Diễn đàn kinh tế Mùa Xuân: Khơi dậy động lực sáng tạo của doanh nghiệp
Sáng nay, 21.4, Diễn đàn Kinh tế Mùa Xuân với chủ đề “Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh: Biến lời nói thành hành động” đã khai mạc tại thành phố Vinh (Nghệ An) và diễn ra trong 2 ngày. Trong ngày đầu tiên, Diễn đàn sẽ thảo luận về tình hình kinh tế xã hội; ngày thứ 2 tập trung vào các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.
Tham dự Diễn đàn có Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, ông Trần Văn Hằng; Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu; Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Vũ Tiến Lộc cùng đại diện các lãnh đạo Bộ, ngành trung ương và địa phương. Đây đã là lần thứ 7 Diễn đàn được tổ chức
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Văn Giàu nhấn mạnh, những ý kiến tham luận tại Diễn đàn có ý nghĩa quan trọng cho Ủy ban Kinh tế với trách nhiệm thẩm tra Báo cáo tình hình kinh tế xã hội năm 2014 (bổ sung) và kế hoạch năm 2015 sẽ được trình Quốc hội tại kỳ họp khai mạc vào tháng 5 tới.
Tiếp tục quá trình hồi phục
Trong tham luận tại Diễn đàn, TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho biết, sau khi hiệu chỉnh, chuẩn hóa số liệu, năm 2014, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 5,98%, cao hơn hẳn mức 5,42% của năm 2013. Mức tăng trưởng trên cao hơn so với chỉ tiêu 5,8% mà Chính phủ đề ra và vượt ngoài dự đoán của các chuyên gia, tổ chức trong và ngoài nước.
Tăng trưởng năm 2014 vẫn diễn ra theo kịch bản “tiếp tục hồi phục, tăng trưởng quý sau cao hơn quý trước”, song điểm nhấn là tăng trưởng bất ngờ ở quý III (6,07%) và quý 4 (6,96%), đã giúp cho mức tăng trưởng cả năm cao hơn hẳn so với 3 năm trở lại đây.
Cũng theo TS Trần Đình Thiên, mức hồi phục này vẫn còn thấp, chưa vượt qua mức 6% và chưa thực sự bền vững. Trên thực tế, tốc độ tăng trưởng năm 2014 thấp hơn khá xa mức tăng trưởng bình quân của giai đoạn 1990-2010.
Phân tích các lĩnh vực cụ thể, ông Trần Đình Thiên cho rằng, nông nghiệp nói chung vẫn chủ yếu phát triển theo hướng “quảng canh”, chưa thật rõ định hướng tới một nền nông nghiệp hiện đại, phát triển theo chiều sâu, chất lượng và hiệu quả. Xu hướng chi phối vẫn là “sản lượng cao, tiêu tốn nhiều nguồn lực, chất lượng thấp và giá trị gia tăng thấp”. Điểm sáng của ngành là đã có những đột phá mạnh trong ứng dụng rộng rãi khoa học kỹ thuật, công nghệ cao, với sự tham gia của ngày càng nhiều doanh nghiệp lớn vào sản xuất nông nghiệp.
Sản xuất công nghiệp năm 2014 phục hồi đáng kể ở tất cả các nhóm ngành. Cụ thể, ngành xây dựng bắt đầu hồi phục; thị trường bất động sản có tín hiệu phục hồi; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước tính đạt 2945,2 nghìn tỷ đồng, tăng 10,6% so với năm 2013 (loại trừ yếu tố giá thì tăng 6,3%).
Trong năm 2014, nền kinh tế có những dấu hiệu tích cực hơn so với năm 2012 và 2013 nên đã giải quyết việc làm cho khoảng 1,6 triệu lao động, tăng 3,6% so với thực hiện năm 2013.
“Có nhiều yếu tố tạo nên thành công của kinh tế Việt Nam trong năm 2014, trong đó, yếu tố đầu tiên phải kể đến là việc Chính phủ đã chủ động thực thi nhiều chính sách ổn định kinh tế vĩ mô, cải cách thể chế, tích cực hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế. Kết quả đạt được là rõ ràng và đáng khích lệ” - TS Trần Đình Thiên nhận định.
Tuy nhiên, nền kinh tế vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Việt Nam đã và đang đàm phán ký kết hàng loạt hiệp định hội nhập ở đẳng cấp rất cao, trong khi năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa rất yếu, trình độ quản trị quốc gia không cao, năng suất lao động thấp, trình độ lao động thua kém nhiều nước trong khu vực và thế giới. Nền kinh tế có dấu hiệu phục hồi nhưng chưa bền vững và có thể quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng thấp…
TS Trần Đình Thiên cũng cung cấp thông tin: theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ năm 2012, phần lớn các doanh nghiệp trong nước sử dụng công nghệ tụt hậu so với mức trung bình của thế giới từ 2 đến 3 thế hệ; Khoảng 80%-90% công nghệ Việt Nam đang sử dụng là ngoại nhập; 76% máy móc, dây chuyền công nghệ nhập thuộc thế hệ những năm 1950-1960; 75% số thiết bị đã hết khấu hao; 50% là đồ tân trang. Tính chung các doanh nghiệp, mức độ thiết bị hiện đại chỉ có 10%, trung bình 38%, lạc hậu và rất lạc hậu là 52%. Tỷ lệ sử dụng công nghệ cao chỉ ở mức 2% so với 31% của Thái Lan, 51% của Malaysia, 73% của Singapore…
"Đáng nói hơn, các doanh nghiệp Việt Nam thờ ơ với công nghệ, ít có động lực sáng tạo; còn các công ty có vốn đầu tư nước ngoài cũng không mấy quan tâm tới nghiên cứu phát triển tại Việt Nam vì vấn đề này đã được thực hiện tại công ty mẹ. Đây là một thực trạng rất cần được quan tâm" - ông Thiên nhấn mạnh.
Giám sát thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài và nhập siêu
Nhiều ý kiến tại Diễn đàn kinh tế Mùa Xuân ghi nhận tình hình kinh tế Việt Nam quý I/2015 có mức tăng trưởng GDP đạt 6,03% so với cùng kỳ 2014 và là quý I có mức tăng trưởng cao nhất trong 5 năm trở lại đây (tốc độ tăng GDP quý I giai đoạn 2010-2014 lần lượt là 5,97%; 5,90%; 4,75%; 4,76% và 5,06%). Nếu loại trừ tính mùa vụ, tăng trưởng GDP quý I/2015 còn cao hơn quý IV/2014 (6,62% so với 6,27%), duy trì xu hướng cải thiện từ quý IV/2012.
Theo ông Hà Huy Tuấn, Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, tăng trưởng GDP cả năm 2015 cũng sẽ tích cực hơn năm 2014 do cải thiện về cả tổng cầu lẫn tổng cung. Tổng cầu đầu tư cũng cải thiện khi dư nợ tín dụng 3 tháng đầu năm tăng nhanh hơn cùng kỳ. Tính đến 20-3-2015, tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế đạt 1,25% (cao hơn nhiều so với mức giảm 0,57% của cùng kỳ năm 2014). Với những diễn biến tích cực, dự báo tăng trưởng GDP năm 2015 có khả năng đạt mức trên 6,2%.
Lạm phát tiếp tục duy trì ở mức thấp. CPI 3 tháng đầu năm chỉ tăng 0,93% so với cùng kỳ năm trước (mức tăng tương ứng của cùng kỳ năm 2014 là 4,39%). “Trước mắt, trong Quý I, có 2 vấn đề cần được tiếp tục theo dõi và có đánh giá thích hợp là việc giảm sút FDI và nhập siêu vì đây là có thể là những vấn đề sẽ tác động tới công tác điều hành chính sách tiền tệ cũng như các vấn đề kinh tế vĩ mô khác”, ông Tuấn nhận định.
Theo Anh Phương (SGGP)