Chủ động chống hạn
Nắng nóng kéo dài, hạn hán xảy ra trên diện rộng làm nhiều diện tích cây trồng vụ Hè Thu trên địa bàn tỉnh bị thiếu nước tưới. Ở một số địa phương, việc thiếu nước uống cho người và gia súc cũng đã diễn ra. Trước tình hình này, tỉnh và các ngành chức năng, các địa phương đang tập trung triển khai các biện pháp chống hạn.
Hạn trên diện rộng
Theo Sở NN-PTNT, lượng mưa trên địa bàn tỉnh trong tháng 5 chỉ đạt 26% so với trung bình nhiều năm; 3 tuần đầu tháng 6 lượng mưa cũng chỉ đạt 35 mm, thấp hơn trung bình cùng kỳ nhiều năm. Lượng mưa bổ sung ít, trong khi nguồn nước mặt bị bốc hơi nhiều, lượng nước các hồ chứa và lưu lượng dòng chảy trên các sông giảm mạnh. Hiện lượng nước tại các hồ chứa trong tỉnh chỉ còn 243/577 triệu m3, đạt 42% dung tích thiết kế (chủ yếu là lượng nước tại các hồ chứa nước lớn do Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi quản lý). Đáng lo ngại là đã có 94/161 hồ do các địa phương quản lý đã cạn nước.
Do thiếu nguồn nước tưới nên việc mở rộng diện tích cây trồng cạn gặp rất nhiều khó khăn. Đến nay, toàn tỉnh mới chỉ thực hiện được 9.889 ha cây trồng cạn, đạt 83,3% so với kế hoạch. Diện tích cây trồng vụ HT bị ảnh hưởng do hạn hán cũng tăng theo thời gian. Hiện cả tỉnh có 8.500 ha cây trồng bị thiếu nước tưới, trong đó có 4.335 ha cây trồng bị ảnh hưởng đến năng suất (gồm 2.472 ha lúa và 1.863 ha cây trồng cạn), tập trung chủ yếu ở các huyện Phù Mỹ, Phù Cát, Hoài Nhơn, Hoài Ân, Tây Sơn, Vân Canh, Vĩnh Thạnh…
Nắng nóng kéo dài cũng đã làm cho nguồn nước suối ở khu vực đầu nguồn các công trình cấp nước tập trung (CTCNTT) và nhiều giếng nước đóng, giếng đào trong các khu dân cư bị khô cạn, khiến nguồn nước sinh hoạt tại nhiều địa phương trong tỉnh đang rất căng thẳng. Tại Phù Mỹ, Phù Cát, Hoài Nhơn, Tây Sơn, TP Quy Nhơn, Vĩnh Thạnh, Vân Canh, An Lão có 12.251 hộ dân bị thiếu nước sinh hoạt nghiêm trọng. Các lĩnh vực: chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, lâm nghiệp cũng bị tác động xấu bởi hạn hán. Trên lĩnh vực lâm nghiệp, đáng lo ngại là nguy cơ cháy rừng trên diện tích 105 ngàn ha rừng trồng tại Vân Canh, Vĩnh Thạnh, An Lão, Hoài Nhơn, Hoài Ân, TP Quy Nhơn, Tây Sơn… đang ở mức cực kỳ nguy hiểm. Trên địa bàn tỉnh cũng đã xảy ra 9 vụ cháy rừng, diện tích bị thiệt hại trên 50 ha.
Chủ động triển khai các biện pháp chống hạn
Ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết: Nhiều ngày qua, Sở NN&PTNT đã phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố kiểm tra, khảo sát tình hình thiếu nước sinh hoạt và nguồn nước phục vụ sản xuất tại các địa phương, trên cơ sở đó xây dựng và thực hiện phương án chống hạn cho từng vùng. Riêng đối với nguồn nước sinh hoạt, Sở đã chỉ đạo Trung tâm Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn phát huy hết công suất các CTCNTT đã xây dựng để cấp nước cho người dân vùng bị hạn; đồng thời đẩy nhanh tiến độ sửa chữa, nâng cấp các công trình cấp nước bị hư hỏng, sớm đưa vào hoạt động để cấp nước cho dân. Các địa phương cũng vận động người dân đào thêm giếng lấy nước ngầm để sử dụng; nạo vét kênh mương, đắp thêm các đập bổi tạo nguồn nước tưới, sử dụng các máy bơm để tưới cho cây trồng. Ngành Nông nghiệp tỉnh cũng đã kiểm tra thực tế, thống kê thiệt hại do hán hạn gây ra, trên cơ sở đó đề nghị UBND tỉnh xem xét, có văn bản đề nghị Bộ NN&PTNT và Bộ Tài chính hỗ trợ cho tỉnh ta trên 40,231 tỉ đồng để chống hạn.
Trước tình hình thời tiết nắng nóng kéo dài, hạn hán xảy ra trên diện rộng, ảnh hưởng đến đời sống sản xuất của người dân, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Thiện đã làm việc và chỉ đạo Sở NN&PTNT, chính quyền các địa phương chủ động triển khai các biện pháp chống hạn.
Tại buổi làm việc, Bí thư Tỉnh ủy yêu cầu ngành chức năng, chính quyền các địa phương phải chủ động triển khai các biện pháp chống hạn, trong đó cần tập trung giải quyết bức xúc nước sinh hoạt cho nhân dân và nước uống cho vật nuôi. Ngành Nông nghiệp tỉnh và các địa phương phải phát huy hết công suất các CTCNTT đã xây dựng; mở rộng hệ thống đường ống dẫn nước đến các thôn, làng để cấp nước cho dân. Khu vực nào không lắp đặt đường ống đưa nước đến được thì vận chuyển nước đến cấp cho dân và chỉ đạo các địa phương hướng dẫn người dân đào, đóng giếng, lấy nước ngầm phục vụ sinh hoạt. Đối với sản xuất, ngành chức năng và chính quyền các địa phương phải kiểm tra, xác định nguồn nước tại các hồ chứa, thông báo cho người dân biết để bà con chia sẻ và chủ động triển khai các biện pháp chống hạn.
Về lâu dài, các sở, ngành của tỉnh cần nghiên cứu điều chỉnh quy hoạch chi tiết lĩnh vực thủy lợi; xây dựng phương án, tìm và tranh thủ nguồn hỗ trợ của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương để xây dựng hồ chứa nước Đồng Mít (An Lão), hồ Suối Lớn (Vân Canh) cùng các đập dâng trên sông Hà Thanh, sông La Tinh để lấy nước phục vụ nước sinh hoạt cho người dân, nước cho chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản và sản xuất công nghiệp. Trên lĩnh vực thủy sản, cần phải quy hoạch các khu nuôi thủy sản công nghệ cao, kêu gọi và tạo điều kiện thuận lợi cho các DN đầu tư các dự án nuôi trồng, khai thác, chế biến, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi gắn với việc bảo vệ môi trường sinh thái. Lĩnh vực chăn nuôi, ngành Nông nghiệp tỉnh và các địa phương cần phải tập trung nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm, gắn với việc đảm bảo an toàn dịch bệnh.
Bí thư Tỉnh ủy giao Ban cán sự Đảng UBND tỉnh kiểm tra lại các nguồn vốn đầu tư từ các chương trình dự án, trong đó chú ý đến nguồn vốn đối ứng của tỉnh để tỉnh đảm bảo đối ứng đúng và đủ vốn. Sở NN&PTNT đề xuất cơ chế chính sách củng cố nâng cao năng lực các HTX cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy xem xét. Ngành Nông nghiệp và chính quyền các địa phương rà soát lại các tiêu chí xây dựng nông thôn mới tại các địa phương trong tỉnh, phấn đấu cuối năm nay toàn tỉnh phải có 26 xã hoàn thành và được công nhận xã nông thôn mới.
PHẠM TIẾN SỸ