Vui hội bài chòi, nối dài ngày Xuân
Trong không khí đón Tết, vui Xuân Ất Mùi, bên cạnh các lễ hội như đua thuyền, thi cắm cây nêu…, Hội đánh bài chòi cổ được tổ chức nhiều nơi, thu hút đông đảo người xem, làm sống dậy trò chơi dân gian độc đáo của xứ Nẫu.
Từ sáng mùng 1 Tết, hội đánh bài chòi cổ diễn ra rộn ràng ở Lễ hội Chợ Gò (huyện Tuy Phước), thu hút rất đông người chơi. Rồi từ mùng 4 đến mùng 5, trò chơi dân gian này góp phần làm sống động, tạo ấn tượng nét đẹp văn hóa truyền thống tại Lễ hội kỷ niệm 226 năm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa (huyện Tây Sơn), Lễ hội kỷ niệm 50 năm chiến thắng Đèo Nhông - Dương Liễu (huyện Phù Mỹ), Lễ hội kỷ niệm 50 năm chiến thắng Đồi Mười (huyện Hoài Nhơn).
Khắp nơi vui hội bài chòi
Tham gia làm “hiệu” tại các hội đánh bài chòi cổ, nghệ nhân Minh Đức tâm sự: “Sau khi làm hiệu phục vụ bà con tại Lễ hội Chợ Gò vào ngày mùng 1-2 Tết, tôi nhận lời mời tham gia hội đánh bài chòi cổ tại Lễ hội Đèo Nhông - Dương Liễu vào sáng mùng 5 Tết. Trong không khí rộn ràng lễ hội ngày Tết, người dân tham gia chơi rất đông, các hiệu chúng tôi dù có lúc rất mệt nhưng vẫn vui và ráng phục vụ hết mình…”.
Ngoài các hội đánh bài chòi cổ do các Trung tâm VH-TT-TT tỉnh, thành phố, huyện tổ chức, Tết Ất Mùi đã có thêm một số xã quan tâm đưa loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian đặc sắc này đến với người dân. Tiêu biểu là xã Nhơn Hải (Quy Nhơn) trong dịp Tết cổ truyền mấy năm qua đều tổ chức hội đánh bài chòi cổ cho bà con vui xuân. Ông Nguyễn Dư (67 tuổi), một thành viên tham gia tích cực tổ chức hội đánh bài chòi cổ ở thôn Hải Đông, cho biết: “Được sự hỗ trợ của UBND xã, người dân chúng tôi cùng góp công, kinh phí để khai hội bài chòi của thôn ngay từ chiều 30 Tết. Từ 4 giờ chiều đến 7 giờ tối các ngày từ mùng 1 đến mùng 4 Tết năm nay, hội đánh bài chòi tổ chức ở Hải Đông luôn đông người. Đáng mừng là chiếm tỉ lệ lớn khách chơi đều ở lứa tuổi thanh thiếu niên, một số cháu còn thuộc những câu thai để hô hát theo hiệu. Càng vui hơn khi đêm mùng 6, lực lượng hiệu của xã tham gia và đoạt giải Nhất Hội thi hô hát bài chòi dân gian do Trung tâm VH-TT-TT TP Quy Nhơn tổ chức…”.
Ở huyện Hoài Nhơn, CLB bài chòi cổ xã Tam Quan Bắc lần đầu tiên tổ chức hội đánh bài chòi cổ tại thôn Thiện Chánh 2, thu hút người dân đến vui hội. Xã Phước Lộc (Tuy Phước) mời các nghệ nhân về tổ chức hội đánh bài chòi cổ vào hai ngày mùng 3 - 4 Tết, người chơi luôn nhộn nhịp nên hai hiệu chính phải thay phiên nhau hô hát để đáp lòng người chơi.
Đưa bài chòi cổ đến người dân TP Hồ Chí Minh
Hội đánh bài chòi cổ được Trung tâm VH-TT-TT TP Quy Nhơn tổ chức từ đêm mùng 2 Tết và sau đó tổ chức thi hô hát bài chòi dân gian vào các đêm mùng 6 - 7 với sự tham gia của 11 phường, xã. Các hội đánh bài chòi cổ tại khu vực trung tâm TP luôn thu hút đông người dân và du khách tham gia, góp phần quảng bá bài chòi cổ.
Do lượng người tham gia trò chơi khá đông nên hình thức chơi có thay đổi. Bình thường 1 hội bài chòi thường có 2 ván, mỗi ván phát hành 1 bộ thẻ gồm 9 thẻ bài, nhưng ở đây hội chơi trong 1 ván, lại phát hành đến 2 - 3 bộ thẻ cho người chơi ngồi trên chòi và cả dưới đất cùng một lúc.
Ông Hoàng Việt, Trưởng bộ phận văn nghệ của Trung tâm VH-TT-TT TP Quy Nhơn, lý giải: “Vì người chơi rất đông, nếu để họ chờ đợi lâu thì sẽ bỏ đi, nên Ban Tổ chức linh hoạt giảm số ván chơi và tăng số thẻ trong một hội, trước hết cũng chỉ là để lôi cuốn càng nhiều người chơi càng tốt, còn cách chơi vẫn đảm bảo theo đúng bài bản truyền thống”.
Không chỉ trong tỉnh, vừa qua, bài chòi cổ Bình Định được quảng bá, giới thiệu trong Ngày hội Người Bình Định tại TP HCM lần thứ II ở Khu du lịch Văn Thánh. Đến với Hội đánh bài chòi cổ, ngoài đồng hương Bình Định, có khá nhiều người dân TP HCM vào xem và bị lôi cuốn “thượng chòi” cùng chơi. Được tận mắt xem đánh bài chòi cổ, lãnh đạo Khu du lịch Văn Thánh đã đặt vấn đề với các đơn vị văn hóa, nghệ nhân ở Bình Định trong tương lai sẽ phối hợp tổ chức hội đánh bài chòi cổ vào những ngày cuối tuần ở Khu du lịch. Nếu yêu cầu trên của Khu du lịch Văn Thánh được đáp ứng, sẽ là cơ hội tốt cho bài chòi cổ Bình Định đến được với đông đảo người dân và du khách ở TP HCM.
HOÀI THU