Băn khoăn giao quyền điều tra cho công an xã
Sáng nay 19.6, Quốc hội tiến hành biểu quyết thông qua Luật tổ chức Chính phủ (sửa đổi), Luật tổ chức chính quyền địa phương và thảo luận ở hội trường về dự án Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự.
Số lượng thứ trưởng không quá 5
Với 83% đại biểu (ĐB) đồng ý, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật tổ chức chính phủ (sửa đổi). Điểm đáng chú ý tại luật này là quy định số lượng thứ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan ngang bộ không quá 5; Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao không quá 6. Trong trường hợp do sáp nhập bộ, cơ quan ngang bộ hoặc do yêu cầu điều động, luân chuyển cán bộ của cơ quan có thẩm quyền thì Thủ tướng Chính phủ trình Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Theo Luật tổ chức chính quyền địa phương, đối với đơn vị hành chính cấp tỉnh loại đặc biệt (Hà Nội và TPHCM) có không quá 5 phó chủ tịch, loại I có không quá 4 phó chủ tịch, loại II và loại III có không quá 3 phó chủ tịch UBND. Đối với đơn vị hành chính cấp huyện loại I có không quá 3 phó chủ tịch, loại II và loại III có không quá 2 phó chủ tịch UBND. Đối với đơn vị hành chính cấp xã loại I có không quá 2 phó chủ tịch, loại II và loại III có 1 phó chủ tịch UBND.
Có nên giao thẩm quyền điều tra cho công an xã?
Cũng trong sáng nay, Quốc hội đã tiến hành thảo luận về Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự. Sau phiên thảo luận ở tổ, một lần nữa, nội dung về nên hay không bổ sung quyền điều tra cho cơ quan thuế, kiểm ngư, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước; công an xã, phường lại tiếp tục được tranh luận.
Các ĐB Nguyễn Đức Chung (Hà Nội), Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cho rằng, không nên trao thêm thẩm quyền điều tra cho các cơ quan này. Theo phân tích của Giám đốc Công an TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung, thực tiễn hiện nay cho thấy không nên mở rộng vì theo định hướng cải cách tư pháp là thu gọn đầu mối cơ quan điều tra chứ không phải mở rộng. Mặt khác, theo Quyết định 92 của Bộ Chính trị thì giữ nguyên mô hình tổ chức cơ quan điều tra đến năm 2020. Và trên thực tế, khi liên quan đến lĩnh vực chứng khoán, thuế thì cơ quan điều tra đều trưng cầu ý kiến các cơ quan liên quan. Bên cạnh đó, để đảm bảo tính khách quan liên quan đến công tác quản lý thuế với doanh nghiệp, hộ kinh doanh thì sẽ không hợp lý nếu giao cho cơ quan thuế điều tra. Ngoài ra, nếu có thẩm quyền điều tra thì sẽ phải cần có lực lượng điều tra viên am hiểu pháp luật trong khi các cơ quan này không có.
Tuy nhiên, ĐB Nguyễn Bá Thuyền (Lâm Đồng) lại cho rằng, cần thiết bổ sung các cơ quan này thẩm quyền điều tra. Bởi vì đây là những cơ quan thuộc các lĩnh vực đặc thù có số vụ vi phạm pháp luật ngày càng gia tăng, phức tạp, với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Hiện nay, các cơ quan này chỉ có chức năng thanh tra các vụ việc và nếu phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì chuyển cho cơ quan điều tra chuyên trách. Việc này cũng không làm bó tay cơ quan điều tra khác.
Liên quan đến việc trao thêm quyền điều tra ban đầu cho công an xã, phường, ĐB Lê Thị Nga (Thái Nguyên), Trần Ngọc Vinh, cho rằng, đây là lực lượng bán chuyên trách, hạn chế về trình độ, không có nghiệp vụ. Nếu giao thêm quyền sẽ vượt quá khả năng gây sai lệch làm khó cho cơ quan điều tra chuyên trách. Theo ĐB Lê Thị Nga, trình tự tố tụng một vụ án phải được thực hiện nghiêm ngặt, chủ thể phải là điều tra viên để tránh oan sai. Trong khi điều kiện đối với trưởng, phó công an xã, phường thấp, không qua đào tạo nghiệp vụ và thực tế đã xảy ra nhiều sai phạm. Từ đó, ĐB Nga đề nghị bỏ thẩm quyền điều tra ban đầu đối với công an xã, phường; dừng thực hiện Pháp lệnh công an xã trong hoạt động tố tụng hình sự để ngăn sai phạm có thể xảy ra; tăng cường lập các đồn công an chính quy; nâng tiêu chuẩn tuyển chọn công an xã và chế độ đãi ngộ để họ gắn bó với nghề; nếu tiếp tục giao nhiệm vụ quan trọng liên quan quyền con người thì cần phải xây dựng công an xã, phường thành lực lượng công an chính quy.
Ở quan điểm khác, ĐB Đỗ Văn Đương (TPHCM), lại đồng ý với việc trao thêm một số quyền điều tra ban đầu của công an xã, phường nhưng ở phạm vi rất hẹp để cơ quan điều tra chính quy không phải làm từ đầu. Chẳng hạn như bắt đối tượng vi phạm thì lấy lời khai đối tượng đó và nhân chứng. Nếu không giao thì ví dụ như người bị hại sắp chết mà lại chờ đến bộ điều tra đến thì có khi người đó đã chết. Tuy nhiên, cũng không nên giao cho lực lượng này khám nghiệm hiện trường vì họ không có nghiệp vụ chuyên sâu, có khi lại xóa hết hiện trường và có thể lại dẫn đến bắt nhầm người. ĐB Lù Thị Lừu (Lào Cai), cũng cho rằng nên giao cho lực lượng trên một số quyền điều tra cơ bản ban đầu phù hợp với năng lực vì thực tế Pháp lệnh Công an xã năm 2008 cũng đã giao như tiếp nhận, phân loại lời khai ban đầu, bảo quản vật chứng... Điều này cũng phù hợp với đặc thù vùng sâu, xa vì nếu chờ cơ quan điều tra cấp huyện đến thì chứng cứ có thể bị mất hoặc không còn nguyên trạng.
Theo Ngọc Quang (SGGP)