Hoạt động công nghiệp, thương mại khu vực miền Trung - Tây Nguyên: Mừng và lo
Những năm gần đây, vượt qua những khó khăn, trở ngại, hoạt động của ngành Công Thương (CT) các tỉnh khu vực miền Trung - Tây Nguyên (MT-TN) đã cơ bản giữ được ổn định và đạt được một số kết quả, song vẫn còn không ít khó khăn cần tháo gỡ để phát triển hơn.
Trong hoạt động thương mại, Bình Định là một trong những tỉnh thuộc khu vực MT-TN tổ chức tốt Chương trình “Đưa hàng Việt về nông thôn, miền núi”.
- Trong ảnh: Một góc Phiên chợ tổ chức tại Tam Quan - Hoài Nhơn.
Kết quả khả quan
Theo đánh giá của Bộ CT, năm 2014, giá trị sản xuất công nghiệp (SXCN) của 15 tỉnh MT-TN đạt gần 333.766 tỉ đồng, tăng 4,9% so với năm 2013; chỉ số SXCN đạt tốc độ tăng trưởng cao hơn bình quân cả nước là 7,6%; giá trị kim ngạch xuất khẩu (KNXK) đạt trên 7.841 triệu USD, tăng gần 21% so với năm 2013. Từ đầu năm đến nay, giá trị SXCN của 15 tỉnh, thành MT-TN ước đạt 182.672 tỉ đồng, tăng gần 17% so với cùng kỳ năm 2014; giá trị KNXK đạt 3.739 triệu USD (đạt gần 46% kế hoạch năm 2015).
Cũng theo Bộ CT, đạt được những kết quả trên, bên cạnh việc tận dụng, phát huy những thế mạnh của khu vực, Sở CT nhiều tỉnh, thành MT-TN đã có nhiều kinh nghiệm, giải pháp đáng ghi nhận. Tiêu biểu trong số này là giải pháp của Sở CT Đà Nẵng trong kết nối cung- cầu, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm của nhau giữa các doanh nghiệp (DN); kinh nghiệm của Sở CT Bình Định trong công tác quản lý và thu hút đầu tư vào các cụm công nghiệp (CCN); giải pháp của Sở CT Ninh Thuận về phát triển năng lượng sạch; kinh nghiệm của Sở CT Phú Yên trong công tác chuyển đổi mô hình tổ chức, quản lý chợ...
Với giải pháp “Kết nối cung - cầu”, các DN trên địa bàn TP Đà Nẵng đã hình thành được các mối liên kết về việc ưu tiên sử dụng sản phẩm của nhau thông qua nhiều hợp đồng ký kết mua bán hàng hóa có giá trị lớn. Theo ông Phan Văn Kha, Giám đốc Sở CT Đà Nẵng, riêng năm 2014, trên địa bàn thành phố có 22 biên bản ghi nhớ được ký kết với giá trị thực hiện trên 100 tỉ đồng/năm.
Ông Nguyễn Kim Phương, Giám đốc Sở CT Bình Định, cho biết, hiện trên địa bàn tỉnh đã có 40/62 CCN đi vào hoạt động, trong đó có 10/40 CCN với tổng diện tích 180 ha đã đầu tư cơ bản hạ tầng và bố trí DN lấp đầy diện tích quy hoạch; 11 CCN với diện tích gần 453 ha đã có DN thuê 50% diện tích đất quy hoạch công nghiệp. Số CCN trên đã thu hút 792 cơ sở, DN đăng ký thuê đất, trong đó 745 DN/dự án đã đi vào hoạt động với tổng vốn đầu tư 4.698 tỉ đồng; giải quyết việc làm ổn định cho 23.000 lao động.
Theo ông Nguyễn Thanh Hoan, Giám đốc Sở CT Ninh Thuận, hiện trên địa bàn tỉnh đã kêu gọi đầu tư được 15 dự án điện gió với tổng công suất 1.115 MW, tổng vốn đầu tư 41.710 tỉ đồng; trong đó có 8 dự án đã cấp Giấy chứng nhận đầu tư với tổng công suất 677 MW, tổng vốn đầu tư 18.100 tỉ đồng.
Một số khó khăn, hạn chế
Bên cạnh những kết quả đạt được, theo ý kiến của lãnh đạo nhiều Sở CT tại Hội nghị ngành CT các tỉnh MT-TN vừa tổ chức tại TP Quy Nhơn, hoạt động công nghiệp, thương mại của khu vực “mừng thì mừng mà lo vẫn lo”. Bởi lẽ, bên cạnh một số kết quả đạt được, hoạt động của ngành CT các tỉnh MT-TN vẫn còn những khó khăn, bất cập.
Theo Bộ CT, từ đầu năm đến nay, giá trị KNXK của các tỉnh, thành khu vực MT-TN đạt 3.739 triệu USD, giảm 2,4% so với cùng kỳ năm 2014 và chỉ chiếm tỉ trọng khoảng 5,2% trong tổng KNXK của cả nước. Trong đó, một số tỉnh, thành có giá trị KNXK giảm sút, như: Gia Lai (giảm trên 50%); Quảng Ngãi (giảm 35%)...
Đáng lo ngại là công tác quy hoạch công nghiệp, thương mại ở khu vực nhìn chung chưa đồng bộ, còn thiếu tầm nhìn chiến lược; hạ tầng phục vụ phát triển công nghiệp còn hạn chế, đầu tư hạ tầng các CCN còn chậm; hệ thống mạng lưới kết cấu hạ tầng thương mại phát triển chậm, chưa tổ chức tốt kênh lưu thông phân phối, tiêu thụ hàng hóa; cơ cấu XK chuyển dịch chậm; các loại hình thương mại hiện đại đã hình thành nhưng chưa nhiều; lĩnh vực thương mại, dịch vụ khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn.
Theo ông Nguyễn Thanh Hoan, hầu hết các dự án điện gió, điện mặt trời, điện hạt nhân ở Ninh Thuận đều triển khai quá chậm, ảnh hưởng đến việc thực hiện các quy hoạch đã được phê duyệt. Hiện ở ta vẫn chưa có quy định về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng mặt trời, do đó các nhà đầu tư chưa mạnh dạn thực hiện đầu tư, trong khi suất đầu tư quá lớn.
Còn theo ông Nguyễn Kim Phương, công tác quy hoạch, phát triển các CCN vẫn còn hạn chế, bất cập. Cơ chế, chính sách chưa đủ mạnh để thu hút các DN đầu tư kinh doanh hạ tầng CCN, nhất là các chính sách, cơ chế vay vốn ưu đãi đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật CCN, nên số CCN thu hút được DN đầu tư hạ tầng còn rất hạn chế.
Tại Hội nghị, hầu hết các ý kiến đều đề nghị Chính phủ, Bộ CT cần bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách về công nghiệp, thương mại; xây dựng các đề án, quy hoạch ngành CT; tập trung tháo gỡ khó khăn cho các DN và tạo môi trường thuận lợi phát triển sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của DN; đẩy mạnh XK, kiểm soát nhập khẩu, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Ông Phan Văn Kha kiến nghị Bộ CT sớm ban hành Nghị định và các chính sách để phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, vì hiện nay phần lớn nguyên vật liệu, máy móc thiết bị của DN đều phải nhập khẩu, làm gia tăng chi phí đầu vào, chi phí vận chuyển. Ông Nguyễn Kim Phương kiến nghị Bộ CT sớm có văn bản hướng dẫn để triển khai thực hiện quy chế quản lý CCN theo Quyết định số 105/2009/QĐ-TTg của Chính phủ, vì suốt 5 năm qua kể từ khi Quyết định có hiệu lực nhưng đến nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn hồ sơ thành lập Trung tâm phát triển CCN.
VIẾT HIỀN