Xuất khẩu nông sản theo kiểu "cầu may"
Sáng nay 8.6, Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về đánh giá bổ sung việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước năm 2014; tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2015. Câu chuyện về sản xuất, tiêu thụ nông nghiệp tiếp tục được đề cập một cách nóng bỏng.
Theo đánh giá của Ủy ban Kinh tế, sản xuất nông nghiệp gặp nhiều khó khăn, vẫn xảy ra tình trạng được mùa mất giá, khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm... gây thiệt hại và bức xúc cho người dân. Mặc dù có nhiều nỗ lực, cố gắng trong việc ban hành các đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp nhưng hiện vẫn còn lúng túng, vướng mắc trong việc tổ chức lại sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ, tăng năng suất lao động. Việc nhân rộng các mô hình sản xuất, quản lý thành công trong thực tiễn, nhất là mô hình liên kết chuỗi giá trị đối với các sản phẩm nông nghiệp còn chậm.
Thảo luận tại hội trường, đa số các đại biểu (ĐB) đều đề cập đến vấn đề nông nghiệp một cách đầy ưu tư. ĐB Nguyễn Cao Phúc (Quảng Ngãi), nhìn nhận, nông nghiệp Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn khi tiêu thụ các mặt hàng nông sản như: gạo, cao su, trái cây... liên tục suy giảm tăng trưởng. Trong khi đó, với các Hiệp định thương mại tự do được ký kết và có hiệu lực thời gian tới, bên cạnh các cơ hội thì nhiều ngành sẽ đối mặt với nhiều khó khăn. Cũng theo ĐB Nguyễn Cao Phúc, Chính phủ cần đẩy mạnh tái cơ cấu, công tác quy hoạch, xác định lợi thế các mặt hàng của mình để chuyển dịch cơ cấu và bền vững, nâng cao năng suất. Để làm được điều đó cần tiếp tục khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp để giúp chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng, mở rộng thị trường, tránh bị ép giá... tránh việc giá bán của người nông dân thì thấp nhưng người tiêu dùng vẫn phải mua với giá cao như hiện nay.
Chia sẻ quan điểm trên, ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị), cũng cho rằng, nông, lâm sản Việt Nam đang bị mất giá trên thị trường thế giới, gạo đang bị cạnh tranh quyết liệt bởi các thị trường mới như Ấn Độ, Myanmar; thủy sản gặp các rào cản kỹ thuật khi xuất khẩu; dưa hấu trong nước mất giá... đã cho thấy công tác tái cơ cấu trong ngành nông nghiệp còn quá mờ nhạt. Giá trị, chất lượng của những con cá, cao su Việt Nam vẫn ở tầm thấp so với thế giới và "chơi với thế giới theo kiểu cầu may". Điều đó đã khiến cho khu vực nông nghiệp, nông thôn và người nông dân vẫn là bộ phận thiệt thòi nhất. "Đã có bộ ngành nào đưa ra được bản kế hoạch về phát triển, tiêu thụ các sản phẩm ra các thị trường thế giới mà Việt Nam đã ký kết hay chưa? Tôi hy vọng là không nhận được câu trả lời là đang làm", ĐB Hà Sỹ Đồng nói.
Theo ĐB Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang), nông nghiệp là trụ cột của kinh tế Việt Nam, trở thành ngành sản xuất lớn nhưng sản xuất còn tự phát, chưa liên kết chặt chẽ, chuỗi giá trị yếu kém... nên hiệu quả kinh doanh thấp. Nhiều nghị quyết, quyết định hay đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp đã có nhưng người dân vẫn loay hoay trong việc trồng cây gì, nuôi con gì; không tham gia được vào chuỗi giá trị. "Tôi đã kiến nghị, chất vấn nhiều nhưng sự vào cuộc của các cơ quan chuyên môn, doanh nghiệp... vẫn không có nhiều thay đổi. Lúa rẻ vẫn đầy đồng, hành tím, dưa hấu ế ẩm. Bao nhiêu sản phẩm nông nghiệp có thương hiệu? Đến giờ này ai lo thương hiệu nông sản, và lo đến đâu? Tôi cho rằng, Chính phủ, các bộ ngành cần quyết liệt hơn nữa trong vấn đề nông nghiệp, đừng để tình trạng đoàn viên thanh niên vận động mua từng kg dưa hấu vì không bền vững. Tái cơ cấu nông nghiệp cần khắc phục các bất cập trong mô hình sản xuất, tiêu thụ... hiện nay", ĐB Nguyễn Thị Kim Bé nói.
ĐB Tôn Thị Ngọc Hạnh (Đăk Nông), cũng nhìn nhận, trong bối cảnh hiện nay, chúng ta nói cần phải làm cuộc cách mạng thì "hơi quá" nhưng rõ ràng, lĩnh vực nông nghiệp đang rất cần sự thay đổi trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, tăng khả năng cạnh tranh của các sản phẩm nông nghiệp.
Theo Hà My (SGGP)