Tập trung chống hạn cho cây trồng vụ Hè Thu
Ông Nguyễn Xuân Phú.
Nắng nóng kéo dài, lượng nước mưa bổ sung ít, nên nhiều hồ chứa nước do các địa phương quản lý đã khô cạn, khiến cho hàng ngàn héc-ta cây trồng vụ Hè Thu (HT) bị hạn. PV Báo Bình Định đã phỏng vấn ông Nguyễn Xuân Phú, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, Đê điều và Phòng chống lụt bão (thuộc Sở NN&PTNT) quanh việc triển khai các biện pháp chống hạn.
* Xin ông cho biết nguồn nước tưới hiện có tại các công trình thủy lợi trong tỉnh?
- Nhiều tháng qua, thời tiết nắng nóng kéo dài khiến cho nước trên các sông, suối và lượng nước từ các hồ chứa bị bốc hơi nhiều. Tính đến ngày 9.6, tổng lượng nước của 161 hồ chứa trong tỉnh chỉ còn 285,6 triệu/577 triệu m3, đạt 49% so với dung tích thiết kế. Trong đó, 15 hồ chứa nước do Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi Bình Định quản lý còn 241 triệu/458 triệu m3, đạt 53%; các hồ chứa do các địa phương quản lý còn 44 triệu/119 triệu m3, đạt 37%.
Đáng lo ngại là đã có nhiều hồ chứa nước do các địa phương quản lý đã khô cạn. Tại huyện Phù Mỹ có 18/44 hồ bị cạn nước; Phù Cát 11/22 hồ; Tây Sơn 5/25 hồ; Tuy Phước 2/4 hồ; Vân Canh 5/5 hồ; Hoài Nhơn 4/17 hồ; Hoài Ân 4/21 hồ. Hiện nhiều địa phương đã xảy ra tình trạng hạn hán ở nhiều mức độ khác nhau, nhiều diện tích sản xuất ở những vùng chân cao, vùng hưởng nước từ các hồ chứa nước nhỏ và các con suối bị thiếu nước tưới nghiêm trọng.
* Như vậy, hạn hán đang xảy ra ở mức độ nào?
- Nắng nóng kéo dài gây thiếu nước tưới cho cây trồng và nước sinh hoạt cho người và gia súc. Đến nay, nông dân các địa phương đã sản xuất 42.562 ha lúa và 8.714 ha hoa màu; do thiếu nước tưới, đã có 4.628 ha lúa HT bị hạn. Trong đó, huyện Phù Mỹ bị hạn nặng nhất với 2.114 ha, tiếp đến là huyện Hoài Ân 1.030 ha; Phù Cát 712 ha; Tuy Phước 216 ha; Vĩnh Thạnh 254 ha; Tây Sơn 129 ha... Phần lớn diện tích lúa bị hạn đều là lúa vụ Hè đang trong giai đoạn đòng trổ. Nếu 10 ngày tới không có mưa, diện tích lúa bị hạn sẽ tăng lên trên 10.000 ha.
Bên cạnh đó, có 7.682 hộ dân ở các huyện Phù Cát, Vân Canh, Vĩnh Thạnh, Hoài Nhơn, Phù Mỹ, TP Quy Nhơn... bị thiếu nước sinh hoạt. Cụ thể, tại các xã: Mỹ Cát, Mỹ Chánh (Phù Mỹ) có 940 hộ dân đang bị thiếu nước; Cát Minh, Cát Hanh (Phù Cát) 1.170 hộ; Hoài Hải, Hoài Đức, Hoài Mỹ, Hoài Hương (Hoài Nhơn) 3.860 hộ; Tây An, Bình Nghi (Tây Sơn) 300 hộ; phường Hải Cảng (TP Quy Nhơn) 1.100 hộ; Vĩnh Thịnh, Vĩnh Sơn, Vĩnh Hòa (Vĩnh Thạnh) 312 hộ. Ngoài ra, nắng hạn cũng đã tác động xấu đến hoạt động nuôi trồng thủy sản ở nhiều địa phương. Nguy cơ cháy rừng cũng đang ở mức cao.
* Ngành Nông nghiệp tỉnh và chính quyền các địa phương đã triển khai những biện pháp gì để hạn chế thiệt hại do hạn hán, thưa ông?
- Sở NN&PTNT đã thành lập Ban chỉ đạo chống hạn và 2 đoàn công tác phối hợp với chính quyền các địa phương kiểm tra, đánh giá nguồn nước hiện có tại các hồ chứa, lưu lượng dòng chảy các sông, suối... xác định rõ khu vực thiếu nước, khu vực có nguy cơ thiếu nước; thông tin kịp thời, chính xác tình hình hạn hán để người dân biết, nhằm chia sẻ khó khăn và cùng tham gia chống hạn.
Hồ thủy lợi Đại Sơn, xã Mỹ Hiệp (Phù Mỹ) đã khô cạn. Ảnh: P.T.S
Đối với hoạt động cấp nước, ưu tiên theo thứ tự: Cấp nước sinh hoạt cho người dân; cho vật nuôi; nuôi trồng thủy sản; vùng sản xuất lúa giống, cánh đồng mẫu lớn (ưu tiên cấp nước tưới cho diện lúa trổ và khu vực trong kế hoạch để bảo đảm thu hoạch); vùng ven đê Đông để chống xâm nhập mặn, xì phèn. Sở NN&PTNT cũng đã chỉ đạo Trung tâm Nước sạch-Vệ sinh môi trường nông thôn phát huy hết công suất các công trình cấp nước tập trung (CTCNTT) để phục vụ nhân dân trong vùng hưởng lợi và hỗ trợ cho các vùng lân cận; đẩy nhanh tiến độ mở mạng cấp nước tại CTCN Cát Nhơn để cấp nước cho dân. Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi tận dụng dòng chảy cơ bản các sông suối, điều tiết hợp lý để chống hạn và hỗ trợ cho các nhu cầu khác.
Hiện nay, nhiều địa phương trong tỉnh đã triển khai các biện pháp chống hạn, khảo sát tình hình thiếu nước tại các địa phương, xây dựng và thực hiện phương án chống hạn cho từng vùng; vận động người dân đào thêm giếng lấy nước ngầm và tăng cường năng lực cấp nước từ các CTCN đã xây dựng. Các HTXNN, tổ thủy nông huy động xã viên nạo vét kênh mương, đắp các đập bổi tạo nguồn nước tưới, sử dụng các máy bơm để tưới cho cây trồng...
Về kinh phí chống hạn, Sở NN&PTNT tham mưu UBND tỉnh quy định mức hỗ trợ cho người dân các vùng bị hạn trong năm 2015. Trực tiếp hỗ trợ bằng tiền đối với vùng không khoan được giếng, không có đường ống dẫn nước từ CTCNTT với mức hỗ trợ 40 lít nước sạch/người/ngày và 30 lít nước uống/con/ngày đối với gia súc. Với vùng có thể khoan giếng, mức hỗ trợ 70.000 đồng/m3 nước bao gồm: chi phí nước uống, sinh hoạt tại nguồn cung cấp, chi phí vận chuyển và công lao động tiếp nhận, phân phối tại chỗ. Hỗ trợ 150 ngàn đồng/m giếng khoan thực tế có đường kính 60mm, đủ cung cấp nước tối thiểu cho 5 hộ gia đình ở cách giếng tối thiểu 200m; đối với giếng đào sâu thêm, lắp đặt thêm bộng giếng, bơm hút bùn, cát trong giếng mức hỗ trợ 1,5 triệu đồng/giếng...
UBND tỉnh cũng đã ban hành quyết định hỗ trợ chuyển đổi sản xuất cây trồng cạn trên chân đất lúa thiếu nước trong vụ HT và vụ Mùa năm 2015. Theo đó, ngân sách tỉnh hỗ trợ 100% kinh phí mua giống cây trồng cạn theo mức quy định để hỗ trợ cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số và hộ nghèo; các hộ còn lại được hỗ trợ 50%. Định mức và các loại cây trồng cạn được hỗ trợ gồm: giống bắp lai 20kg/ha; giống đậu phụng 200kg/ha; giống đậu nành 60kg/ha; giống đậu xanh, đậu đen 20kg/ha; giống mè 6kg/ha; giống rau các loại bình quân 2 triệu đồng/ha.
* Xin cảm ơn ông!
PHẠM TIẾN SỸ (Thực hiện)