nhân dẫn đến ngộ độc rượu bia là do trong rượu có trong nhiều hợp chất như Methanol, Isopropyl, Ethanol trong đó hay gặp nhất là ngộ độc Ethanol. Ethanol là thành phần của các thức uống có cồn, là dung môi của các dược phẩm, là chất pha loãng trong nhiều sản phẩm gia đình như nước súc miệng, nước hoa... Trong hầu hết các trường hợp, ngộ độc rượu xảy ra do cố tình hay vô ý uống quá nhiều đồ uống có cồn, đặc biệt trong thời gian ngắn.
Các yếu tố dễ làm ngộ độc rượu như bị bệnh mạn tính, bệnh tim mạch, tiểu đường... , người có cân nặng thấp, vóc dáng nhỏ, uống rượu lúc bụng đói... Những dấu hiệu hay gặp khi ngộ độc rượu bia là triệu chứng buồn nôn, nôn mửa, đau bụng; nói líu nhíu, thay đổi nhận thức môi trường xung quanh, rối loạn vận động, rung giật nhãn cầu, dễ giận dữ vô cớ, thoáng mất trí nhớ... BN ngộ độc rượu cấp có thể bị nhiễm toan máu, hạ kali máu, hạ đường máu làm bệnh cảnh thêm nặng nề. Các biểu hiện khác như gây bệnh cơ tim, suy tủy xương, bệnh thần kinh ngoại biên, bất thường thai nhi... Nếu ngộ độc rượu bia nặng sẽ gây hôn mê, hạ đường huyết, hạ thân nhiệt, rối loạn chuyển hóa, suy hô hấp cấp rất dễ tử vong nếu không điều trị kịp thời.
Cách sơ cứu BN bị ngộ độc rượu bia:
+ Khi thấy nạn nhân có biểu hiện ngộ độc rượu, người nhà cần kê gối thấp cho BN nằm nhằm làm nôn hết rượu ra, sau đó cho ăn cháo loãng, cứ vài tiếng phải đánh thức BN dậy cho ăn.
+ Nên uống nhiều nước tránh mất nước. Uống nước ấm tốt hơn là nước lạnh. Có thể cho uống nước gừng tươi, nước chè xanh, sữa nóng, cam vắt, nước chanh, nước cà chua, nước ép bưởi... sẽ giải được ngộ độc rượu dạng nhẹ.
+ Khi ngộ độc rượu không nên dùng thuốc chống nôn, thuốc giảm đau, mật ong hoặc chích lể vì có hại, dễ bị nhiễm trùng.
+ Không để BN tắm ngay vì dễ gây hạ thân nhiệt, hạ đường huyết, đột quỵ, tụt huyết áp.
Cần đưa ngay đến cơ sở y tế để cấp cứu nếu BN có các dấu hiệu sau:
+ BN nôn liên tục, đặc biệt khi dịch nôn có máu.
+ Lay gọi không tỉnh sau 2-3 giờ.
+ Vã mồ hôi, tay chân lạnh, da xanh tái, mạch bắt yếu.
+ Co giật. Thở chậm, thở không đều, tím tái.
Bác sĩ BÀNH QUANG KHẢI