Phòng bệnh viêm não Nhật Bản ở trẻ em
Viêm não Nhật Bản là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính hệ thần kinh trung ương do vi-rút viêm não Nhật Bản gây ra. Bệnh thường khởi phát cấp tính, diễn biến nặng và có thể dẫn đến tử vong nhanh hoặc để lại di chứng nặng nề.
Bệnh lây truyền qua trung gian muỗi đốt, xảy ra ở hầu hết các tỉnh, thành; xuất hiện rải rác quanh năm, thường xảy ra thành dịch vào các tháng 5, 6, 7, 8. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, nhiều nhất là ở trẻ từ 2 đến 8 tuổi.
Biểu hiện bệnh thường có 2 giai đoạn. Giai đoạn khởi phát: sốt đột ngột, từ sốt vừa đến sốt cao 39-400C, nhức đầu, quấy khóc, kích thích, kém linh hoạt, nôn mửa. Giai đoạn toàn phát: xuất hiện các biểu hiện thần kinh như rối loạn tri giác từ nhẹ đến nặng như ngủ gà, li bì, lơ mơ đến hôn mê, co giật. Có thể có các dấu hiệu thần kinh khác: hội chứng màng não, các dấu hiệu thần kinh khu trú (liệt nửa người hoặc tứ chi), tăng hoặc giảm trương lực cơ… Trường hợp nặng có suy hô hấp hoặc sốc.
Bệnh có 3 thể lâm sàng chính: thể tối cấp (sốt cao liên tục, hôn mê sâu, suy hô hấp, trụy mạch và dẫn đến tử vong nhanh), thể cấp tính (diễn biến cấp với các biểu hiện lâm sàng nặng, điển hình), thể nhẹ (rối loạn tri giác mức độ nhẹ và phục hồi nhanh chóng).
Về biểu hiện cận lâm sàng, dịch não tủy trong, áp lực bình thường hoặc tăng, tế bào bình thường hoặc tăng từ vài chục đến vài trăm bạch cầu/ml, chủ yếu là bạch cầu đơn nhân. Protein bình thường hoặc tăng nhẹ dưới 1g/l, glucose bình thường. Công thức máu: số lượng bạch cầu tăng nhẹ hoặc bình thường. Phân lập vi-rút từ dịch não tủy, máu. Cần chẩn đoán phân biệt với các bệnh cảnh như: co giật do sốt cao, viêm màng não mủ, viêm màng não do lao, ngộ độc cấp, sốt rét thể não, xuất huyết não - màng não, động kinh, hạ đường huyết…
Viêm não Nhật Bản là một bệnh nặng, nguy cơ tử vong và di chứng cao, cần được điều trị sớm, hiện tại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Vì vậy, điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ là chủ yếu. Nguyên tắc điều trị: hạ sốt, chống co giật, bảo đảm thông khí, chống suy hô hấp, chống phù não, điều chỉnh rối loạn nước, điện giải, đường huyết (nếu có). Bảo đảm tuần hoàn, đảm bảo dinh dưỡng và phục hồi chức năng sớm.
Để phòng bệnh viêm não Nhật Bản, cần nằm màn chống muỗi đốt. Vệ sinh ngoại cảnh, diệt côn trùng, diệt bọ gậy, diệt muỗi. Không nuôi gia súc gần nhà, gần khu dân cư. Tiêm phòng viêm não Nhật Bản: tiêm dưới da liều lượng 0,5ml cho trẻ dưới 5 tuổi, 1ml cho trẻ trên 5 tuổi. Mũi 1: bắt đầu tiêm lúc trẻ 1 tuổi; mũi 2: 7 ngày sau mũi 1; mũi 3: 1 năm sau mũi 2. Tiêm nhắc lại sau 3 đến 4 năm cho đến khi trẻ 15 tuổi.
BS PHẠM VĂN DŨNG