Hà Tĩnh- Bình Định: Son sắt nghĩa tình
Hà Tĩnh và Bình Định có mối tương đồng về truyền thống lịch sử, văn hóa và địa lý. Hai tỉnh cùng nằm trên dải đất miền Trung: Bình Định thuộc duyên hải Trung bộ; Hà Tĩnh thuộc Bắc Trung bộ; có diện tích, dân số tương đương nhau, có rừng, có biển và nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế.
Bình Định là quê hương của vị anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ, của các danh nhân Trần Quang Diệu, Bùi Thị Xuân, gắn với tên tuổi của nhiều văn nhân, nghệ sỹ nỗi tiếng của cả nước như: Đào Tấn, Hàn Mạc Tử, Quách Tấn, Chế Lan Viên, Yến Lan.... Đào Tấn từng làm Tổng đốc An - Tĩnh. Người Nghệ An - Hà Tĩnh thường gọi ông với cái tên thân mật là cụ Đào Tấn. Ông là người đã có công trong việc trùng tu chùa Thiên Tượng năm 1901. Ngày nay, ở thị xã Hồng Lĩnh có con đường mang tên Đào Tấn.
Hà Tĩnh là quê hương của đại thi hào, danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Du, của Dinh điền sứ Nguyễn Công Trứ, của chí sĩ yêu nước như Phan Đình Phùng, của phong trào Xô-viết, quê hương của các cố Tổng bí thư: Trần Phú, Hà Huy Tập, của nhiều nhà văn, nhà thơ lớn như: họa sĩ Nguyễn Phan Chánh, nhà thơ Huy Cận, Xuân Diệu... Hà Tĩnh có dân ca, ví giặm, sắc bùa, có hát ca trù nổi tiếng; Bình Định có truyền thống thượng võ, nghệ thuật bài chòi, hát bội được mọi miền biết đến.
Sự tương đồng về lịch sử, địa lý, văn hóa đã tạo nên những con người có cốt cách giống nhau. Đó là tinh thần yêu nước, ý chí cách mạng quật cường, cần cù lao động, chịu thương, chịu khó, dám xông pha can trường, sống ân nghĩa, thủy chung. Lương duyên giữa hai vùng đất và con người hai tỉnh đã gặp nhau trở thành mối quan hệ gắn bó bền chặt như câu thơ của nhà thơ Duy Thảo trong bài “Mừng chiến thắng trời quê” đã viết: “Bình Định ruột rà thương nhớ khôn nguôi”.
Hà Tĩnh và Bình Định đã có những mối quan hệ gắn bó từ rất sớm trong lịch sử. Còn nhớ, khi vua Quang Trung trên đường hành quân ra Bắc đại phá quân Thanh đã dừng lại phía bắc huyện Kỳ Anh để lấy thêm quân, lương và voi trận. Và trong đoàn áo đỏ quân tiến ra giải phóng thành Thăng Long mùa xuân Kỷ Dậu năm 1789 để làm nên khúc khải hoàn ca có bóng dáng của nhiều dũng tướng là người con Hà Tĩnh như: Hồ Phi Chấn, Dương Văn Tào, Đặng Quốc Đống…. La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp (1723-1804) - một người Hà Tĩnh - được vua Quang Trung cử làm Viện trưởng Viện Sùng Chính để truyền bá việc học và dịch sách kinh điển Nho giáo ra quốc âm. Ông còn giúp vua Quang Trung tìm đất xây dựng thành Phượng Hoàng Trung đô (thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An) bây giờ. Nhà thơ Xuân Diệu (1916-1984) quê cha ở Trảo Nha (thị trấn Nghèn, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh), quê mẹ ở làng Tùng Giản (xã Phước Hòa, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định) lớn lên học ở TP Quy Nhơn đã viết trong bài thơ “Cha đàng ngoài, mẹ ở đàng trong”: “Cha đàng ngoài, mẹ ở đàng trong…. Hai phía đèo Ngang: một mối tơ hồng...... Tiếng đàng trong, tiếng đàng ngoài quấn quýt. Vào giữa mái tranh, giường chõng, cột nhà. Rứa, mô, chừ cha hỏi điều muốn biết. Ngạc nhiên gì, mẹ thốt; úi chui cha!..”. Nhà biên kịch Nguyễn Thế Kỷ, quê ở Bình Định tập kết ra Hà Tĩnh đã viết vở kịch thơ nổi tiếng “ Đốm lửa núi Hồng”, sau này trở về sống tại Bình Định. Ông Nguyễn Tiến Chương - nguyên Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh quê ngoại cũng ở Bình Định. Đại đội pháo Bình Hà được thành lập gồm chủ yếu là con em của hai tỉnh Hà Tĩnh và Bình Định, đã lập công xuất sắc trong trận đầu thắng Mỹ - Trận 26.3 ở núi Nài cùng nhiều chiến công khác. Đại đội trưởng Nguyễn Đức Mai - quê Bình Định, sau này đã sống và nằm lại trên mảnh đất quê hương thứ hai - Hà Tĩnh. Trong các cuộc kháng chiến, nhiều cán bộ, chiến sĩ là người con của Bình Định tập kết ra Hà Tĩnh và tiếp tục đóng góp cho vùng đất này. Hàng ngàn con em Hà Tĩnh đã vào Bình Định chiến đấu và lập công lớn trên các chiến trường.
Thực hiện Chỉ thị của Tỉnh ủy, những năm 1960, Hà Tĩnh đã phát động các phong trào thi đua; 8 huyện của Hà Tĩnh đều kết nghĩa với 8 huyện của Bình Định. Sau chiến thắng Núi Nài (26.3.1965) bắn rơi nhiều máy bay Mỹ, Hà Tĩnh đã phát động phong trào “Phát huy chiến thắng 26.3, Bình - Hà quyết thắng”. Năm 1966, Hà Tĩnh phát động Chiến dịch Thủy lợi Bồng Sơn (lấy tên một địa phương ở Bình Định) triển khai rầm rộ suốt các tháng mùa hè, đã đào đắp 10 triệu m3 đất, cải tạo bờ vùng, bờ thửa cho 25.000 ha đất trồng trọt. Từ các phong trào, đã có trên 9.300 thanh niên được kết nạp vào Đoàn và trên 1.400 đoàn viên ưu tú được kết nạp vào Đảng; trên 2 vạn người được được công nhận “Dũng sĩ Bồng Sơn” các cấp. Cái tên Bồng Sơn cũng đã được đưa vào tên phố ở TP Hà Tĩnh và tên gọi của một số tổ chức hợp tác xã trước đây.
Ngoài những chiến dịch lớn, những công trình mang tên một số huyện của tỉnh Bình Định, ngày đó, khi có một tin chiến thắng ở một địa danh của tỉnh Bình Định thì Hà Tĩnh lại phát động một phong trào thi đua lập công để hướng về tỉnh anh em. Sau này cái tên Bình- Hà đã trở nên gần gũi, thân thương với các thế hệ người Hà Tĩnh. Một số công trình thủy lợi được mang tên Bình - Hà. Gần đây, một ngôi trường mầm non được đầu tư khang trang hiện đại ở TP Hà Tĩnh cũng mang tên Bình Hà.
Có thể nói, hiện nay, cả một thế hệ người Hà Tĩnh vẫn còn in đậm kỷ niệm về những năm tháng hào hùng thi đua lập công hướng về Bình Định thân thương và thẳm sâu trong ký ức của hàng ngàn cựu chiến binh từng xông pha trên các chiến trường Bình Định. Không ít người con thân yêu của Hà Tĩnh đã nằm lại trên vùng đất Bình Định mãi mãi không về.
Sau ngày hòa bình thống nhất, nhiều huyện, thị của Hà Tĩnh vẫn tiếp tục có mối quan hệ gắn bó với các huyện của tỉnh Bình Định. Ở Bình Định, nhiều người con Hà Tĩnh đang làm việc trong các cơ quan Đảng, chính quyền, các đoàn thể, lực lượng vũ trang; nhiều người là văn nghệ sĩ, cán bộ nghiên cứu, giảng dạy ở Trường Đại học Quy Nhơn, giám đốc nhiều doanh nghiệp trên địa bàn.
Thực hiện công cuộc đổi mới, hai tỉnh Hà Tĩnh và Bình Định đang từng ngày đổi thay. Lãnh đạo hai tỉnh thường xuyên có các cuộc tiếp xúc, trao đổi, học tập kinh nghiệm trên các lĩnh vực nhất là trong phát triển kinh tế. Mỗi khi gặp thiên tai hoạn nạn, lãnh đạo và nhân dân hai tỉnh đều có mặt kịp thời để động viên chia sẻ, giúp đỡ để kịp thời khắc phục hậu quả, ổn định sản xuất, đời sống. Trong những năm qua, nội bộ hai tỉnh luôn đoàn kết thống nhất cao; đội ngũ cán bộ tâm huyết, năng động, sáng tạo và quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý điều hành. Nhờ vậy, cả hai tỉnh đã giành được nhiều thành tựu nổi bật; cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực.
Đặc biệt, Hà Tĩnh và Bình Định đang trỗi dậy với nhiều chương trình dự án đầu tư lớn của quốc gia trên địa bàn. Chẳng hạn, Hà Tĩnh có Khu kinh tế Vũng Áng - một trong năm khu kinh tế trọng điểm của cả nước, Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo là một trong tám cửa khẩu trọng điểm được Chính phủ ưu tiên đầu tư. Khu kinh tế Vũng đang là trung tâm nhiệt điện lớn nhất của khu vực (tổng công suất các nhà máy nhiệt điện trên 7000 MW), khu luyện thép lớn nhất ( 22 triệu tấn/năm) và cụm cảng nước sâu hiện đại, sâu nhất. Bình Định có Khu kinh tế Nhơn Hội, trong tương lai có Tổ hợp lọc hóa dầu hiện đại, có khu du lịch Vinpeal Hải Giang, Khu công nghiệp Phú Tài và Long Mỹ. Trong đó, Khu kinh tế Nhơn Hội là khu kinh tế tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực, hứa hẹn sẽ là động lực phát triển kinh tế - xã hội của Bình Định và miền Trung. Hai tỉnh đang tiếp tục khai thác, phát huy thế mạnh của cảng Quy Nhơn, cảng nước sâu Vũng Áng - Sơn Dương để mở hướng thông thương, hội nhập và phát triển.
Bình Định và Hà Tĩnh đã và đang tiếp tục phát huy tiềm năng tài nguyên khoáng sản, thế mạnh của rừng, của biển để phát triển công nghiệp và một nền nông nghiệp toàn diện, như công nghiệp khai khoáng chế tác đá, chế biến ti tan... ở Bình Định; khai thác sắt, ti tan... ở Hà Tĩnh; công nghiệp chế biến lâm, nông, sản xuất khẩu. Phong trào xây dựng nông thôn mới của hai tỉnh đang có nhiều khởi sắc. Đến cuối năm 2014, Hà Tĩnh đã có 26 xã về đích xây dựng nông thôn mới. Bình Định có 20 xã đạt từ 15 đến 18 tiêu chí.
Đảng bộ hai tỉnh thường xuyên quan tâm, chăm lo công tác xây dựng Đảng, chính quyền và các tổ chức đoàn thể vững mạnh, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân, đảm bảo giữ vững ổn định và phát triển. Hai tỉnh đang tiếp tục đầu tư cho phát triển văn hóa, xã hội, quan tâm phát triển giáo dục, phát huy truyền thống hiếu học, truyền thống khoa bảng của quê hương. Bình Định có Trường Đại học Quy Nhơn - một trong những trường đại học lớn của miền Trung; Hà Tĩnh có trường đại học đa ngành, là một trong tốp các tỉnh dẫn đầu của ngành giáo dục - đào tạo cả nước. TP Hà Tĩnh, TP Quy Nhơn đều nằm trên trục đường thiên lý Bắc - Nam, cửa ngõ đến với các tỉnh, các nước trong khu vực.
Kỷ niệm 55 năm kết nghĩa hai tỉnh Hà Tĩnh và Bình Định vào những ngày cùng cả nước lập thành tích chào mừng các ngày lễ lớn của dân tộc, kỷ niệm 125 Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh chuẩn vị và tổ chức đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu Đảng bộ của hai tỉnh và Đại hội đại biểu Toàn quóc lần thứ XII của Đảng. Đây thực sự là sự kiện có ý nghĩa quan trọng cổ vũ, động viên các thế hệ hôm nay tiếp tục đoàn kết phấn đấu xây dựng hai tỉnh giàu đẹp, văn minh.
Hơn nửa thế kỷ gắn bó keo sơn, các đoàn các cán bộ chủ chốt của hai tỉnh đã có các chuyến thăm và làm việc, ký kết hợp tác thực hiện các chương trình dự án. Sau các cuộc làm việc, hai tỉnh đã phát huy lợi thế so sánh để hợp tác và phát triển trên một số lĩnh vực, góp phần xây dựng Hà Tĩnh và Bình Định trở thành tỉnh có công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, thương mại phát triển ngang tầm với truyền thống và tiềm năng kinh tế của hai tỉnh.
Phát huy truyền thống lịch sử - văn hóa, mối quan hệ ruột rà, thủy chung suốt 55 năm qua, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân hai tỉnh Hà Tĩnh và Bình Định càng gắn bó, đoàn kết chặt chẽ hơn để đưa sự hợp tác phát triển giữ hai tỉnh lên tầm cao mới. Lịch sử không dừng lại, lịch sử đang ghi tiếp những thành quả mới trong mối quan hệ tốt đẹp, đặc biệt giữa Đảng bộ, nhân dân và các lực lượng vũ trang hai tỉnh Hà Tĩnh - Bình Định hôm nay và mai sau.
PHAN TRUNG THÀNH
(Đài PT-TH Hà Tĩnh)