Cuộc thi Nghệ thuật sân khấu Tuồng và Dân ca kịch chuyên nghiệp toàn quốc năm 2013:

Vinh danh tác giả Bình Định

Cuộc thi Nghệ thuật Sân khấu Tuồng và Dân ca kịch chuyên nghiệp toàn quốc năm 2013 là dịp so tài sáng tạo kịch bản của nhiều tác giả tên tuổi. Từ đóng góp quan trọng cho vở “Khúc ca bi tráng” của Ðoàn Ca kịch Bài chòi Bình Ðịnh (đoạt huy chương Vàng đầu bảng), tác giả Văn Trọng Hùng đã được tặng giải tác giả Xuất sắc nhất.    

Kịch bản sáng tạo chưa nhiều

Trong số 8 vở tuồng dàn dựng về đề tài lịch sử tham gia Cuộc thi Nghệ thuật Sân khấu Tuồng và Dân ca kịch chuyên nghiệp toàn quốc năm 2013, có nhiều vở có kịch bản văn học được giới chuyên môn đánh giá là “minh họa lịch sử”. Với 5 vở dân ca kịch về đề tài hiện đại, phần lớn đều sử dụng kịch bản cũ của những vở kịch đã dàn dựng trước đó. Một số kịch bản vở diễn có nội dung đơn điệu, hơi khiên cưỡng hoặc chuyển tải những vấn đề chưa xứng tầm với cuộc thi cấp quốc gia.

Kịch bản hay đã góp phần quan trọng giúp vở “Khúc ca bi tráng” của Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định đoạt huy chương Vàng.

Kịch bản của vở “Đường đua trong bóng tối” của Trung tâm Bảo tồn và Phát huy di sản Dân ca xứ Nghệ do tác giả Nguyễn Đăng Chương (Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn) viết theo ý tưởng của đồng chí Hoàng Tuấn Anh (Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL) để hưởng ứng Nghị quyết Trung ương IV khóa XI: “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Trước đó, kịch bản này đã được Đoàn Kịch nói Công an dàn dựng rất thành công.

Biểu diễn trong đêm khai mạc và được truyền hình trực tiếp trên VTV1, “Đường đua trong bóng tối” đã tạo nhiều ấn tượng. Vở diễn đã “thẳng thắn” lên án hiện tượng “Giữa chợ đời người mua kẻ bán. Chốn quan trường kẻ bán người mua” với nhiều thủ đoạn tán tận lương tâm, chà đạp mọi luân thường đạo lý để chạy theo quyền lực và tiền bạc. Dù đoạt huy chương Vàng, vở diễn này vẫn nhận được nhiều phản ứng của người xem vì dùng ngôn ngữ “thô”. Một số chi tiết dàn dựng quá đà, như cảnh một người Cục trưởng lạy lục một đồng chí cán bộ cao cấp đã nghỉ hưu để xin giúp cho lên chức Thứ trưởng.

Vinh danh tác giả Bình Định

Khi Trần Quang Diệu công phá thành Quy Nhơn, Võ Tánh quyết định treo cờ trắng, mở cửa thành với điều kiện quân công thành không được tàn hại quân, dân trong thành. Trần Quang Diệu chấp nhận lời đề nghị đó, vì ông cũng rất yêu thương lương dân. Trước cái chết của Võ Tánh và Ngô Tùng Châu, Trần Quang Diệu rất xúc động, lệnh cho an táng họ như những người anh hùng. Xem vở “Khúc ca bi tráng”, Tiến sĩ Đinh Bá Hòa, Giám đốc Bảo tàng Tổng hợp tỉnh, nhận xét: “Kịch bản “Khúc ca bi tráng” được đề cao bởi tác giả đã sáng tạo từ chất liệu lịch sử nhưng không mang tính “cục bộ địa phương”. Tác giả kịch bản thể hiện cái nhìn đa chiều, ngợi ca các tướng lĩnh có tâm có tài”. 

Kịch bản “Khúc ca bi tráng” còn thành công ở sự đồng điệu, gắn kết giữa đạo diễn và tác giả để cùng khai thác, phát huy tốt khả năng sáng tạo. NSND Hoài Huệ, đạo diễn vở “Khúc ca bi tráng”, cho biết: “Xuất phát từ sự rung động khi đọc bài thơ “Gặp Võ Tánh ở thành Hoàng Đế” của nhà thơ Văn Trọng Hùng, tôi đã “đặt hàng” anh viết thành kịch bản “Khúc ca bi tráng”. Chính sự đồng điệu với tác giả kịch bản đã giúp tôi có nhiều cảm hứng, ý tưởng dàn dựng vở diễn và thể hiện nhân vật Võ Tánh”.

“Khúc ca bi tráng” được tác giả Văn Trọng Hùng viết kịch bản thơ, nên tác giả Đoàn Thanh Tâm cũng thuận lợi hơn trong việc chuyển thể kịch bản dân ca. “Khúc ca bi tráng” vì vậy đậm chất dân ca kịch, chứ không phải “kịch pha ca” như nhiều vở diễn trong cuộc thi mắc phải.

Tác giả Văn Trọng Hùng đã có nhiều giải thưởng kịch bản văn học của Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, nhiều kịch bản được các đơn vị nghệ thuật tuồng, dân ca kịch chuyên nghiệp dàn dựng thành công trong các liên hoan, hội diễn toàn quốc. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên ông đoạt giải tác giả Xuất sắc nhất ở một cuộc thi tài toàn quốc mang tính “đỉnh cao”. Theo quy định của Ban tổ chức, Hội đồng giám khảo sẽ đề cử, bình chọn và bỏ phiếu kín để tặng giải tác giả Xuất sắc nhất có nhiều tìm tòi, sáng tạo để góp phần mang lại hiệu quả cao cho vở diễn. Để được giải này, tác giả phải có ít nhất 80% số phiếu của Hội đồng giám khảo.

HOÀI THU