Thời hạn chia thừa kế chỉ nên là 10 năm
Sáng 10.6, thảo luận tại tổ ĐBQH TPHCM về dự án Bộ luật Dân sự (sửa đổi), các ý kiến tập trung phân tích về xác lập quyền sở hữu, vô hiệu hóa giao dịch dân sự, quyền chuyển đổi giới tính…
ĐB Trần Du Lịch, Phó Trưởng đoàn ĐBQH TPHCM cho biết, ông cơ bản ủng hộ hướng đổi mới mà Chính phủ trình. Bộ luật Dân sự là văn bản luật có hiệu lực pháp lý cao, có thể coi là luật gốc, chỉ đứng sau Hiến pháp, nên cần cân nhắc rất kỹ, có vấn đề đa số ý kiến đồng thuận chưa chắc đã là phương án tốt nhất.
Một ví dụ được ĐB Trần Du Lịch nêu với rất nhiều trăn trở là quy định về xác lập quyền sở hữu. “Tôi cho rằng phải thực hiện thủ tục đăng ký tài sản xong mới được công nhận sở hữu, ở đây phải phân định rõ khái niệm chiếm hữu với sở hữu, nếu không người ta sẽ cứ mua, cứ ở, cứ sử dụng mà phớt lờ nhà nước, không thực hiện đăng ký”. ĐB cho rằng, có rất nhiều rắc rối hệ lụy đã phát sinh từ đó và như vậy không thể coi là thực hiện nghiêm nhà nước pháp quyền.
ĐB Đỗ Văn Đương, Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp đồng ý với ĐB Trần Du Lịch về sự cần thiết phải phân định quyền sở hữu và quyền chiếm hữu – thực chất là hưởng lợi từ tài sản. Tuy nhiên, ĐB Đỗ Văn Đương lại có quan điểm khác với ĐB Trần Du Lịch về việc tòa án phải tiếp nhận giải quyết vụ việc ngay cả khi chưa có quy định của pháp luật về vấn đề đó. “Cần hết sức cân nhắc, kẻo dẫn đến tình trạng tùy tiện, cảm tính khi dựa vào các khái niệm “lương tâm, đạo đức, tình cảm”, ĐB Đỗ Văn Đương nói.
Cũng trên quan điểm hạn chế tối đa sự tùy tiện, cảm tính trong công tác xét xử của tòa án, ĐB Huỳnh Ngọc Ánh đề nghị: “Liên quan đến hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự bị vô hiệu, tôi cho rằng không nên trao thẩm quyền cho tòa án được yêu cầu thay đổi hợp đồng trên cơ sở “hoàn cảnh thay đổi cơ bản”, vì không có tiêu chí khách quan cho nhận định này, mà chỉ phụ thuộc cảm tính chủ quan của thẩm phán. Nên quy định theo hướng tòa cho hủy hợp đồng chứ không được can thiệp sửa hợp đồng”.
Vẫn ĐB Huỳnh Ngọc Ánh cho biết, ông “rất ngạc nhiên” khi thấy dự thảo luật đã bỏ đi loại hợp đồng mua bán nhà. ĐB Huỳnh Ngọc Ánh phản biện: “Nếu nói để Luật Nhà ở điều chỉnh thì tại sao Luật Đất đai có rồi lại không để Luật Đất đai điều chỉnh hợp đồng nhượng quyền sử dụng đất mà lại đưa vào Bộ luật Dân sự”? Theo ĐB Huỳnh Ngọc Ánh, trong giao dịch mua bán nhà, có rất nhiều thỏa thuận rất cụ thể phải xác định trong hợp đồng mẫu mới tránh được giao dịch dân sự bị vô hiệu hoặc xảy ra kiện tụng.
Về thời hạn khởi kiện chia thừa kế, các ĐB TPHCM đều cho rằng 30 năm là quãng thời gian quá dài. “Thời hạn 10 năm là hợp lý. Ngoài ra, trong 10 năm đó, lợi nhuận thu được từ tài sản thừa kế được xử lý thế nào?” – ĐB Trương Thị Ánh đặt câu hỏi.
Đáng lưu ý, quy định về quyền chuyển đổi giới tính tiếp tục được các ĐB thảo luận. ĐB Huỳnh Ngọc Ánh bình luận: “Bộ luật có sự mâu thuẫn trong nội dung này. Điều trên thì viết cá nhân có quyền yêu cầu chuyển đổi giới tính; nhưng điều dưới lại ghi “Nhà nước không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính”. Ý tứ cuối cùng là sao, Ban soạn thảo cần giải thích”.
ĐB Trần Thanh Hải thì cảnh báo, quy định của dự thảo Bộ luật nhằm hợp pháp hóa “sự đã rồi” cho các trường hợp đã thực hiện việc chuyển đổi giới tính có thể dẫn đến tình trạng cố tình chuyển đổi giới tính một cách vội vàng trước khi Bộ luật này có hiệu lực…
Theo Anh Phương (SGGP)