Ai giúp diêm dân?
Muối là một loại thực phẩm đặc biệt đối với con người và các sinh vật. Muối cũng là nguồn nguyên liệu cho nhiều ngành công nghiệp. Vì vậy, người ta thường gọi muối là tinh thể của sự sống và công nghiệp. Bình Định có nhiều vùng sản xuất muối, như Mỹ Thành - Phù Mỹ; Cát Minh - Phù Cát; Diêm Vân - Tuy Phước; Nhơn Bình - Quy Nhơn... Hiện nay, diêm dân trong tỉnh sản xuất khoảng trên 210 ha muối, chủ yếu bằng phương pháp thủ công, nên chất lượng muối không cao.
Nghề làm muối vất vả, khó nhọc, diêm dân suốt mùa hè nắng gắt “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” để làm ra hạt muối. Vì vậy, dân gian có câu: “Dân nại tui dại như trâu. Trưa tròn con bóng, vác đầu ra phơi”; hoặc “Sém thịt cháy da, mới ra hạt muối”... Nên nói không ngoa rằng trong hạt muối, ngoài vị mặn tự nhiên, còn có “vị mặn mồ hôi công sức” của bà con diêm dân.
Nghề muối đòi hỏi cường độ lao động cao, phụ thuộc rất lớn vào thời tiết, diêm dân lấy sức lao động của mình để có thu nhập là chính, nhưng điệp khúc được mùa rớt giá luôn lặp lại; thậm chí các hộ chịu khó đầu tư làm muối sạch trải bạt cũng chẳng hơn gì những người sản xuất theo kiểu truyền thống.
Trong khi đó, hiện các mặt hàng xăng, dầu, phí vận chuyển... đều lên giá, nhưng giá muối lại rớt mạnh, chỉ còn khoảng 500 đồng/kg, không đủ chi phí trả tiền thuê nhân công cào muối, gánh muối..., diêm dân thua lỗ nặng. Làm muối đầy vất vả mà giá sản phẩm lại quá thấp, đời sống diêm dân vô cùng khó khăn. “Muối đắng” là vậy!
Làm gì để hỗ trợ diêm dân, giúp bà con ổn định cuộc sống bằng chính nghề làm muối mà họ đã gắn bó từ bao đời nay? Ngành chức năng của tỉnh mấy năm nay thường nói giúp diêm dân sản xuất muối sạch theo phương thức trải bạt, để nâng cao chất lượng hạt muối làm ra, sản phẩm bán được giá hơn, tiêu thụ nhanh hơn..., và đã thực hiện một số mô hình như vậy. Song không hiểu vì lý do gì mà việc nhân rộng diện tích muối trải bạt rất hạn chế (ở Phù Cát, vụ muối này diện tích làm muối trải bạt chiếm chưa đến 1% tổng diện tích).
Trước tình trạng muối được mùa mất giá, có diêm dân còn chua chát: Dưa hấu tiêu thụ không được, ở nhiều tỉnh, thành phố, đã có một số đơn vị đứng ra bán giúp; một số cơ quan vận động cán bộ, nhân viên mua giúp. Vậy, không biết có ai bán muối và mua muối giúp cho diêm dân không!?
N.V