Tăng tốc cải cách môi trường kinh doanh
Sau một năm ban hành Nghị quyết 19/2014/NQ-CP về cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam, Chính phủ lại tiếp tục ban hành Nghị quyết 19/2015/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia 2 năm (2015 - 2016). Một bản nghị quyết mới được coi là chứa đựng nhiều mục tiêu đầy tham vọng. Cụ thể, việc chọn đích mới là ASEAN 4 thay vì ASEAN 6 cho môi trường kinh doanh Việt Nam, nghĩa là nâng thứ hạng của Việt Nam từ hàng thứ 6 trong 10 nước ASEAN lên ít nhất là hàng thứ 4 (cùng với Singapore, Malaysia và Thái Lan) vào năm 2016. Theo đó, thời gian nộp thuế và bảo hiểm bắt buộc không quá 168 giờ/năm; thời gian xin cấp phép xây dựng (theo phương pháp xác định của Ngân hàng Thế giới - WB) không quá 77 ngày; thời gian đăng ký quyền sở hữu, sử dụng tài sản không quá 14 ngày (hiện nay là 57 ngày). Về khả năng tiếp cận tín dụng, đến 2016 phải vào được nhóm 30 nước đứng đầu trong nhóm các nước được Diễn đàn Kinh tế thế giới xếp hạng. Không kém phần thách thức là mục tiêu đơn giản hóa thủ tục, quy trình và thời gian giải quyết tranh chấp thương mại thông qua tòa án xuống còn tối đa là 200 ngày (hiện là 400 ngày)…
Theo TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM - Bộ Kế hoạch và Đầu tư), để thực hiện thành công Nghị quyết 19 năm 2015, ngoài các chỉ tiêu cụ thể là cải cách thủ tục hành chính trong các ngành thuế, hải quan, bảo hiểm xã hội, khởi sự doanh nghiệp... các bộ, cơ quan, địa phương còn phải nỗ lực cao nhất để hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường đồng bộ, hiện đại, theo hướng tuân thủ đầy đủ quy luật của thị trường và hội nhập quốc tế sâu rộng. “Những thay đổi về thủ tục hành chính, các quyết định cắt bỏ hay bổ sung, phối hợp thủ tục giữa các cơ quan nhà nước phải dựa trên tư duy về cơ cấu mới của nền kinh tế, mô hình tăng trưởng, cũng như dựa trên mục tiêu nâng cao năng suất, hiệu quả và sức cạnh tranh của sản phẩm, doanh nghiệp và nền kinh tế”, TS Nguyễn Đình Cung bình luận.
Vẫn theo TS Nguyễn Đình Cung, sẽ không có bộ, ngành, địa phương nào có thể làm tốt nhiệm vụ của mình nếu không có sự phối hợp nhuần nhuyễn với các cơ quan liên quan khác. Hơn nữa, Nghị quyết 19/2015/NQ-CP của Chính phủ đã “giao việc” rất cụ thể: “Trước ngày 30-4-2015 ban hành kế hoạch hành động về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của từng bộ, cơ quan, địa phương. Trong đó xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ, tiến độ thực hiện; đơn vị chủ trì và dự kiến các bước thực hiện để cải thiện các lĩnh vực theo chức năng, nhiệm vụ được giao; có kế hoạch chi tiết ban hành, sửa đổi các văn bản pháp luật hiện hành, kết quả dự kiến đạt được theo các mốc thời gian và phân tích rõ các hệ quả phát sinh”.
Bên cạnh đó, kế thừa tinh thần của Nghị quyết 19 năm 2014, Nghị quyết 19 năm 2015 coi kết quả thực hiện là căn cứ đánh giá hiệu quả hoạt động của các bộ, cơ quan, địa phương và trách nhiệm người đứng đầu. Tuy vừa được ban hành, nhưng việc triển khai thực hiện Nghị quyết 19 năm 2015 đã có những cơ sở để lạc quan bước đầu. Theo TS Nguyễn Đình Cung, môi trường kinh doanh của Việt Nam trong năm qua được cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước ghi nhận đã có chuyển biến tích cực. Đặc biệt, các chuyên gia nhận định, Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa để tiếp tục cải cách sâu rộng hơn.
Theo Báo cáo môi trường kinh doanh năm 2015 của Ngân hàng Thế giới, trong ASEAN 6, Việt Nam hiện đang được đánh giá xếp hạng thứ 3 về chỉ số Xin giấy phép xây dựng (sau Singapore, Thái Lan). Tuy nhiên, thời gian để thực hiện thủ tục này tại Việt Nam lại tương đối dài, gấp 4 lần Singapore, gấp 2 lần Brunei, Indonesia; phí cấp Giấy phép xây dựng theo giá trị tài sản cao gấp 7 lần Singapore, Brunei và cao gấp 3 lần Thái Lan. Ở lĩnh vực Khởi sự doanh nghiệp, Việt Nam cũng đang ở tốp trung bình, xét trên mọi tiêu chí, từ số lượng thủ tục cho đến thời gian, chi phí…
Nhìn suốt vòng đời của một doanh nghiệp nhỏ hoặc vừa, nhóm chuyên gia Môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới đã chỉ rõ 10 chỉ số/lĩnh vực cụ thể có thể cải thiện, từ thành lập doanh nghiệp, giải quyết giấy phép xây dựng, tiếp cận điện, nộp thuế, thương mại xuyên biên giới, thực hiện hợp đồng và pháp luật thị trường lao động… Những thông lệ tốt trên thế giới đã được các chuyên gia nêu rõ và phân tích cụ thể. Chẳng hạn, với Khởi sự doanh nghiệp, đó là việc thực hiện thủ tục đăng ký qua mạng; không quy định về vốn tối thiểu; thiết lập cơ chế liên thông một cửa; chuẩn hóa đơn từ, mẫu biểu…
Đích đến đã được xác định, bước chạy đà có thể coi là khá thuận lợi, hai năm tới đây chính là giai đoạn “tăng tốc” của Việt Nam để có thể tiến tới “chơi với nhóm tốt nhất” trong ASEAN. Tất nhiên, như đã nói, đó là một mục tiêu đầy tham vọng, nhưng một khi đã ở trong tiến trình hội nhập ngày càng sâu rộng và nhanh chóng, Việt Nam không thể dừng lại.
Theo Anh Thư (SGGP)