Đồng chí Nguyễn Trung Tín - “Cánh chim bằng” của quê hương Bình Định
Đồng chí Nguyễn Trung Tín, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bình Định, đã ra đi nhưng đồng chí để lại di sản to lớn, đó là tinh thần đoàn kết, ý chí cách mạng tiến công; tính năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm; sát tình hình, đánh giá đúng tình hình để vận dụng đường lối của Đảng sát với thực tế, hợp lòng dân, tạo sự đồng thuận trong toàn Đảng bộ và toàn dân.
Sinh ra trên quê hương có truyền thống cách mạng, đồng chí Nguyễn Trung Tín đã sớm giác ngộ và tham gia cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp suốt 9 năm (1945-1954). Quá trình hoạt động ấy đã tích lũy trong tư tưởng của đồng chí những tình cảm cách mạng cao cả, tình thương yêu đồng bào, chăm lo cho cuộc sống của người dân, nhất là đồng bào miền núi.
Chính vì vậy, sau khi Hiệp định Giơnevơ được ký kết, công tác chuyển quân tập kết đã hoàn thành, căn cứ các chủ trương của Trung ương, Tỉnh ủy Bình Định đã xây dựng các tổ chức Đảng bí mật ở lại miền Nam tiếp tục lãnh đạo kháng chiến, cứu nước. Với trọng trách là Phó Bí thư Huyện ủy rồi Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Vĩnh Thạnh, đồng chí Nguyễn Trung Tín đã tiếp cận nhanh với phong trào, dựa vào dân, nắm dân, thực hiện bốn cùng “cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng tiếng nói”.
Chính vì sát dân, hiểu dân, nói dân nghe nên đồng chí đã cùng với Đảng bộ lãnh đạo thành công cuộc khởi nghĩa Vĩnh Thạnh 6.2.1959. Đồng chí Nguyễn Trung Tín khẳng định: “Phong trào nổi dậy có vũ trang của đồng bào Vĩnh Thạnh thực chất là một cuộc khởi nghĩa của quần chúng cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng chống lại thủ đoạn và âm mưu dồn dân lập ấp của địch hòng cô lập và tiêu diệt lực lượng cách mạng, phá hoại hiệp định Giơ-ne-vơ, chia cắt lâu dài đất nước ta”.
Đóng góp lớn của khởi nghĩa Vĩnh Thạnh là một quá trình kiên trì, đưa phương pháp đấu tranh cách mạng từ làng lên xã, rồi lên huyện; từ nổi dậy bí mật đến nổi dậy công khai; từ nổi dậy lánh địch đến nổi dậy đánh địch. Khởi nghĩa Vĩnh Thạnh đã tập trung ý chí của nhân dân vào trong một điểm quan trọng nhất của tư tưởng cách mạng. Từ đó, mỗi người dân đã biết sáng tạo, kiên trì vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để đạt được mục đích cuối cùng. Đây là lần đầu tiên trong cuộc chiến đấu với đối phương, cách mạng từ thế bị động trong cuộc chiến tranh một phía, tiến lên cuộc chiến tranh cách mạng, dùng bạo lực cách mạng để đương đầu với bạo lực phản cách mạng. Lần đầu tiên dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng cách mạng địa phương làm chủ một địa bàn huyện. Sự hình thành một căn cứ địa cách mạng trên địa bàn một huyện chứng tỏ rằng các lực lượng cách mạng đã bước vào thế chủ động trên chiến trường. Đây là điểm tựa quan trọng, để từ đó, phong trào cách mạng tỉnh nhà ngày càng được củng cố và phát triển.
Khởi nghĩa Vĩnh Thạnh ghi nhận một mốc chuyển giai đoạn cách mạng quan trọng trong cuộc phát huy tinh thần đấu tranh của phong trào cách mạng của tỉnh, góp phần đưa phong trào cách mạng toàn tỉnh hòa nhịp với phong trào cách mạng toàn miền Nam trong cuộc đồng khởi lần thứ nhất. Cuộc khởi nghĩa đã kết hợp cuộc nổi dậy của quần chúng với việc chống càn, chống địch tái chiếm; phát huy được các hình thức tác chiến tại chỗ của du kích địa phương; kết hợp sự nổi dậy của quần chúng cách mạng với công tác binh vận; cao trào cách mạng của quần chúng đi đôi với sự phát triển của lực lượng vũ trang. Trong đó, đã tỏ rõ hình ảnh cao đẹp về tình máu thịt giữa Đảng và quần chúng, với phương thức “bốn cùng” để cùng quần chúng làm nên cuộc khởi nghĩa. Có thể thấy rằng, “mệnh lệnh” của cuộc khởi nghĩa xuất phát từ tình cảm cách mạng, tinh thần đoàn kết, chung sức chung lòng đấu tranh chống địch. Khởi nghĩa Vĩnh Thạnh là bằng chứng rõ nét về nhận thức trong việc xác định vai trò quan trọng của khu căn cứ thuộc vùng núi - là chỗ dựa vững chắc cho phong trào cách mạng của tỉnh Bình Định sau này. Cuộc khởi nghĩa này cũng được xem như sự trở về truyền thống “mừng cơm mới”, cùng nhau nổi dậy chống địch càn quét. Đây là sự kết hợp tài tình trong việc đưa phương thức hoạt động của quần chúng với hình thức truyền thống nhưng đã mang một nội dung cách mạng phù hợp với tình hình mới.
Khởi nghĩa Vĩnh Thạnh là điểm khởi đầu của phong trào “đồng khởi” của cách mạng miền Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Là kết quả của sự lãnh đạo sâu sát, biết tận dụng thời cơ, nắm chắc quần chúng, xây dựng được lực lượng cách mạng, biết vận dụng linh hoạt, sáng tạo đường lối cách mạng miền Nam vào thực tiễn tình hình phong trào cách mạng ở địa phương. Thành công đó phải ghi nhận sự đóng góp to lớn của đồng chí Nguyễn Trung Tín.
Khi được Tỉnh ủy giao trọng trách về tuyến lửa khu Đông, đồng chí Nguyễn Trung Tín luôn bám sát phong trào, lãnh đạo lực lượng chính trị và quân sự, biết dựa vào quần chúng, nắm và đánh giá đúng tình hình, chỉ đạo khá sâu sát cuộc “đồng khởi khu Đông”, giải phóng trên 200 ngàn dân các xã phía Đông các huyện Tuy Phước, An Nhơn, Phù Cát. Đặc biệt, chỉ huy trận đánh chốt điểm địch tại Càng Rang (xã Cát Thắng, huyện Phù Cát), gây rúng động bộ máy ngụy quyền tỉnh Bình Định, được Khu ủy khu V đánh giá là khá thành công, làm tiền đề cho phong trào nổi dậy của đồng bào nông thôn đấu tranh chống địch, góp phần làm phá sản chiến lược Chiến tranh Đặc biệt của đế quốc Mỹ. Tiếp đó, đồng chí lãnh đạo Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà thắng Mỹ, diệt ngụy, giải phóng tỉnh Bình Định ngày 31.3.1975.
Năm 1979, đồng chí Nguyễn Trung Tín được Trung ương điều động làm Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, sau đó năm 1982 là Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng. Trên vùng đất cao nguyên, đồng chí đã cùng Đảng bộ Lâm Đồng vượt mọi khó khăn để phát triển kinh tế - xã hội, chuyển đổi cây trồng, góp phần đưa kinh tế Lâm Đồng ngày càng phát triển. Đồng chí trực tiếp cùng Đảng bộ Lâm Đồng chỉ đạo bóc gỡ tổ chức Phun-rô hoạt động trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng và qua đó đã phát hiện, bóc gỡ mạng lưới tình báo do CIA chỉ đạo hoạt động trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng từ năm 1958, được Trung ương đánh giá cao.
Sau khi tái lập tỉnh Bình Định, đồng chí Nguyễn Trung Tín được Trung ương điều động trở về Bình Định làm Bí thư Tỉnh ủy. Với cương vị Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, đồng chí Nguyễn Trung Tín đã góp phần cùng Ban Thường vụ Tỉnh ủy lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là triển khai việc giao quyền sử dụng ruộng đất cho hộ nông dân theo tinh thần Nghị quyết 10 của Bộ Chính trị và chỉ đạo chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế nông nghiệp, củng cố các hợp tác xã yếu kém... góp phần làm cho nền kinh tế tỉnh nhà có bước phát triển khá, kinh tế hộ phát triển tương đối mạnh.
Những ngày cuối đời, dù sức khỏe yếu, nhưng đồng chí Nguyễn Trung Tín đã nghiên cứu kỹ Văn kiện Đại hội toàn quốc của Đảng lần thứ XII, trăn trở những vấn đề mà dự thảo đặt ra. Đồng chí đặc biệt quan tâm đến vấn đề đánh giá 30 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, vấn đề nợ công, tình hình tham nhũng, lãng phí... Về phương hướng, đồng chí tán thành với dự thảo của Trung ương và tâm đắc với ý kiến phát biểu của đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, về hướng phát triển “Hợp tác xã kiểu mới là bước đột phá nền nông nghiệp Việt Nam”. Đồng chí đặc biệt quan tâm đến công tác xây dựng Đảng và kiến nghị Trung ương cần có những giải pháp tích cực củng cố về tổ chức và hoạt động để Đảng ta ngày càng vững mạnh, trong sạch.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, đồng chí Nguyễn Trung Tín luôn nêu cao ý chí cách mạng, nghị lực và tinh thần tiến công địch của người cộng sản; hết lòng vì Đảng, vì dân, chịu đựng gian khổ hy sinh, dù trong gian khó, hiểm nguy, đồng chí đã đem hết sức mình cống hiến cho Đảng, không chút nao núng, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ Đảng bộ và nhân dân giao phó. Trong thực tiễn cách mạng, phong trào có những lúc khó khăn, nhưng đồng chí luôn bám sát quần chúng, có niềm tin vào quần chúng cách mạng. Chính với niềm tin đó, đồng chí đã được quần chúng che chở, tạo điều kiện thuận lợi để cùng đồng đội hoàn thành nhiệm vụ. Với vai trò là cán bộ lãnh đạo của huyện, của tỉnh, đồng chí đã phát huy tính năng động, sáng tạo, nhạy bén trong việc nắm tình hình; biết nhận định, so sánh, đánh giá đúng tương quan lực lượng giữa địch - ta để đề ra những chủ trương đúng đắn, kịp thời, khéo léo… và đã thành công.
Dù cương vị công tác nào, đồng chí cũng nêu cao tinh thần trách nhiệm trước Đảng về nhiệm vụ được phân công, ra sức tu dưỡng, rèn luyện, giữ vững phẩm chất, đạo đức cách mạng, sống trong sáng, thanh bạch, sát dân, nêu gương sáng cho đồng chí, đồng đội noi theo. Đồng chí đã cùng tập thể lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng khối đoàn kết các dân tộc. Trong mọi hoạt động, công tác, đồng chí luôn thể hiện tình cảm chân thành, có sức thuyết phục của một cán bộ lãnh đạo cộng sản chân chính, được nhân dân, đồng bào các dân tộc tin yêu, cảm phục, nghe và làm theo.
Đồng chí Nguyễn Trung Tín từ trần, Đảng bộ tỉnh nhà mất đi một cán bộ cao cấp mà suốt cuộc đời đã gắn bó máu thịt, cống hiến cho Đảng, cho dân. Đảng bộ và nhân dân tỉnh Bình Định thành kính, cảm phục và trân trọng những cống hiến trọn đời của đồng chí.
PHẠM ĐÌNH ĐÔN
(Trưởng phòng Nghiên cứu lịch sử Đảng, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)