Gìn giữ nét đẹp văn hóa cồng chiêng

Đối với đồng bào Hre ở xã An Vinh (huyện An Lão), trong các buổi sinh hoạt cộng đồng như cúng, Tết cổ truyền, đâm trâu, đám cưới không thể thiếu tiếng chiêng vang vọng. Âm nhạc cồng chiêng đã đi vào máu thịt của đồng bào …

Tự hào âm nhạc cồng chiêng

Trao đổi với chúng tôi, anh Đinh Văn Tý, Bí thư Xã đoàn An Vinh cho hay: “Đến nay hầu hết thanh niên trong xã đều đã biết đánh chiêng. Riêng cán bộ xã có nhiều người đánh chiêng rất hay”. Vừa nói, anh Tý vừa lấy chiếc chiêng 3 xuống biểu diễn cho chúng tôi xem. Tiếng chiêng ngân vang như mời gọi này tưởng chừng đã bị rơi vào quên lãng, nhưng nay đã được những người con của núi rừng làm sống dậy.

Kể từ khi có tiếng cồng chiêng trong các buổi sinh hoạt văn hóa của xã, những câu hát, những điệu múa và đặc biệt là những tiếng chiêng vang lên như thay lời biết ơn ông bà tổ tiên. Điều đáng quý là người Hre ở An Vinh đã đem tiếng chiêng truyền thống cùng với những điệu múa mượt mà của dân tộc mình đi giao lưu  với các dân tộc anh em khác, để quảng bá nét văn hóa đặc trưng.

Đội cồng chiêng xã An Vinh biểu diễn giao lưu với Đoàn thanh niên tình nguyện.

Anh Đinh Ne, Bí thư Chi bộ thôn 5, cho biết: “Chúng tôi mong muốn khôi phục lại nét văn hóa truyền thống, giữ gìn tiếng chiêng, tiếng hát, điệu múa, trang phục Hre để sau này truyền lại cho con cháu. Lúc nông nhàn, không bận việc nương rẫy ngồi uống rượu cần, thanh niên và các cụ già thường cùng những người bạn gửi lời tâm sự qua những bài chiêng như để nhớ lại những kỷ niệm xưa, ôn lại những bài chiêng hay và truyền dạy cho con cháu. Tiếng chiêng như cầu nối giữa con người với các vị thần, như lời kể than hay mừng vui của đồng bào Hre đến các vị thần và cầu mong các vị thần che chắn. Tiếng chiêng rất quý và gần gũi nên nhiều thế hệ người Hre đã lưu truyền và gìn giữ tiếng chiêng để tiếng chiêng trở thành nét văn hóa đặc sắc, tinh tế”.

Truyền lại thế hệ mai sau

May mắn có mặt trong một chuyến tình nguyện của Chi đoàn các Ban Đảng tỉnh và Chi đoàn Hải đội Biên phòng 2 vào trung tuần tháng 7 vừa rồi, tôi cảm nhận được vẻ đẹp và sức sống trong mỗi “làn điệu” mà đội cồng chiêng thôn 5, xã An Vinh biểu diễn.

Sự góp mặt của các “nghệ nhân” làm không gian Nhà văn hóa thôn như nóng lên theo từng âm thanh trầm hùng. Anh Đinh Văn Cung, Chủ tịch UBND xã An Vinh phấn khởi tâm sự: “Cũng như đồng bào các dân tộc thiểu số khác, đồng bào Hre ở An Vinh cũng có những nhạc cụ riêng của mình để sử dụng trong các lễ hội, hay mỗi dịp Tết đến Xuân về. Đó là dàn chiêng ba, chiêng năm... Khi tiếng chiêng ngân lên, cũng là lúc cả làng rộn ràng với các điệu múa Ta-lêu, Ca-choi, H’mon...”.

Ở An Vinh, chiêng không chỉ là nhạc cụ mà còn là tài sản đặc biệt quý giá của các gia đình và cộng đồng người Hre. Những bộ chiêng có âm thanh chuẩn được gìn giữ cẩn thận và truyền lại càng lâu đời càng có giá trị cao, thậm chí là vô giá. Người Hre quan niệm chiêng cũng có linh hồn như con người, những bộ chiêng quý, chiêng hay là những bộ chiêng đã được sự che chở của Giàng. “Những năm qua, công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Hre luôn được Đảng bộ, chính quyền xã quan tâm. Xã thành lập đội cồng chiêng để đi giao lưu, quảng bá hình ảnh và đã đạt được những kết quả tốt”, Chủ tịch Đinh Văn Cung cho biết.

Nhờ thế hệ đi trước dẫn đường, người trẻ đi sau “tiếp lửa” nên âm thanh cồng chiêng của nguồn cội vẫn còn vang lên đầy sức sống qua những đôi bàn tay khéo léo của các “nghệ nhân” tuổi đôi mươi. Tiếng chiêng luôn gắn kết chặt chẽ với vòng đời của họ... nó đã trở thành dòng máu chảy trong huyết quản mọi người. Từ đó kết tinh thành các giá trị văn hóa mang bản sắc của người Hre.

Bài, ảnh: THIÊN TRÚC