Những người chọn làm mẹ trẻ mồ côi
Không mang nặng đẻ đau nhưng với họ, những sinh linh bé bỏng bị cha mẹ bỏ rơi hoặc sớm mất đi người thân đã là máu mủ ruột rà. Bằng sự tảo tần và tình yêu thương, họ xoa dịu vết thương lòng của trẻ, đảm nhận vai trò của đấng sinh thành - nuôi nấng, dưỡng dục chúng nên người. Họ là những bà mẹ ở Làng trẻ em SOS Quy Nhơn.
Làng trẻ em SOS Quy Nhơn hiện có 13 bà mẹ. Phần lớn họ là những phụ nữ ở các vùng quê trên địa bàn tỉnh, tuổi từ 30 đến 40, sức khỏe tốt, không có chồng và con, tự nguyện hy sinh phần đời còn lại cho trên dưới 10 đứa trẻ mồ côi. Họ có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục trẻ, chuẩn bị các điều kiện để trẻ có thể hòa nhập, tự lập khi đến tuổi trường thành. Tựa như bao bà mẹ khác, họ còn là người tạo lập mối quan hệ tình cảm ruột thịt, đoàn kết giữa các thành viên trong gia đình, giữa các gia đình trong làng.
Mẹ Phạm Thị Bích vui vầy bên đàn con của mình.
Lối rẽ gian truân
Ngẫm lại sự lựa chọn của mình, không ít bà mẹ ở Làng trẻ SOS Quy Nhơn gọi đó là lối rẽ bất ngờ. Mẹ Trần Thị Kim Oanh (46 tuổi, ở phường Nhơn Thành, thị xã An Nhơn) nhớ mãi câu hỏi đầy lo lắng của người anh trai trước ngày quyết định vào làm mẹ ở Làng: “Em lập gia đình thì sau này còn có người lo cho mình khi về già chứ vào đó thì sau này ai lo?”. Vậy mà, mẹ Oanh quan niệm đơn giản lắm: “Bố mẹ đều đã mất, một mình quán xuyến việc nhà, lo cho em út, nhìn lại thì bản thân đã quá lứa lỡ thì, chuyện chồng con xa xôi quá! Mình cứ vào Làng, nấu cơm, giặt giũ cho mấy đứa nhỏ. Mình thương nó thì nó thương lại thôi”.
Để có thể chăm lo chu toàn cho khoảng 10 đứa con, mỗi bà mẹ được nhận về Làng đều phải qua một lớp đào tạo tại Thủ đô Hà Nội. Những người phụ nữ quen lam lũ, trình độ văn hóa chỉ đến cấp hai không tránh khỏi những lúng túng với việc học hành. “Cầm cây bút viết bài, học bài, rồi thi cử... Tất cả đều khiến chúng tôi bối rối. Thà bảo chúng tôi cuốc cỏ, dọn dẹp, giặt giũ... còn thấy dễ dàng hơn. Nhiều lúc học bài không kịp, vào phòng thi, không ít người còn lo lắng, run rẩy đến phát khóc. Nhưng được sự động viên của cán bộ ở Làng, chúng tôi đã vượt qua được”, mẹ Ngô Thị Đức (47 tuổi, ở phường Đập Đá, thị xã An Nhơn) hồi tưởng.
Con trẻ ở nhà Hoa đồng tiền lễ phép chào, thưa mẹ Ngô Thị Đức khi đi học về.
Đã được cung cấp hết mọi kiến thức thiết thực như tâm sinh lý của trẻ theo từng độ tuổi, cách xử lý các tình huống khẩn cấp, nấu ăn đủ chất dinh dưỡng... nhưng đêm trước ngày nhận trẻ vào nhà, bà mẹ nào cũng mất ngủ. Chưa một ngày làm mẹ, cảm giác lóng ngóng, thiếu tự tin cứ vây lấy người. Song, tiếng gọi mẹ đầy ngượng nghịu của lũ trẻ đã đánh thức các chị. Và, không chỉ lũ trẻ, lãnh đạo, cán bộ, nhân viên của Làng cũng gọi tên các chị gắn liền với chữ “mẹ”: mẹ Đức, mẹ Oanh, mẹ Loan, mẹ Bích... Tiếng gọi giản đơn nhưng đầy ý nghĩa ấy đã giúp các chị thấm thía vai trò, trách nhiệm của mình với từng đứa trẻ, với những ngôi nhà.
Làm mẹ của một đứa trẻ đã khó. Nhận một lúc 6 đứa trẻ trong ngày đầu tiên lại càng khó khăn hơn. Gian truân hơn khi mỗi đứa trẻ là một hoàn cảnh, một nỗi đau riêng, một tính cách riêng. Mẹ Oanh nhớ lại: “Đứa thì khóc vì nhớ nhà, nhớ quê. Đứa thì lạ lẫm, tự cô lập, nép vào một góc, ít nói. Đứa thì không biết cách sử dụng các vật dụng trong nhà như nhà vệ sinh, vòi rửa tay... Gọi là mẹ nhưng hầu như đứa nào cũng giữ khoảng cách nhất định với tôi.
Nhưng rồi chỉ vài ngày sau, mẹ con lại quý mến nhau, mọi thứ đi vào nề nếp. Tôi làm quen với lũ trẻ bằng câu nói cửa miệng: mẹ cũng mất cha mẹ từ nhỏ; mẹ con mình đồng cảnh ngộ nên hãy yêu thương, đùm bọc nhau mà sống, con nhé!”.
Nuôi trẻ lớn khó một, nuôi trẻ sơ sinh với các chị khó mười. Ngày 25.11.2011, đứa trẻ sơ sinh đầu tiên bị bỏ rơi trước cổng Làng trẻ em SOS Quy Nhơn. Bé được giao vào nhà Hoa đồng tiền của mẹ Ngô Thị Đức. Cảm giác sợ làm rơi con trong lần đầu tiên ẵm bồng bé, lo lắng vì không một chút kinh nghiệm nuôi trẻ sơ sinh trong mẹ Đức nhanh chóng tan biến sau vài giờ đồng hồ. Thiên chức người mẹ tiềm ẩn trỗi dậy. Mẹ Đức tất tả hỏi thăm kinh nghiệm chăm trẻ nhỏ của các cô giáo, nhân viên ở Làng. Kỳ lạ hơn, đứa trẻ lại trở thành sợi dây gắn kết giữa những đứa trẻ lớn trong nhà. Chúng cũng xúm xít phụ mẹ chăm em, nựng em. Bé được mẹ Đức đặt tên là Ngô Thanh Thảo - theo họ của mẹ. “Khoảnh khắc lần đầu tiên bé bập bẹ gọi mẹ là khoảnh khắc vui sướng nhất của tôi!”.
Ngọt thơm quả đầu mùa
Đã 4 năm trôi qua kể từ thời điểm những đứa trẻ đầu tiên về với Làng (15.9.2011). Tôi gọi suốt thời gian ấy là chặng đường gieo yêu thương của những người phụ nữ khao khát làm mẹ. Cũng giống như cây đã lên xanh trên nền đất cát cằn cỗi, tạo nên khung cảnh tươi tắn, hấp dẫn du khách đến Làng, mầm yêu thương của các bà mẹ trong những ngôi nhà mái đỏ cũng đã ngọt ngào cho quả đầu mùa. Năm học 2013 - 2014, 65% trong tổng số 132 trẻ của Làng là học sinh khá, giỏi; 4 em được nhận học bổng Odon Vallet. Không chỉ là kết quả học tập tốt, niềm vui, hạnh phúc lớn nhất của những người chọn làm mẹ trẻ mồ côi ở đây là sự yêu thương gắn kết giữa con và mẹ.
“Từ điểm chung là khao khát tình mẫu tử của người phụ nữ không có con và đứa trẻ không có gia đình, những mái ấm đã được hình thành tại Làng trẻ em SOS Quy Nhơn. Đến nay, các bà mẹ đã quen việc, đảm bảo chất lượng, số lượng công việc bằng sự hy sinh - không lập gia đình riêng và tình thương dành cho trẻ mồ côi”.
Ông Nguyễn Xuân Cương, Giám đốc Làng trẻ em SOS Quy Nhơn.
Mẹ Trần Thị Kim Oanh bảo thích nhất là cảm giác ríu rít, vui vầy với các con, khi các con chịu tâm sự cùng mẹ. Mẹ từng khóc khi con trai tên Toàn hai năm sau ngày vào Làng mới ôm mẹ, kể về ngày xưa cũ, rằng: con đã từng đi lang thang khắp nơi, đồ con mặc cả tháng chưa giặt; rằng con không có nổi một cái mền để đắp, mỗi khi lạnh thì dùng bao xỏ vào người...
Mẹ Ngô Thị Đức thì vui nhất khi nghe con tỉ tê những ước muốn của mình. Như hôm qua, cậu con trai nói nhỏ vào tai: mẹ ơi, mai là sinh nhật con, mẹ có thể mua cho con một sợi dây bạc. Hay hôm trước, cô con gái ngồi làm hoa vải với mẹ và nhỏ to: mẹ con mình làm quà này để con tặng cô nhân ngày 20.11 vì cô đã ân cần dạy thêm mà không lấy tiền...
Những ước muốn ấy, những yêu thương ấy của đàn con là minh chứng rõ ràng nhất cho tình yêu và sự hy sinh của các mẹ đã cảm hóa các con. Mẹ Phạm Thị Bích (43 tuổi, ở xã Nhơn Khánh, thị xã An Nhơn) bảo: “Hầu như chúng tôi không còn thời gian để nhớ nhà, nhớ quê. Hai ngày về phép mỗi tháng chỉ làm cho tình cảm mẹ con đầy thêm. Chúng tôi đã không nghĩ là mình đi làm để được trả lương từ lâu lắm rồi”.
Nếu phải chọn lại, mẹ vẫn chọn con!
Đó là khẳng định của nhiều bà mẹ ở Làng trẻ em SOS Quy Nhơn. Áp lực làm mẹ của một đàn con không phải là nhỏ. 4 năm qua, đã có 4 bà dì xin thôi việc vì lý do không phù hợp với công việc. Nhưng những người còn lại vẫn luôn cảm ơn cuộc đời vì đã cho họ một lối rẽ ấm áp yêu thương. Những đêm vất vả thức trắng cùng con khi con đau ốm, những lần mẹ con không hiểu nhau nảy sinh mâu thuẫn... Tất cả chỉ làm tình cảm mẹ con thêm sâu sắc, gắn bó. Nói như mẹ Trần Thị Kim Oanh: “Bây giờ mà phải xa chúng nó thì chỉ có chết khô, chết héo vì nhớ, vì thương mà thôi!”.
NGUYỄN MUỘI