Củng cố, phát triển chuỗi liên kết khai thác, xuất khẩu cá ngừ đại dương
Tỉnh ta đã và đang triển khai nhiều biện pháp củng cố và phát triển chuỗi liên kết khai thác, thu mua, xuất khẩu cá ngừ đại dương (CNÐD) sang Nhật Bản. PV Báo Bình Ðịnh đã phỏng vấn ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN&PTNT, quanh vấn đề này.
* Ông có thể đánh giá kết quả của mô hình thí điểm chuỗi liên kết khai thác, thu mua, xuất khẩu CNĐD tại tỉnh ta trong thời gian qua?
- Năm 2014, tỉnh ta bắt đầu thực hiện mô hình thí điểm chuỗi liên kết khai thác, thu mua, xuất khẩu CNĐD. Có 5 tàu cá của ngư dân La Tình và Nguyễn Quê, đều ở xã Tam Quan Bắc (huyện Hoài Nhơn) tham gia chuỗi liên kết, được tỉnh hỗ trợ 5 bộ câu CNĐD của Nhật Bản và được hướng dẫn quy trình câu cá, xử lý, bảo quản sản phẩm theo kiểu Nhật. Công ty cổ phần Thủy sản Bình Định (BIDIFISCO) và Công ty Kato Hitoshi General Office (Nhật Bản) đánh giá chất lượng và thu mua sản phẩm của ngư dân đưa sang thị trường Nhật Bản bán đấu giá.
Thực tế cho thấy, một số lô CNĐD của ngư dân được bán đấu giá tại thị trường Nhật Bản, người tiêu dùng ở nước bạn đánh giá chất lượng cá ngừ tỉnh ta không thua kém sản phẩm cùng loại của các nước khác. Tuy nhiên, số lượng cá ngừ đảm bảo chất lượng xuất khẩu qua thị trường Nhật Bản còn quá ít. Qua theo dõi và kiểm tra thực tế trên biển, cho thấy nhiều thuyền viên trên tàu cá của ngư dân La Tình không tuân thủ quy trình kỹ thuật khai thác, xử lý, bảo quản sản xuất nên chất lượng cá ngừ thấp. Chủ tàu cá nói trên cũng không nhiệt tâm thực hiện chuỗi liên kết, nên chúng tôi đã loại 4 tàu cá của tổ đội ông La Tình ra khỏi mô hình.
* Việc củng cố và phát triển chuỗi liên kết khai thác, thu mua, xuất khẩu CNĐD được thực hiện như thế nào, thưa ông?
- Thực tế cho thấy, việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào khai thác, xử lý, bảo quản và hoạt động thu mua, xuất khẩu CNĐD sang Nhật Bản là hướng đi đúng và có nhiều triển vọng phát triển. Bởi vậy, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở NN&PTNT tiếp tục củng cố và phát triển mô hình chuỗi liên kết khai thác, thu mua, xuất khẩu CNĐD. Đến nay, chúng tôi đã lựa chọn được 18 tàu cá của ngư dân huyện Hoài Nhơn và 7 tàu cá của ngư dân TP Quy Nhơn tham gia mô hình.
Các tàu cá tham gia mô hình đều thuộc các tổ, đội đoàn kết khai thác thủy sản tại các địa phương; đảm bảo điều kiện khai thác CNĐD ở những vùng biển xa; không có biến động về thuyền viên; chủ tàu cam kết nỗ lực áp dụng quy trình kỹ thuật vào thực tế đánh bắt và cải hoán hầm bảo quản trên tàu, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm; đảm bảo 1 chuyến biển không quá 10 ngày.
Mỗi tàu cá tham gia mô hình được hỗ trợ lắp đặt 1 bộ thiết bị đánh bắt CNĐD, kể cả máy Sonar dò cá và các dụng cụ dùng để giết mổ cá; được hỗ trợ 30 triệu đồng để sửa chữa, nâng cấp hầm bảo quản. Sở NN&PTNT cùng với các chuyên gia của Tập đoàn Kato Hitoshi (Nhật Bản) trực tiếp hướng dẫn quy trình kỹ thuật khai thác, bảo quản. Ngoài ra, ngư dân tham gia mô hình còn được hỗ trợ bảo hộ lao động.
Theo kế hoạch, tháng 10.2015, chúng tôi sẽ chọn 3 tàu cá vươn khơi thực nghiệm khai thác CNĐD bằng các trang thiết bị của Nhật Bản, có sự tham gia hướng dẫn trực tiếp của cán bộ kỹ thuật Sở NN&PTNT và các chuyên gia Nhật. Đến tháng 1.2016, ngư dân sẽ mở chuyến biển đầu tiên khai thác CNĐD. Công ty cổ phần Thủy sản Bình Định (BIDIFISCO) sẽ tiến hành kiểm tra chất lượng, thu mua và xuất khẩu CNĐD sang thị trường Nhật Bản.
* Trong thời gian không quá 10 ngày, liệu ngư dân có đảm bảo được quy trình khai thác, xử lý, bảo quản và vận chuyển sản phẩm vào đất liền, trong khi ngư dân tỉnh ta thường đánh bắt dài ngày hơn?
- Theo các chuyên gia thủy sản Nhật Bản, để nâng cao chất lượng cá ngừ, đảm bảo điều kiện xuất khẩu, bên cạnh việc áp dụng tốt các quy trình kỹ thuật vào thực tế, ngư dân còn phải rút ngắn thời gian 1 chuyến biển không quá 10 ngày. Quả thật, vừa vận hành tàu, vừa khai thác, xử lý, bảo quản và vận chuyển sản phẩm từ khơi xa vào đất liền trong khoảng thời gian ngắn là thách thức lớn đối với bà con ngư dân tham gia mô hình. Phương án của tỉnh ta là sử dụng 1 tàu cá trung chuyển, để vận chuyển sản phẩm của các tàu cá trong mô hình vào đất liền.
Mặt khác, UBND tỉnh cũng đã chỉ đạo BIDIFISCO nâng cao năng lực kiểm tra chất lượng sản phẩm để đánh giá chính xác, không để ngư dân bị thiệt và có chính sách khuyến khích ngư dân nâng cao chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, các tàu cá khai thác CNĐD đảm bảo chất lượng xuất khẩu, tỉnh ta cũng sẽ thưởng thêm tiền, nhằm khuyến khích ngư dân.
* Xin cảm ơn ông!
PHẠM TIẾN SỸ (Thực hiện)