Góp ý Luật phí và lệ phí
Sáng 18.6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật phí và lệ phí. Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Văn Cảnh (thành viên Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định), cho rằng cần giao QH, Ủy ban thường vụ QH (UBTVQH) quy định các đối tượng được miễn, giảm phí và lệ phí để bảo đảm công bằng. Dưới đây là phần trích phát biểu của ĐBQH Nguyễn Văn Cảnh.
Trước hết tôi đồng tình với giải trình của Chính phủ (CP) về sự cần thiết ban hành Luật phí và lệ phí. Qua nghiên cứu dự thảo Luật, tôi thấy về quy mô và một số điều khoản trong Luật chưa đáp ứng được mục tiêu đề ra trong tờ trình. Về quy mô, tại Pháp lệnh phí và lệ phí hiện hành có 8 chương, 36 điều, khoảng 2.600 từ. Tuy nhiên, dự thảo Luật phí và lệ phí chỉ có 6 chương, 23 điều và 2.360 từ. Như vậy, dự thảo Luật ít hơn Pháp lệnh cả về số chương, số điều và số từ. Vì vậy, tôi đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét, cụ thể hóa hơn các điều khoản để nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả của Luật. Tôi xin có một số góp ý vào dự thảo Luật như sau:
ĐBQH Nguyễn Văn Cảnh phát biểu góp ý dự thảo Luật phí, lệ phí.
Thứ nhất, về miễn giảm phí, lệ phí quy định tại Điều 9
Bác Hồ có nói: “Chúng ta không sợ thiếu, chỉ sợ không công bằng”. Công bằng đối với người dân rất quan trọng, nó ảnh hưởng đến ổn định trật tự xã hội. Vì vậy, đối với việc quy định đối tượng được miễn, giảm phí, lệ phí cần cân nhắc, thận trọng. ĐBQH là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Vì vậy, việc đảm bảo công bằng đối với người dân, quyết định ai được miễn, được giảm phí, lệ phí, nên do QH hoặc UBTVQH quyết định, sẽ phù hợp hơn là giao cho CP quyết định.
Về mức thu bao nhiêu đối với từng loại phí, lệ phí. Tôi đồng ý trong dự thảo Luật sẽ giao cho CP quyết định để phù hợp với tình hình phát triển KT-XH trong từng thời kỳ. Như vậy, tôi đề nghị không quy định miễn, giảm phí, lệ phí tại Điều 9, Chương II. Thêm một điều tại Chương V quy định về thẩm quyền và trách nhiệm của UBTVQH với nội dung như sau: “UBTVQH quyết định đối tượng miễn, giảm phí, lệ phí, mức giảm phí, lệ phí sẽ căn cứ trên đề nghị của CP”. Nếu dự thảo Luật điều chỉnh nội dung này như tôi đã trình bày thì Luật cần bổ sung một danh mục quy định những đối tượng được miễn, giảm phí, lệ phí kèm theo mức giảm đối với từng loại phí, lệ phí. Vì có một danh mục riêng sẽ thuận lợi cho việc điều chỉnh đối tượng miễn, giảm sau này.
Thứ hai, về nguyên tắc xác định mức thu phí quy định tại Điều 7.
Tôi đề nghị Điều 7 cần chia làm hai khoản, Khoản 1 quy định về nguyên tắc xác định mức thu phí đối với những khoản phí do cơ quan nhà nước, đối tượng sự nghiệp công lập thu. Mức thu phí được xác định bảo đảm bù đắp chi phí và tính đến chính sách của nhà nước trong từng thời kỳ và các khoản thu này sẽ nộp hết vào ngân sách, sẽ được phân lại. Khoản 2 quy định về nguyên tắc xác định mức thu phí đối với các khoản thu sẽ được xã hội hóa và mức thu phí này sẽ được xác định là có lợi nhuận phù hợp. Việc chia thành 2 khoản như vậy sẽ làm rõ được phí do nhà nước thu hoặc phí sau này sẽ được xã hội hóa.
Thứ ba, về quy định các hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 15.
Các hành vi bị nghiêm cấm trong các Luật không được thực hiện nghiêm là do chưa có chế tài xử phạt đối với người vi phạm. Để điều này được thực hiện nghiêm, trong dự thảo Luật cần quy định rõ cơ quan, tổ chức nào có quyền và trách nhiệm các hành vi thu lệ phí sai quy định, trách nhiệm phải trả lại phí, lệ phí đã thu sai của tổ chức, cá nhân vi phạm và hình thức xử phạt. Do vậy, tôi đề nghị cần bổ sung vào dự thảo Luật một điều như sau: Điều 13 quy định các trường hợp không được thu phí, lệ phí; hoàn trả lại phí, lệ phí và điều này gồm có hai khoản:
Khoản 1 quy định không được thu phí khi dịch vụ chưa bảo đảm theo quy định của pháp luật, phải trả lại cho người nộp một phần phí, lệ phí chênh lệch khi thực hiện sai mức thu quy định, trả lại toàn bộ phí, lệ phí khi thực hiện thu các khoản phí, lệ phí không có trong quy định của pháp luật và toàn bộ chi phí cho việc thực hiện hoàn trả phí, lệ phí sai quy định sẽ do tổ chức cá nhân vi phạm chịu.
Khoản 2 quy định cơ quan quản lý chính quyền, địa phương của tổ chức cá nhân tự đặt ra các loại phí, lệ phí. Sửa đổi các mức thu phí, lệ phí; có trách nhiệm yêu cầu các tổ chức, cá nhân vi phạm ngừng việc thu phí, lệ phí sai quy định, buộc tổ chức, cá nhân vi phạm phải trả lại phí, lệ phí thu sai quy định, xử lý tổ chức cá nhân vi phạm theo quy định của pháp luật và CP sẽ quy định chi tiết quyền và trách nhiệm của cơ quan xử lý vi phạm.
Thứ tư, tôi đề nghị trong dự thảo Luật cần bổ sung thêm một chương quy định riêng đối với các loại phí, lệ phí ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống của người dân. Nếu trong dự thảo Luật này QH không cụ thể hóa được các khoản phí này, không nêu được mục đích thu, nguyên tắc xác định mức thu, cách thức tiến hành thu thì sẽ không giải quyết được bức xúc của cử tri, như phí sử dụng đường bộ, phí sử dụng tạm thời lề đường, lòng đường, hè phố, học phí, viện phí, giá dịch vụ sử dụng đường bộ các dự án đầu tư xây dựng đường bộ để kinh doanh. Việc cụ thể hóa các loại phí này trong dự án Luật không chỉ giải quyết được bức xúc của cử tri mà còn góp phần tăng thu cho ngân sách, giúp cho các dịch vụ công được cung cấp tốt hơn...
SỸ NGUYÊN (ghi)