Ngày thi đầu tiên vào lớp 10 Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn: Đề thi Ngữ văn mới và khó
Ngày 7.6, Kỳ thi tuyển sinh vào Trường THPT chuyên Lê Quý Ðôn năm học 2015-2016 bước vào ngày thứ hai; thí sinh sẽ làm bài thi môn chuyên và môn thi chung thứ ba là tiếng Anh. Trong ngày thi thứ nhất với hai môn thi chung là Ngữ văn và Toán, đa số thí sinh thở phào trước đề Toán vừa sức nhưng vẫn có tính phân loại tốt, với đề Ngữ văn - nhiều thí sinh lại lo lắng khi cho rằng đề có nhiều yếu tố mới, lạ và khó.
1.
Ngoại trừ số thí sinh thi vào lớp chuyên Ngữ văn nhìn nhận đề thi bình thường, phần lớn thí sinh thi vào các lớp chuyên khác đều lo âu: Đề khá khó hiểu và có nhiều bất ngờ. Yếu tố bất ngờ, theo các thí sinh là vì câu 1 (4 điểm), là đoạn trích có trong sách giáo khoa thuộc chương trình giảm tải mà thí sinh không được học và cũng không được yêu cầu đọc thêm theo Hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học môn Ngữ văn, cấp THCS (Kèm theo Công văn số 5842/BGDĐT-VP ngày 01 tháng 9 năm 2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo).
Dù vậy, các thí sinh vẫn nỗ lực vận dụng khả năng để tiếp tục làm bài, thì lại gặp một khó khăn khác là “một số từ Hán Việt, điển cố, điển tích, chẳng hạn Lam Kiều, sính nghi, dớp nhà”. Dù đồng ý rằng, ngữ liệu cho câu hỏi phần đọc hiểu có thể trích từ một văn bản bất kì mà học sinh chưa từng biết, nhưng nhiều giáo viên dạy Ngữ văn cho rằng, đoạn trích này thuộc văn học cổ, mà đã là văn học cổ thì phải có chú thích một số từ Hán Việt, điển cố, điển tích. Cụ thể, Lam Kiều là tên một cái cầu ở huyện Lam Điền, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc. Huyện Lam Điền là nơi sản xuất ngọc quý. Câu “Mua ngọc đến Lam Kiều” ý nói: (Mã Giám Sinh) đến đây cốt để mua được người đẹp. Sính nghi là đồ dẫn cưới. Theo tục lễ cũ, nhà gái buộc nhà trai phải đưa nhiều đồ lễ đến mới cho cưới. Dớp nhà là nhà gặp vận đen, nhà đang mắc gian truân...
Câu 1 có 4 câu hỏi nhỏ. Ở câu hỏi nhỏ thứ hai (Câu thơ “Cò kè bớt một thêm hai” đã bộc lộ tính cách nhân vật như thế nào?), không ít thí sinh băn khoăn: Đề muốn hỏi về nhân vật nào, vì trong 6 câu thơ của đoạn trích, chỉ có một chủ thể phát ngôn xuất hiện là bà mối (Mối rằng: Giá đáng...)?
2.
Câu 2 (6 điểm): Cảm nhận của em về vẻ đẹp hình tượng con người Việt Nam thời chống Mỹ qua đoạn văn sau: “…Có ở đâu … ngoài đường” - trích Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê, cũng gây không ít khó khăn cho những thí sinh “ngoại đạo”.
Nhóm giáo viên dạy Văn ở Quy Nhơn phân tích: Dựa vào khái niệm hình tượng nghệ thuật là một bức tranh đời sống vừa cụ thể vừa mang tính khái quát, thì khó chỉ ra hình tượng con người Việt Nam trong đoạn trích hiện ra ở chi tiết, hình ảnh nào. Đã không thấy được hình tượng thì làm sao thí sinh viết bài nêu được cảm nhận của mình? Đây chỉ là một đoạn văn thể hiện những cảm nhận, suy tư của nhân vật kể chuyện - một nữ thanh niên xung phong trên con đường Trường Sơn trong cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước, về cuộc sống, sinh hoạt nơi “cao điểm” của họ. Có thể qua những cảm nhận, suy tư đó chúng ta thấy được lẽ sống, cuộc sống của những thanh niên xung phong, của thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
Chính vì vậy, đề này không có từ hình tượng thì tốt hơn, nghĩa là chỉ phân tích những cảm nhận, suy tư của nhân vật Phương Định về cuộc sống nơi cao điểm để thấy được vẻ đẹp của con người Việt Nam thời chiến tranh chống Mỹ.
Dù chỉ ra những “hạt sạn” đáng tiếc nhưng các giáo viên dạy Ngữ văn vẫn cho rằng, cách ra đề như thế này là mới mẻ, phù hợp với yêu cầu Bộ GD&ĐT đưa ra nhằm tránh tình trạng thí sinh học tủ, học vẹt. Đề đòi hỏi thí sinh phải biết cách vận dụng kiến thức của mình để giải quyết nội dung đề.
Về độ khó, vì chỉ là đề thi chung nên mức độ như vậy là tương đối khó với thí sinh không thi chuyên Ngữ văn. Thầy Trần Hà Nam, giáo viên dạy Ngữ văn Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn dự đoán, điểm cao sẽ không nhiều. Và, với cách ra đề như vậy đòi hỏi thí sinh, trong thời gian tới, phải thay đổi nhiều hơn nữa cách học môn Ngữ văn của mình.
Sáng 6.6, tại Trường THPT Quốc học Quy Nhơn, Sở GD&ÐT đã tổ chức Lễ khai mạc Kỳ thi tuyển sinh vào Trường THPT chuyên Lê Quý Ðôn năm học 2015-2016. Tham dự vòng thi tuyển vào trường năm nay có 799 thí sinh (TS); trong đó dự thi nhiều nhất vào lớp chuyên tiếng Anh với 200 TS, tiếp đến là lớp chuyên Ngữ văn 140 TS, lớp chuyên Hóa 121 TS, lớp chuyên Toán 119 TS, lớp chuyên Toán-Tin 111 TS, lớp chuyên Lý 55 TS và lớp chuyên Sinh 53 TS.
Sở GD&ÐT đã bố trí 33 phòng thi và cử 73 cán bộ, giáo viên làm công tác giám sát kỳ thi. Chủ tịch Hội đồng coi thi là Hiệu trưởng Trường THPT số 2 An Nhơn Lê Ðình Ðốc. Ngày thi đầu tiên, TS dự thi môn điều kiện đầu tiên là Ngữ văn và Toán, thời gian làm bài mỗi môn 120 phút. Thông tin từ Hội đồng coi thi, ngày thi đầu tiên diễn ra an toàn, nghiêm túc, đúng quy chế; không có TS nào vắng mặt.
NGỌC TÚ