Thị xã An Nhơn: Nỗ lực khôi phục các làng nghề truyền thống
Thị xã An Nhơn có 28 làng nghề (LN) truyền thống đang hoạt động, góp phần giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động ở nông thôn. Tuy nhiên, các LN ở An Nhơn hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn do sản phẩm thiếu sức cạnh tranh; nhiều làng nghề thiếu vốn sản xuất; kỹ thuật, công nghệ sản xuất lạc hậu. Trước tình hình này, UBND thị xã An Nhơn đang nỗ lực hỗ trợ vốn, công nghệ, thị trường nhằm tìm lối ra cho các sản phẩm LN.
Nhiều cái khó
Đến nay, trên địa bàn thị xã An Nhơn có 24/28 LN truyền thống được UBND tỉnh ra Quyết định công nhận. Thế nhưng, hiện chỉ có một số LN làm bún, bánh, nấu rượu sản xuất ổn định nhờ kết hợp giữa sản xuất với chăn nuôi, như LN làm bún Ngãi Chánh (xã Nhơn Hậu), bánh tráng Trường Cửu, rượu Bầu Đá (xã Nhơn Lộc), bún Song thằn An Thái (xã Nhơn Phúc)... Còn lại, nhiều LN đang đối mặt với khó khăn do sản phẩm kém sức cạnh tranh và khan hiếm nguồn nguyên liệu sản xuất.
Một số LN có nguy cơ bị mai một như nghề dệt ở Đông Phương Danh, nghề đan tre Tây Phương Danh (phường Đập Đá), nghề làm gốm sứ Vân Sơn, nghề rèn Nam Tân (xã Nhơn Hậu), nghề đan tre Quan Quang, Khánh Lễ (xã Nhơn Khánh)… Hiện làng dệt Đông Phương Danh chỉ còn 25 khung dệt với 80 lao động làm nghề, chủ yếu dệt vải gạc y tế; LN rèn Nam Tân chỉ còn 30 hộ với 90 lao động, chủ yếu sản xuất các loại nông cụ như: rựa, cuốc, xẻng, dao, kéo... LN đan tre Quan Quang, Khánh Lễ còn 40 hộ làm thúng, mủng, nong, nia, giỏ đựng trứng gia cầm, rọ heo. LN đan tre Tây Phương Danh còn 24 hộ làm nghề với khoảng 60 lao động.
Ông Nguyễn Văn Hà, cán bộ Phòng Kinh tế thị xã An Nhơn, cho biết: Hầu hết các cơ sở sản xuất ở LN đều dùng những thiết bị máy móc đơn giản, công nghệ lạc hậu, quy mô sản xuất nhỏ lẻ; thiếu thông tin về thị trường, giá cả; việc xây dựng thương hiệu, quảng cáo, tiếp thị chưa được quan tâm đúng mức. Một khó khăn khác là công tác quy hoạch phát triển các LN chưa được thực hiện đầy đủ làm cơ sở để phát triển bền vững. Trước đây, sản phẩm gốm Vân Sơn như lò, ấm, chậu kiểng, chum đựng nước… được tiêu thụ khá mạnh, có mặt ở khắp các tỉnh miền Trung- Tây Nguyên. Tuy nhiên, vài năm nay, do nguồn nguyên liệu đất sét tại địa phương khan hiếm, giá cao, trong khi đầu ra sản phẩm kém sức cạnh tranh, nên LN có nguy cơ mai một. Các sản phẩm của LN tiện gỗ mỹ nghệ Bắc Nhạn Tháp, làng rèn Nam Tân bị tồn đọng số lượng rất lớn do thị trường tiêu thụ ngày càng bị thu hẹp.
Tìm lối ra cho LN
Nhằm khắc phục những tồn tại nêu trên, đồng thời để có cơ sở định hướng phát triển bền vững các LN, UBND thị xã An Nhơn vừa xây dựng và thông qua Đề án phát triển công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp (CN-TTCN), LN giai đoạn 2015-2020; từng bước khai thác có hiệu quả tiềm năng lao động và đất đai của địa phương, nâng cao đời sống người dân.
Ông Bùi Xuân Huy, Phó Chủ tịch UBND thị xã An Nhơn, cho biết: Hiện nay, UBND thị xã đang tập trung huy động mọi nguồn lực đầu tư xây dựng hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng tại các cụm công nghiệp (CCN), lập quy hoạch các điểm, CCN-TTCN mới để di dời các cơ sở sản xuất, LN đến sản xuất tập trung, tránh gây ô nhiễm môi trường. Vừa qua, UBND tỉnh đã có quyết định cho phép thành lập mới 3 CCN trên địa bàn thị xã An Nhơn, gồm: Tân Đức, An Mơ và Đồi Hỏa Sơn. Trong đó, CCN Tân Đức (trên địa bàn xã Nhơn Mỹ) diện tích 31,5 ha, các ngành nghề gồm: chế biến nông- lâm sản, tái chế phế liệu, cơ khí và sản xuất hàng tiêu dùng. CCN An Mơ (xã Nhơn Thọ) diện tích 29,5 ha, thu hút đầu tư các ngành chế biến nông - lâm sản, chế biến đá và sản xuất hàng tiêu dùng. CCN Đồi Hỏa Sơn (phường Nhơn Thành) diện tích 37 ha, thu hút đầu tư các ngành may mặc, thủ công mỹ nghệ, công nghiệp phụ trợ, sản xuất hàng tiêu dùng.
Bên cạnh đó, để có nguồn nhân lực phát triển CN-TTCN và LN hiệu quả, trong năm 2015, từ nguồn vốn hỗ trợ của Quỹ Khuyến công, vốn ngân sách địa phương cùng các cơ sở sản xuất trên địa bàn, thị xã sẽ đầu tư trên 450 triệu đồng để mở các lớp đào tạo nghề cho lao động địa phương, gồm: đào tạo lao động nghề may công nghiệp; xây dựng mô hình trình diễn sản xuất gạch không nung; hỗ trợ chi phí chứng nhận sản phẩm phù hợp tiêu chuẩn cho rượu Bàu Đá; hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở tham gia các hội chợ bán hàng trong và ngoài tỉnh. Thị xã tập trung huy động mọi nguồn lực đầu tư phát triển CN-TTCN, bảo đảm tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân từ 13 - 13,5%/năm.
Mặt khác, từ nguồn kinh phí hỗ trợ của cấp trên và ngân sách địa phương, thị xã đã quan tâm đầu tư cho hoạt động khuyến công, xây dựng các chương trình, mô hình phù hợp với định hướng phát triển CN-TTCN thị xã phát triển theo hướng bền vững, bảo vệ môi trường, với tổng kinh phí hơn 2,8 tỉ đồng thực hiện 14 đề án, gồm 6 đề án hỗ trợ LN, 8 đề án hỗ trợ doanh nghiệp, cơ sở sản xuất. UBND thị xã An Nhơn cũng đang nỗ lực giải quyết khó khăn của các LN, bằng cách tăng cường công tác khuyến công; hỗ trợ đổi mới thiết bị, kỹ thuật, công nghệ để các LN có điều kiện chuyển đổi sản xuất hoặc nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng tính cạnh tranh.
NGUYỄN HÂN