Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi:
Tập trung chống hạn vụ Hè Thu
Thời điểm này, nông dân trong tỉnh đang khẩn trương sản xuất vụ Hè Thu (HT) 2013. Trước tình hình hạn hán, thiếu nước tưới, Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi (KTCTTL) đã chủ động triển khai các phương án cung cấp nước tưới hợp lý, khoanh vùng các diện tích thiếu nước để thông báo cho nông dân chuyển đổi sang cây trồng cạn phù hợp…
Thiếu nước tưới nghiêm trọng
Ông Nguyễn Trọng Phủ, Phó Giám đốc Công ty TNHH KTCTTL, cho biết: Chưa năm nào tình hình thiếu nước tưới lại căng thẳng như năm nay. Do lượng mưa của cả mùa mưa lũ năm 2012 và các tháng đầu năm 2013 ít nên hầu hết các ao, hồ, sông, suối trên địa bàn tỉnh đều trong tình trạng khô kiệt. Sau khi phục vụ tưới cho sản xuất vụ Đông Xuân 2012-2013, đến thời điểm này, tại 15 hồ chứa nước do đơn vị quản lý đang còn tích được 234,55 triệu m3/457,84 triệu m3. Đáng lo là nhiều hồ hiện đã xuống đến mực nước chết, đơn vị đang phải huy động hàng chục máy bơm tận dụng nguồn nước còn lại để tưới cho lúa và cây trồng cạn vừa được xuống giống. Nguy cơ hạn hán nghiêm trọng trong mùa hè năm nay là rất đáng lo ngại.
Qua kiểm tra, đến thời điểm hiện nay, hồ chứa nước Núi Một (thị xã An Nhơn) lượng nước còn 28,89 triệu/110 triệu m3; hồ Hội Sơn (Phù Cát) còn 6,6 triệu/44,5 triệu m3; hồ Vạn Hội (Hoài Ân) 1,6 triệu/14,5 triệu m3; hồ Thuận Ninh (Tây Sơn) 5,3 triệu/35,36 triệu m3, hồ Định Bình (Vĩnh Thạnh) 178,32 triệu/226 triệu m3, hồ Suối Tre (Phù Cát) 0,41 triệu/4,93 triệu m3, hồ Hòn Lập (Vĩnh Thạnh) 1,78 triệu/3,13 triệu m3, hồ Ông Lành (Vân Canh) 1,23 triệu m3/2,21 triệu m3. Hồ Hà Nhe (Vĩnh Thạnh) có dung tích 3,76 triệu m3 và hồ Tà Niêng (Vĩnh Thạnh) dung tích 0,65 triệu m3 đã khô kiệt, không còn khả năng tưới trong vụ HT… Ngoài ra, lượng nước tại các hồ chứa nước có dung tích nhỏ do các địa phương quản lý, dòng chảy trên các sông, suối đã bắt đầu khô kiệt, không đảm bảo nguồn nước tưới cho sản xuất nông nghiệp thời gian đến.
Theo kế hoạch, vụ HT 2013, diện tích lúa và cây trồng cạn do Công ty TNHH KTCTTL chịu trách nhiệm cung cấp nước tưới qua các hệ thống kênh mương là 25.792 ha. Tuy nhiên, qua cân đối nguồn nước tại các hồ chứa chỉ đảm bảo khả năng tưới cho khoảng 22.000 ha, diện tích thiếu nước trong cả vụ gần 4.000 ha. Diện tích lúa và cây trồng bị thiếu nước tưới trong vụ HT tập trung tại địa phương: Tây Sơn, Phù Cát, Phù Mỹ, Vĩnh Thạnh, Hoài Ân. Một số diện tích lúa và hoa màu lấy nước từ hệ thống kênh mương của hồ Núi Một (An Nhơn) thường xuyên phải dùng máy bơm để chống hạn khoảng 450 ha; hồ Định Bình (Vĩnh Thạnh) hỗ trợ nguồn nước tưới chống hạn 87 ha cho khu tưới Hòn Lập, xã Vĩnh Thịnh…
Theo Sở NN-PTNT, trên cơ sở nguồn nước hiện có tại các hồ chứa, vụ HT 2013, toàn tỉnh có kế hoạch gieo sạ 35.200 ha lúa. Trong đó, các công trình thủy lợi do Công ty TNHH KTCTTL đảm bảo cung ứng nước 21.900 ha, các công trình thủy lợi do địa phương quản lý đảm bảo cung ứng 13.200 ha. Các huyện bị thiếu nước tưới nhiều nhất gồm Phù Mỹ, Phù Cát, Hoài Nhơn, Hoài Ân, Tây Sơn, Vĩnh Thạnh, Vân Canh… Đến nay, nông dân các địa phương đã gieo sạ được trên 31.000 ha lúa, chiếm 88% kế hoạch sản xuất cả vụ; đồng thời chuyển đổi hàng ngàn ha đất thiếu nước tưới sang sản xuất các loại cây trồng cạn.
Điều đáng lo là việc cung cấp nguồn nước ngọt cho nuôi trồng thủy sản, nước sinh hoạt cho người và gia súc tại các địa phương ven biển cũng gặp nhiều khó khăn. Nguy cơ xâm nhập mặn ở các vùng cửa sông Lại, sông Côn, sông Hà Thanh, sông La Tinh trong mùa khô năm nay cũng rất nghiêm trọng. Công ty TNHH KTCTTL đang làm việc với đơn vị quản lý hồ thủy điện An Khê - Ka Nak (Gia Lai) để có sự hỗ trợ điều tiết nguồn nước phù hợp, giúp địa phương chống hạn; đồng thời tăng cường điều tiết nguồn nước tại hồ Định Bình để không xảy ra tình trạng hạn hán, thiếu nước sinh hoạt tại các vùng ven biển.
Triển khai các phương án chống hạn
Để việc cấp nước cho sản xuất vụ HT hiệu quả, hiện nay, bên cạnh việc điều tiết nguồn nước tưới hợp lý, Công ty TNHH KTCTTL đang phối hợp với Sở NN-PTNT, chính quyền các địa phương, các HTXNN lập kế hoạch, lên lịch, phiên tưới cụ thể theo từng hệ thống kênh mương thủy lợi. Trong đó, tập trung ưu tiên đưa nguồn nước tưới về phục vụ các vùng ven biển, ven đê khu Đông để cấp nước sinh hoạt cho người, gia súc và chống tình trạng xâm nhập mặn. Tiến hành khoanh vùng tưới ở những diện tích đảm bảo nguồn nước, khuyến cáo nông dân chuyển đổi những diện tích lúa không đảm bảo nguồn nước tưới sang trồng cây trồng cạn như bắp lai, đậu phụng, đậu nành, mè, hoa màu các loại. Đồng thời, triển khai các phương pháp, kỹ thuật tưới tiết kiệm nước như tưới ướt - khô xen kẽ, tưới nông - lộ - phơi nhằm tiết kiệm nguồn nước tưới…
Ông Nguyễn Trọng Phủ cho biết thêm: Hiện nay, Công ty đã thành lập Hội đồng phân phối nước và kiện toàn lại các tổ thủy nông nhằm thực hiện việc phân phối nguồn nước tưới hợp lý, tổ chức thực hiện nghiêm lịch tưới luân phiên ngay từ đầu vụ. Bên cạnh đó, đơn vị cũng đã tập trung tổ chức nạo vét hệ thống kênh mương, nâng cấp các đập bổi, lắp đặt các trạm bơm di động trên các sông suối ao hồ; khoan, đào giếng tìm nguồn nước cho sản xuất.
Ngoài ra, từ nguồn kinh phí hỗ trợ chống hạn, cấp bù thủy lợi phí của Chính phủ, UBND tỉnh đã phê duyệt kế hoạch đầu tư gần 24 tỉ đồng để nâng cấp các hệ thống kênh mương thủy lợi, trang bị các máy bơm nước, hỗ trợ nhiên liệu chống hạn cho sản xuất vụ HT mang lại hiệu quả, hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại do hạn hán gây ra…
NGUYỄN HÂN