Cho vay không thế chấp tài sản: Coi chừng với “bẫy” lãi suất

Gần đây, trên địa bàn TP Quy Nhơn thường xuất hiện những người phát tờ rơi quảng cáo cho vay vốn. Các địa điểm công cộng cũng bị dán đầy những tờ bướm quảng cáo cho vay không cần thủ tục phức tạp. Đằng sau những lời mời chào ấy, ẩn chứa những cạm bẫy lãi suất “khủng” mà không phải ai cũng biết.

Chị Lê Thị Thu Trà, ở khu vực 4 (phường Trần Phú) là nhân viên văn phòng với mức lương 6,5 triệu đồng/tháng. Chị muốn mở một cửa hàng bán quần áo và cần khoảng 120 triệu đồng để nhập hàng. Tuy biết mình có thể vay tín chấp ở các ngân hàng nhưng chị không vay. “Đi lại, liên hệ rồi phải điền thông tin, xin bảng kê lương, xác nhận của giám đốc rắc rối quá mà tôi thì chẳng có nhiều thời gian, nên vay bên ngoài cho nhanh!”, chị Trà nói.

Các tờ quảng cáo cho vay không cần thế chấp tài sản dán khắp nơi công cộng ở Quy Nhơn.

Có lần chị Trà thấy một tờ giấy dán ở con hẻm đối diện chợ Khu Sáu có thông tin bên cho vay yêu cầu những người có đủ điều kiện, như: là nhân viên công ty, công chức nhà nước, có bảo hiểm nhân thọ và thẻ Visa là có thể vay tối đa đến 300 triệu đồng mà không cần thêm điều kiện gì. Liên hệ số điện thoại trong mẩu giấy, chị được hướng dẫn phô-tô những giấy tờ cần thiết, sau đó sẽ có người đến giúp trọn gói và giải ngân ngay. Về lãi suất, chỉ vay

12 tháng nên họ thông báo mỗi tháng chị phải trả 10 triệu đồng tiền gốc và 142 ngàn đồng tiền lãi. Thấy số tiền lãi ít, chị đồng ý ngay.

Trần Mạnh Kh. hiện đang là sinh viên năm 2, Trường Đại học Quang Trung. Kh. muốn mua máy vi tính để phục vụ học tập nhưng cha mẹ chỉ hỗ trợ được khoảng 5 triệu đồng. Vì thế, Kh. chọn cách mua trả góp của cửa hàng. Với chiếc laptop Sony Vaio đời cũ có giá 9,5 triệu đồng, Kh. được thông báo là phải trả trước 3,8 triệu đồng, số còn lại sẽ được trả đều trong 12 tháng, mỗi tháng 665 ngàn đồng; Kh. đồng ý mua.

Còn anh Nguyễn Văn C. lại cần vay 20 triệu đồng gửi về quê cho bố chữa bệnh. Thấy một tờ bướm dán trên tường gần nhà ghi thông tin chỉ cần chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu phô-tô công chứng, hợp đồng lao động và bảng lương là có thể vay được 20 triệu đồng, với lãi suất khoảng 2%/tháng, anh C. quyết định vay. Tuy nhiên, khi trả nợ được vài tháng, anh C. nhận ra khoản nợ đã giảm xuống, nhưng lãi suất vẫn tính theo số tiền vay gốc là 20 triệu đồng(!)

Thực tế, những hình thức tín dụng kiểu này là cho vay với lãi suất rất cao, người vay phải trả nợ gốc với lãi suất cao hơn quy định của NHNN rất nhiều. Như chị Trà, có thể tính mức lãi suất chị đang vay là 15,24%/năm, còn anh C. là 24%/năm. Mặt khác, lãi suất đó còn được tính trên tiền vay gốc nên dù tiền gốc đã trả nhưng tiền lãi vẫn không giảm. Cũng với cách đó, những cửa hàng cho vay trả góp còn tính lãi suất “khủng” hơn. Như trường hợp anh Kh., mức lãi suất lên đến 40%/năm và cũng tính trên lãi suất gốc suốt cả năm không giảm, trong khi tiền gốc đã trả dần.

Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ ngân hàng cho biết, với hình thức cho vay không tín chấp, tiềm ẩn rủi ro rất lớn đối với bên cho vay. Vậy tại sao bên cho vay chỉ ràng buộc người vay bằng một vài điều kiện đơn giản như vậy? Thực ra, những điều kiện này không thể giúp gì bên cho vay nếu khách hàng mất khả năng thanh toán. Mà một khi bên vay mất khả năng thanh toán, bên cho vay cũng rất khó lấy lại tiền nếu tiến hành theo các thủ tục tố tụng bình thường. Tuy nhiên, nếu khách hàng trả nợ đúng hạn thì bên cho vay sẽ thu được lợi nhuận lớn; còn nếu trả khoảng 2/3 thời gian vay thì cũng đã thu hồi vốn.

Theo quy định của NHNN Chi nhánh tỉnh Bình Định, thì tổ chức, cá nhân muốn cho vay phải có chức năng kinh doanh tiền tệ và phải đảm bảo tuân thủ quy định của Nhà nước về lãi suất. Phải có giấy phép của cơ quan chức năng vì kinh doanh tiền tệ là ngành kinh doanh có điều kiện. Việc cho vay không tín chấp hoặc không thế chấp là một hình thức lách luật, NHNN không thể kiểm tra bởi hoạt động này không nằm trong hệ thống của ngân hàng. Đây là một kiểu kinh doanh bất hợp pháp nên mọi người hãy thận trọng.

MINH NGUYỄN