“Loạn” thị trường yến sào
Được biết đến là sản phẩm bồi bổ sức khỏe rất tốt, yến sào được bán với giá cao ngất ngưỡng. Tuy nhiên, ngay chính người trong nghề thừa nhận, thị trường yến sào hiện đang “hỗn loạn” từ nguồn gốc xuất xứ, chất lượng cho đến giá cả.
Vài năm trở lại đây, phong trào nuôi yến được nhân rộng trên địa bàn tỉnh. Hiện toàn tỉnh có khoảng 100 cơ sở nuôi và khai thác yến; các cơ sở mua bán, kinh doanh mặt hàng này cũng xuất hiện nhiều hơn. Bên cạnh đó là các sản phẩm yến được khai thác từ các tỉnh, thành và nguồn yến nhập khẩu khiến thị trường trở nên đa dạng và phong phú hơn, song cũng làm cho người tiêu dùng rơi vào “ma hồn trận” của thế giới yến sào.
“Thượng vàng hạ cám”
Theo giới kinh doanh mặt hàng yến sào trong tỉnh, đối với sản phẩm yến nuôi trong nhà, tổ yến thô mới khai thác giá dao động 35 - 50 triệu đồng/kg, yến tinh chế (làm sạch) được bán 45 - 55 triệu đồng/kg. Còn yến đảo thiên nhiên thì được bán với giá cao hơn nhiều. Đối với tổ yến từ các nguồn cung cấp ở các tỉnh, thành trong nước, đắt nhất là thương hiệu yến sào Khánh Hòa giá 50 - 60 triệu đồng/kg, “mềm” hơn là yến khai thác từ các vùng Cần Giờ, Tiền Giang và Phú Quốc khoảng 30 - 40 triệu/kg.
Khách hàng chọn mua sản phẩm yến sào. Ảnh: M.H
Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Bình, Giám đốc Công ty TNHH Yến sào Tân An (ở TP Quy Nhơn), cho biết: Thị trường yến sào không khác gì “ma hồn trận” cả về chất lượng lẫn giá cả. Từ một mặt hàng cao cấp, hiện yến sào được bán như một nông sản thông thường và giá nào cũng có.
Tìm hiểu tại một số cơ sở chuyên kinh doanh sản phẩm yến được gắn mác “yến Việt” ở TP Quy Nhơn, 1 lạng yến trắng tinh chế được hô giá 5,5 triệu đồng, nhưng người mua được giảm giá 30%, khuyến mãi 1 nồi chưng yến và tặng thêm 10 gram yến. Nhân viên cửa hàng cho biết, mỗi một nhân viên sẽ được trả 300 ngàn đồng trên giá thành của sản phẩm bán được. Như vậy, từ giá ban đầu là 5,5 triệu đồng, trừ hết các khoản thì giá trị thực của 1 lạng yến này còn dưới 50%, tầm… 2,5 triệu đồng.
Tại một cơ sở khác, yến tổ được trả giá còn một nửa vẫn bán, trong khi giá gắn trên sản phẩm là 2,5 triệu đồng/lạng. Nhân viên bán hàng tiếp thị, đây là yến Bình Định, không tốn phí vận chuyển và thuê nhân công tinh chế nên giá rẻ. Một người có thâm niên nuôi và kinh doanh yến sào tại Quy Nhơn khẳng định chắc chắn đó là yến nhập từ Malaysia về với giá chỉ 7 triệu đồng/kg, rồi được gia công, đóng gói và gắn mác yến Việt.
“Trên thực tế đó là yến sào Trung Quốc, nhập qua Malaysia để vào thị trường Việt Nam. Sự chênh lệch về giá tổ yến trong nước và hàng nhập xuất phát từ chất lượng tổ yến; với khí hậu và điều kiện tự nhiên phù hợp, nên chất lượng tổ yến của Việt Nam cao hơn hẳn so với những nước xung quanh; hơn nữa sản lượng vẫn còn hạn chế do đó giá bán cũng cao hơn hàng nhập khẩu. Nhiều cơ sở kinh doanh nhập yến Malaysia về và “biến” thành hàng Việt, giá nào cũng có, đi đôi đó là lỗ hổng về công tác quản lý nên chất lượng mặt hàng cao cấp này cũng “thượng vàng hạ cám” - một người chuyên kinh doanh yến sào tại Quy Nhơn đề nghị không nêu tên, thừa nhận.
Rất khó phân biệt
Trên thị trường, tổ yến nhập khẩu hiện chiếm tỉ trọng rất lớn, trong số đó nhiều loại được biến thành yến Việt. Ông Nguyễn Văn Bình cho biết: “Yến sào được bán phổ biến là các loại yến quang, yến thiên và yến địa. Các loại yến huyết, yến hồng... rất hiếm, chỉ có ở yến đảo, nên loại này không có đủ để bán ra thị trường. Đáng lo ngại, hiện đang có tình trạng “hô biến” yến trắng thành yến huyết bằng “công nghệ” mà không ai dám khẳng định độ an toàn của sản phẩm dạng này”.
Việc đầu tư nhà yến phải mất ít nhất là 3 năm mới có thể khai thác, mỗi năm khai thác 3 đợt với số lượng khá ít, điều này khác hẳn với sự sôi động của thị trường yến sào hiện nay. Ông Bình chia sẻ: “Để người tiêu dùng mua tổ yến đúng chất lượng là rất khó, gần như chỉ dựa vào niềm tin và thương hiệu”.
Trong quá trình tìm hiểu về thị trường yến sào, chúng tôi thấy có loại tổ yến mềm, cầm trên tay thì có cảm giác dính, được nhân viên bán hàng giải thích đó là chất kết dính của tổ yến. Nhưng theo ông Bình, bản thân tổ yến đã kết dính thì không cần chất làm kết dính. So với yến khô giòn của Bình Định thì trọng lượng của loại yến mềm này nặng hơn đến 20%.
những người kinh doanh yến mà chúng tôi có dịp tiếp cận cho biết có tình trạng làm giả tổ yến, không chỉ bằng mủ trôm, bột mì, mà còn trộn cả mùn cưa… Đại diện một Công ty chuyên hỗ trợ thiết kế kỹ thuật cho các nhà nuôi yến tại Bình Định cho biết thêm, một số cơ sở còn dùng “chiêu” bán tổ yến ngay tại nơi khai thác để gầy dựng niềm tin, nhưng trên thực tế vẫn là bán yến đã được pha trộn. Vì thế, dù đã “mục sở thị” và chi ra số tiền lớn nhưng không chắc người tiêu dùng sở hữu sản phẩm đảm bảo chất lượng.
MAI HOÀNG