An Lão: Rừng giáp ranh chưa yên tĩnh
Rừng An Lão tiếp giáp với địa phận các huyện Hoài Ân, Vĩnh Thạnh, Hoài Nhơn; huyện Kbang (tỉnh Gia Lai); huyện Ba Tơ, Ðức Phổ (tỉnh Quảng Ngãi). Toàn huyện An Lão có hơn 59.000 ha đất lâm nghiệp, trong đó có 46.025 ha rừng tự nhiên, 5.111 ha rừng trồng, hơn 8.759 ha đất khác ngoài lâm nghiệp; độ che phủ rừng năm 2014 là 72,6%. Tuy nhiên, những năm gần đây, tình trạng xâm hại rừng ở An Lão diễn biến khá phức tạp, nhất là vùng rừng giáp ranh.
Công tác QL-BVR còn hạn chế
Rừng An Lão đóng một vai trò khá quan trọng trong đời sống sản xuất, là thượng nguồn của các sông trong vùng; đồng thời có nhiều động thực vật quý hiếm... cần được bảo vệ. Tuy nhiên, nhân dân sinh sống quanh vùng rừng giáp ranh chủ yếu là đồng bào các dân tộc thiểu số, đời sống còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí thấp, nhận thức về công tác quản lý, bảo vệ rừng (QL-BVR) còn nhiều hạn chế, nên nhiều năm nay vùng rừng giáp ranh của huyện An Lão luôn “nóng” bởi nạn lâm tặc hoành hành. Một bộ phận nhân dân lén lút vào rừng khai thác gỗ, phát rừng làm rẫy và săn bắt các loại động vật rừng trái phép, gây thiệt hại đáng kể đến tài nguyên rừng, làm mất cân bằng sinh thái vùng rừng giáp ranh.
Thời gian qua, công tác phối hợp bảo vệ vùng rừng giáp ranh giữa huyện An Lão và các huyện lân cận tuy có thực hiện nhưng hiệu quả chưa cao. Một mặt do vùng rừng giáp ranh quá rộng, địa hình phức tạp, trong khi lực lượng kiểm lâm (KL) mỏng, không chủ động được trong công tác QL-BVR. Mặt khác, để tìm kế sinh nhai, nhiều người dân trong vùng đã bất chấp pháp luật, xâm hại đến rừng và đất rừng.
Ông Huỳnh Ngọc Huy- cán bộ Hạt KL huyện An Lão, phụ trách địa bàn xã An Hưng - chia sẻ: Sinh sống quanh vùng rừng giáp ranh đa số là đồng bào dân tộc thiểu số nghèo, trong khi các địa phương chưa làm tốt công tác quy hoạch vùng sản xuất nương rẫy, thực hiện giao đất, giao rừng cho người dân quản lý sử dụng; địa bàn rừng giáp ranh quá rộng, điều kiện đi lại khó khăn, lực lượng BVR còn mỏng, lợi dụng sự mưu sinh của người dân địa phương, bọn lâm tặc có thêm điều kiện để “đục nước, béo cò”. Trong thời gian qua, các đối tượng này đã được chính quyền địa phương lập danh sách, tuyên truyền giáo dục, hỗ trợ chuyển đổi nghề, ký cam kết không tái phạm xâm hại đến rừng, song hiệu quả còn hạn chế.
Thủ đoạn của bọn lâm tặc hiện nay là “đánh nhanh rút gọn”, chúng thường tổ chức khai thác gỗ theo lối nhỏ lẻ rồi dùng xe mô tô phân khối lớn để vận chuyển; khi gặp lực lượng làm nhiệm vụ bảo vệ rừng đuổi bắt thì thả gỗ chặn ngang đường rồi tẩu thoát.
Chỉ tính riêng trong năm 2014, lực lượng KL huyện An Lão đã phối hợp với các ngành chức năng và chính quyền địa phương tổ chức 115 đợt kiểm tra, truy quét tại các vùng rừng trọng điểm, nhất là rừng giáp ranh, bắt và xử lý 98 vụ vi phạm Luật QL-BVR (giảm 21 vụ so với cùng kỳ năm trước), tịch thu 63 chiếc xe ô tô, mô tô, hơn 54 m3 gỗ các loại, 225 kg trái ươi, phá hủy 25 lò than hầm, 15 lán trại cất dựng trái phép trong rừng, trục xuất ra khỏi rừng 23 đối tượng lạ mặt nghi vấn có hành vi xâm hại đến rừng. Qua phát mãi lâm sản và xử phạt hành chính đã nộp vào ngân sách nhà nước hơn 341 triệu đồng. TAND huyện An Lão cũng đã đưa ra xét xử 2 bị cáo chống đối người thi hành công vụ với hành vi đốt xe mô tô và tẩu tán lâm sản vận chuyển trái phép, tuyên phạt 1 bị cáo 6 tháng tù giam, 1 bị cáo 6 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Giải pháp nào?
Giải pháp nào để bảo vệ có hiệu quả vùng rừng giáp ranh ở huyện An Lão đang là bài toán khó chưa có lời giải xác đúng. Ông Nguyễn Thanh Sinh, Hạt trưởng Hạt KL huyện An Lão, cho biết: Để bảo vệ được vùng rừng giáp ranh không còn giải pháp nào khác hơn là đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức BVR cho mỗi người dân, từng bước xã hội hóa công tác QL-BVR chứ không chỉ là trách nhiệm của ngành KL. Mặt khác, mỗi địa phương phải thực hiện thật tốt việc giao đất, giao rừng, có chính sách khuyến khích người dân trồng rừng. Quy hoạch lại vùng nương rẫy cấp cho người dân sản xuất lâu dài. Nâng cao hơn nữa định mức phí khoán QL-BVR để người dân có điều kiện sống được nhờ nhận khoán BVR và gắn bó với rừng. Một khi đời sống của người dân được cải thiện, rừng đã có chủ thì nhất định không còn tình trạng rừng bị xâm hại”.
Huyện An Lão cũng vừa đăng cai tổ chức hội nghị giữa các huyện có rừng giáp ranh, tiếp tục ký cam kết thực hiện quy chế phối hợp BVR vùng giáp ranh. Trước mắt, các địa phương tổ chức cho hộ gia đình ký cam kết không tham gia xâm hại đến rừng; tập trung giáo dục các đối tượng đã từng có hành vi phá rừng. Thường xuyên phối hợp tổ chức các đợt kiểm tra, truy quét tại vùng rừng giáp ranh theo kế hoạch và đột xuất nhằm ngăn chặn có hiệu quả các hành vi vi phạm Luật QL-BVR. Huyện An Lão cũng đã thực hiện giao khoán hàng chục ngàn ha rừng cho hộ dân quản lý, bảo vệ; đồng thời tiến hành thống kê quỹ đất lâm nghiệp giao cho hộ gia đình trồng rừng, kết hợp sản xuất nông - lâm nghiệp để tăng hiệu quả thu nhập trên một đơn vị diện tích.
Bài và ảnh: HOÀNG NAM QUỐC