Cuối năm, đi “làm nước” tàu cá
Sau một năm bôn ba, vật lộn với sóng biển, đến cữ cuối năm, nhiều chiếc tàu cá được chủ đưa lên bờ “làm nước” (tức sửa chữa, làm mới) để chuẩn bị cho những chuyến biển mới.
Với ngư dân, con tàu, thậm chí là một chiếc thuyền nan be bé, cũng là một sinh thể có đời sống, có tâm hồn. Không phải vô cớ mà người ta kẻ mắt cho tàu thuyền, tạo dựng nhiều cuộc tế, lễ hội hết sức thành kính trong đó tàu thuyền và biển cả là nhân vật chính. Chăm sóc, bảo dưỡng cho tàu thuyền vì thế rất khác với cách người ta chăm sóc đặc biệt…
Ngoài thu nhập để nuôi sống gia đình, những anh thợ “làm nước” đều hướng đến sự an toàn cho con tàu ra khơi.
- Trong ảnh: Anh Phạm Hữu Hiệp đang xảm lại thân tàu.
Tàu mới, ước vọng mới
Hơn nửa tháng nay, hai chiếc tàu BĐ 11015 - TS và BĐ 11876 - TS của ngư dân Lê Văn Sỹ (ở khu vực 1, phường Đống Đa, TP Quy Nhơn) đều nằm bờ để được “làm nước”. Nhập vào bến của Công ty TNHH Trung Tâm (thuộc Khu dịch vụ hậu cần nghề cá Bắc sông Hà Thanh, phường Đống Đa, TP Quy Nhơn), anh Sỹ cho sơn mới lại toàn bộ vỏ tàu, sửa thang chữ A, hệ thống ròng rọc... Công cuộc thay “áo mới” cặp tàu này của anh Sỹ đã nằm giá hơn 30 triệu đồng nhưng anh vẫn bảo vậy là mình tiết kiệm, gói ghém lắm rồi. Bởi, người khá giả, được mẻ lưới to có thể đầu tư “làm nước” cho tàu cả 100 triệu đồng.
Đi một vòng quanh hai chiếc tàu đang được phết sơn mới, anh Sỹ tâm sự: “Cái nghiệp quanh năm ăn ở với sóng gió, muốn vững vàng giữa ngư trường thì trước hết phải có con tàu chắc chắn. Bởi vậy nên phải gia cố, chăm chút thường xuyên. Tàu thuyền coi vậy mà được sửa soạn, làm mới nhiều hơn căn nhà. Đều đặn mỗi năm 2 lần, tôi đều đưa tàu lên bờ để sửa chữa”.
Ở các xưởng đóng và sửa chữa tàu ở Khu dịch vụ hậu cần nghề cá Bắc sông Hà Thanh, ngoài tàu thuyền của ngư dân địa phương, còn có cả tàu thuyền của các huyện Hoài Nhơn, Phù Mỹ, Phù Cát... và cả tỉnh bạn như Phú Yên, Quảng Ngãi... về để sửa chữa. Tranh thủ mấy ngày cận Tết, ngư dân Nguyễn Cúc (ở thôn Lâm Trúc, xã Hoài Thanh, huyện Hoài Nhơn) cũng tân trang lại chiếc tàu BĐ 97001 - TS công suất 90CV. Đã 10 tháng nay chưa được gia cố nên lớp vỏ ngoài lẫn máy móc, thiết bị bên trong ghe của anh đều đã bạc màu, cũ kỹ vì sóng gió. Đã đầu tư chi phí sửa chữa lên đến 60 triệu đồng nhưng anh Cúc vẫn chưa ưng ý. Anh nói: “Đợt này, tôi cho đóng lại buồng lái, khoang tàu, sơn, sửa lại máy nổ... Vì năm rồi, làm ăn không thuận lợi lắm nên tôi chỉ có thể bỏ ra bấy nhiêu. Nhiều lúc ước có được khoảng kha khá hơn để tút lại dàn máy”.
Đưa chiếc tàu có công suất 60CV vào bến tàu thôn Bình Thái, xã Phước Thuận (huyện Tuy Phước), ông Nguyễn Tuấn Ngọc (64 tuổi, ở xã Nhơn Châu, TP Quy Nhơn) làm mới vỏ ngoài. Để tiết kiệm chi phí sửa chữa, ông Ngọc xắn tay áo lên làm thợ sơn. Quét lớp sơn đỏ tươi lên vành mạn thuyền, ông Ngọc bỏ nhỏ: “Cuối năm cũng muốn sắm “áo” mới, đẹp cho tàu. Cái gì mới mẻ thì cũng mang lại nhiều may mắn hơn”.
Thợ lành nghề “dệt” tàu vững chãi
Góp phần làm vững vàng, tươi mới cho những con tàu ra khơi là đôi bàn tay khéo léo của những người thợ ở các bến tàu. Thợ ở bến tàu có đủ tên. Nào thợ tàu - phụ trách việc kéo tàu lên bờ; thợ mộc - người gia cố lại phần gỗ của tàu; thợ sơn - đảm nhận rửa vỏ tàu, gỡ hà, phết sơn; thợ xảm - lo việc trít xác tre, bột chai giữa các mảnh gỗ thân tàu; thợ keo - phủ keo lên thân tàu để chống nước, gỉ, rêu mốc... Các thợ thường đi thành nhóm với nhau và cùng phụ trách công việc của một tàu khi có chủ tàu gọi.
Phần lớn công việc khá vất vả, thường xuyên tiếp xúc với bụi bặm và hóa chất. Tuy vậy, thợ sửa chữa tàu chỉ được bảo hộ thô sơ bởi những chiếc khẩu trang, mũ lưỡi trai. Kéo lớp khẩu trang để lộ ra vùng xung quanh mắt li ti bụi bám, thợ xảm Hồ Tấn Hải (45 tuổi, ở phường Ghềnh Ráng, TP Quy Nhơn) cho biết: “Làm lâu thì quen, chẳng biết bụi bặm, hóa chất là gì nữa. Tôi kỹ tính một chút thì đeo khẩu trang chứ phần lớn anh em chẳng mấy ai dùng”.
Mỗi ngày công được trả 200 - 250 ngàn đồng nhưng không phải ai cũng theo được nghề. Cũng giống như những nghề chạm khắc, công việc sửa chữa luôn đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mẩn, chịu khó. Nhóm thợ nào càng chắc tay nghề thì càng được nhiều chủ tàu đặt cọc. Quần quật cả ngày bên thân tàu, nhiều lúc mỏi mắt, mỏi tay, song người thợ nhắc nhau chỉn chu với từng chi tiết một. Hơn ai hết họ hiểu rằng chất lượng công việc họ làm không chỉ tác động đến phương tiện ra khơi - một tài sản lớn mà còn gắn với sinh mệnh của nhiều ngư dân. Tàu thuyền đảm bảo kỹ thuật và độ an toàn thì ngư dân mới an tâm bám biển. Bởi vậy nên, anh thợ sửa chữa tàu còn được xem là hậu phương của ngư dân. Sự tỉ mẩn, cộng với những kinh nghiệm lâu năm của họ trở thành chỗ dựa tin cậy cho những chiếc tàu xa khơi.
Nói như anh Phạm Hữu Hiệp (41 tuổi, ở thôn Vinh Quang 2, xã Phước Sơn, huyện Tuy Phước), bên cạnh thu nhập nuôi sống gia đình như bao công việc khác, những người thợ sửa chữa tàu cá còn hướng tới sự an toàn cho ngư dân. Cảm giác đưa con tàu mới màu sơn xuống nước an toàn, dõi theo nó đạp sóng ra khơi thật nhẹ nhõm và yên lòng.
NGUYỄN MUỘI