Những chiến công huyền thoại của Đại đội anh hùng
Ngày 17.7, tại Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh do Bộ CHQS tỉnh tổ chức, Ðại đội Ðặc công Ð10 vinh dự đón nhận danh hiệu Anh hùng LLVTND vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Ðây là sự ghi nhận của Ðảng, Nhà nước, Quân đội đối với công lao to lớn của Ðại đội Ð10 anh hùng.
Đại đội Đặc công Đ10 (gọi tắt là Đ10) thuộc Ban Chỉ huy Tỉnh đội Bình Định (nay là Bộ CHQS tỉnh) được thành lập tháng 9.1960 tại xã Ân Nghĩa, huyện Hoài Ân. Giai đoạn đầu mới thành lập, đơn vị mang các mật danh: Nguyễn Huệ, Châu Phụng, X7. Thực hiện nhiệm vụ được giao, Đ10 đã phối hợp với các đơn vị tập trung của tỉnh đánh hậu cứ địch ở Bình Định, tạo điều kiện thuận lợi cho các lực lượng tiến công tiêu diệt địch trên chiến trường Bình Định, góp phần xứng đáng vào những thắng lợi to lớn của quân và dân Bình Định trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước. Năm 1976, do yêu cầu nhiệm vụ, đơn vị giải thể.
Những chiến công oanh liệt
Theo đại tá Nguyễn Minh Hiến, Chủ nhiệm Chính trị Bộ CHQS tỉnh, gần 15 năm chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược, trên chiến trường Bình Định, Đ10 đã đánh hơn 100 trận lớn nhỏ, loại khỏi vòng chiến đấu trên 5.200 tên địch, bắt sống trên 700 tên ngụy quân, ngụy quyền, đốt cháy 6 kho xăng làm thiệt hại gần 40 triệu lít xăng dầu, bắn rơi 2 máy bay, phá hủy 50 máy bay khác, 6 khẩu pháo, thu gần 4.000 súng và phương tiện chiến tranh các loại, phá hủy hàng chục “ấp chiến lược”.
Những chiến công tiêu biểu của Đ10 có thể kể đến như: Đêm 3.3.1962, Đ10 phối hợp cùng Đại đội Tây Sơn của tỉnh tập kích chốt điểm Núi Bé (Hoài Sơn, Hoài Nhơn). Sau 30 phút chiến đấu, ta đã đánh sập 2 lô cốt, san bằng chốt điểm, tiêu diệt 1 trung đội lính bảo an, thu 27 súng các loại. Đây là lần đầu tiên bộ đội đặc công của tỉnh đánh tiêu diệt địch trong chốt điểm có lô cốt bằng bê tông cốt thép.
Đặc biệt, đêm 10.2.1965, một tổ 3 chiến sĩ của Đ10 kết hợp với cơ sở nội thị Quy Nhơn, cải trang hợp pháp dùng xe xích lô chở thuốc nổ tiếp cận đánh sập khách sạn Việt Cường, tiêu diệt và làm bị thương hàng chục tên cố vấn Mỹ.
Đêm 22.12.1967, Đ10 cùng với Trung đội đặc công nữ của huyện Tuy Phước bí mật tập kích quận lỵ Tuy Phước diệt gọn 1 đại đội lính bảo an, 1 đại đội nghĩa quân, 50 lính Mỹ và Nam Triều Tiên, loại khỏi vòng chiến đấu 500 tên, giết hàng chục tên ngụy quyền cấp huyện, giải thoát 150 đồng bào ta bị địch giam giữ.
Ngày 29.1.1968, Đ10 phối hợp cùng biệt động, tự vệ mật thị xã Quy Nhơn đánh chiếm đài phát thanh, quân vụ thị xã, bắt hơn 200 tên địch, giải thoát 22 đồng chí cán bộ và cơ sở của ta. Sau đó, đơn vị bám trụ kiên cường tại khu vực Đài phát thanh, chiến đấu đến người cuối cùng và đã loại hàng trăm tên địch, đẩy lùi 4 đợt phản công của địch, làm chủ Đài phát thanh 7 ngày liền. Tiếp đến, đêm 23.2.1969, Đ10 phối hợp với Đại đội đặc công Đ30 và tự vệ mật tiến công sân bay Quy Nhơn, đốt cháy hơn 6 triệu lít xăng tại kho khu I.
Đêm 9 rạng sáng 10.3.1975, Đ10 đã tập kích tiêu diệt 1 đại đội ở cầu Phụ Ngọc (Nhơn Phúc, An Nhơn); đêm 14.3.1975 tiếp tục tập kích chốt Thiết Tràng 9 (Nhơn Mỹ, An Nhơn), diệt 1 trung đội dân vệ và bọn ngụy quyền xã…
Xúc động và tự hào
Hôm Bộ CHQS tỉnh tổ chức đón nhận danh hiệu Anh hùng LLVTND Đ10, hơn 25 cán bộ, chiến sĩ của Đ10 anh hùng năm xưa đã có mặt dự lễ, dù có nhiều người tuổi cao, sức khỏe giảm sút. Ông Ngô Hồng Khánh (74 tuổi, ở phường Ngô Mây, TP Quy Nhơn), nguyên cán bộ Đ10 từ năm 1960 đến 1964, sau đó chuyển đơn vị khác đến năm 1968 mới trở lại Đ10 chiến đấu gần 2 năm, tự hào: “Đơn vị được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND, anh em cán bộ, chiến sĩ Đ10 rất vui và tự hào, bởi những chiến công oanh liệt một thời của Đ10 đã được ghi nhận”.
Còn ông Lê Văn Canh (68 tuổi, xã Hoài Châu, Hoài Nhơn), nguyên cán bộ Đ10 từ năm 1968 đến 1972, sau đó được cử đi học, chuyển đơn vị khác đến tháng 7.1974 mới về lại Đ10 làm Đại đội phó, tâm sự: “Ngày vui hôm nay thiếu vắng nhiều đồng đội quá, bởi nhiều người đã hy sinh anh dũng trong những trận đánh không cân sức, nhiều người tuổi cao sức yếu không đến dự”.
“Chắc là hôm nay, hương hồn của các đồng đội cũng về đây dự lễ đón nhận danh hiệu Anh hùng LLVTND với chúng tôi”, ông Nguyễn Thanh Cân (74 tuổi, ở phường Ngô Mây, TP Quy Nhơn), nguyên cán bộ Đ10, xúc động rưng rưng.
Trao kỷ vật của Ðại đội Ðặc công Ð10
Sau lễ đón nhận danh hiệu Anh hùng LLVTND cho Ð10, đại tá Lê Xuân Ngân (62 tuổi, quê ở xã Hoài Tân, Hoài Nhơn) nguyên Chính ủy Bộ CHQS tỉnh Lâm Ðồng, đã trao một kỷ vật cho Nhà truyền thống LLVT tỉnh Bình Ðịnh. Ðó là Bản đồ tác chiến của Ðại đội Ðặc công Ð10 ở địa bàn 3 huyện Bình Khê (nay là Tây Sơn), An Nhơn và Phù Cát. Kỷ vật này đã được ông cất giữ hơn 40 năm qua.
Ðại tá Lê Xuân Ngân từng giữ chức Chính trị viên Ð10 giai đoạn 1974-1975, sau đó đi học và chuyển lên tỉnh Lâm Ðồng công tác. Ông cho biết: “Trong quá trình tham gia chiến đấu ở Ð10 tôi đã lưu giữ một số kỷ vật của đơn vị, nay có dịp để trao lại, càng thấy ý nghĩa và vô cùng tự hào về một thời đầy oanh liệt của đơn vị”.
NGUYỄN PHÚC