Ở một gia đình “đa sắc tộc”

Ðó là gia đình ông Lương Trọng Lượng ở làng Hà Lũy, xã Canh Thuận, huyện Vân Canh. Các thành viên trong gia đình này gồm 4 dân tộc: Kinh, Thái, Chăm H’roi và Khơ-me. Họ chung sống vui vẻ, thuận hòa, tôn trọng bản sắc văn hóa của nhau.

Vợ chồng ông Lương Trọng Lượng (hàng trên, bên phải) - bà Hà Thị Dung (người phụ nữ trung niên mặc áo xanh, hàng dưới) bên con, cháu mình. Ngoài ra, ông bà cụ trong ảnh chính là bà Lương Thị Hiếm (người Thái, Thanh Hóa) và chồng - ông Trần Văn Đậu (người Kinh, Canh Thuận - Vân Canh), bà Hiếm là cư dân Thái đầu tiên (theo chồng về quê) đến Vân Canh, cũng là người bà con gần với gia đình ông Lượng.

Gia đình ông Lương Trọng Lượng vốn người dân tộc Thái ở xã Cổ Lũng, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa. Gần 30 năm trước, vì cuộc sống kinh tế ở quê nhà quá khó khăn, ông cùng vợ là Hà Thị Dung (hai vợ chồng cùng sinh năm 1956) và 3 con thơ: Lương Thanh Hưng (sinh năm 1976), Lương Thanh Hiền (sinh năm 1979) và Lương Thị Nga (sinh năm 1982) dắt díu nhau đi xứ khác lập nghiệp.

Nhập gia tùy tục và tôn trọng nguồn cội phía chồng, mỗi dịp Tết cổ truyền về nhà cha mẹ ăn Tết, hai cô con dâu Chăm H’roi, Kinh cũng mặc trang phục Thái như mẹ chồng.

Hai năm đầu tiên trên bước đường tha phương, họ dừng chân ở Gia Lai, song miếng ăn cái mặc càng túng thiếu hơn, nhất là không chịu nổi những cơn sốt rét rừng, họ tiếp tục dạt về Vân Canh. Chính họ cũng không dám mơ rằng, điểm tạm dừng chân may rủi tại làng Hà Lũy, xã Canh Thuận lại trở thành quê hương thứ hai, bến đỗ cuối cùng yên bình, no ấm của gia đình.

Nhớ lại những ngày tháng đầu tiên trôi dạt đến làng mới, ông Lương Trọng Lượng xúc động: “Gia đình chúng tôi cũng như những hộ người Thái khác ở đây luôn mang ơn bà con bản địa. Bà con người Bana, đông nhất là Chăm H’roi ở làng thật quá tốt bụng, hào hiệp, rộng mở ngay cả với người dưng xa lạ từ xứ khác đến; thời gian đầu, họ chia sẻ cái ăn cái mặc, sau họ giúp dựng nhà, chỉ đất đai, nương rẫy cho trồng trọt...”.

Ông Lương Trọng Lượng (người thứ 2 từ phải sang, khoanh tay) đại diện cho tộc người Thái ở Canh Thuận thực hiện nghi thức cúng Giàng cùng với các đại diện tộc người Bana, Chăm H’roi tại Ngày hội đoàn kết các dân tộc xã Canh Thuận - năm 2011.

Khởi nghiệp thuận buồm xuôi gió trên quê hương mới, chỉ với nghề nông song vợ chồng ông Lượng đã nuôi 3 người con (2 trai, 1 gái) ăn học đến nơi đến chốn và có công ăn việc làm ổn định. Anh Lương Thanh Hưng hiện là cán bộ công tác tại UBND xã Canh Thuận, còn anh Lương Thanh Hiền (tốt nghiệp ngành Sư phạm Địa, Trường Đại học Quy Nhơn) là giáo viên trường THPT An Lão.

Từng người con đến tuổi lập gia thất, gia đình người Thái này vui mừng đón nhận các thành viên mới: chị Nguyễn Thị Chứng, người Chăm H’roi ở làng Canh Tân, thị trấn Vân Canh về làm vợ người con trai cả Lương Thanh Hưng; chị Nguyễn Thị Thắm, một cô gái Kinh ở huyện An Lão ưng người con trai thứ Lương Thanh Hiền; cô con gái út Lương Thị Nga sau khi học xong Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh đã ở lại đây làm việc và sau đó nên vợ chồng với một chàng trai người Khơ-me ở tỉnh Vĩnh Long tên là Thạch Ro Thi. Vậy là từ một gia đình dân tộc Thái, nhờ có thêm dâu, rể đã trở thành gia đình “đa dân tộc”, đồng nghĩa với đa ngôn ngữ, đa văn hóa! Điểm đặc biệt này ở gia đình họ cũng chính là cội nguồn khởi phát của nhiều câu chuyện cảm động, thú vị về cách nuôi dưỡng tình thân gia đình, cách xây nếp nhà êm ấm, tôn ti và lòng tôn trọng bản sắc văn hóa giữa các thành viên.

Có lẽ vì có sự hiện diện của người Thái trên đất Canh Thuận nên tại các dịp lễ hội, sinh hoạt cộng đồng, người ta lại thấy điệu nhảy sạp xuất hiện. - Trong ảnh: Ông Lương Trọng Lượng cầm cây cho các thanh niên trong xã nhảy sạp như muốn giới thiệu nét văn hóa của quê hương mình đến tất cả mọi người.

Ở gia đình ông Lương Trọng Lượng, đến thế hệ thứ 3 - ngay cả những đứa trẻ như bé Hà 5 tuổi (con anh Hiền), cu Tiến 7 tuổi (con chị Nga), bé Ngân 9 tuổi (con anh Hưng) cũng biết nói đến 3, 4 “ngoại ngữ” bên cạnh tiếng mẹ đẻ là tiếng Thái và ngôn ngữ phổ thông là tiếng Kinh. Cô con dâu cả Nguyễn Thị Chứng (giáo viên mầm non, Trường mẫu giáo xã Canh Thuận) tâm sự: “Bố mẹ chồng tôi là những người quý trọng văn hóa cổ truyền cũng như giá trị tinh thần, luôn dạy con cháu hướng về tổ tiên, nguồn cội. Là những người con dân tộc Kinh, Chăm H’roi, Khơ-me về làm con dâu, rể nhà người Thái, điều làm chúng tôi cảm động nhất là được bố mẹ khuyến khích giữ gìn bản sắc của dân tộc mình chứ không độc đoán bắt phải theo, nếu có theo là tự chúng tôi cảm thấy hay nên học, nên theo mà thôi”. 

Có lẽ nhờ “chìa khóa”, “tiếng nói chung” giữa các thế hệ trong gia đình này mà tiếng cười đầm ấm, hạnh phúc luôn bao phủ. 

SAO LY