Mở rộng bền vững đối tượng tham gia BHYT
Tỉ lệ tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) trên địa bàn tỉnh đã có sự bứt phá, vượt mức chỉ tiêu được giao. Tuy nhiên, tỉ lệ này vẫn phụ thuộc nhiều vào các yếu tố hỗ trợ bên ngoài. Do đó, Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án “Thực hiện lộ trình tiến tới BHYT toàn dân giai đoạn 2012-2015 và 2020” của tỉnh xác định phải nâng cao tỉ lệ tham gia BHYT một cách bền vững.
Theo số liệu tổng hợp của Bảo hiểm Xã hội (BHXH) tỉnh, tính đến ngày 23.9, toàn tỉnh có 1.140.497 người tham gia BHYT, đạt tỉ lệ 75,1% so với dân số. Trong khi đó, chỉ tiêu tham gia BHYT đến hết năm 2015 mà Chính phủ giao cho Bình Định chỉ là 70%.
Chưa hết lo
121.365 người dân ở 17 xã bãi ngang vừa được cấp miễn phí thẻ BHYT. Cụ thể, huyện Phù Cát có 37.774 thẻ, huyện Phù Mỹ có 54.467 thẻ, huyện Hoài Nhơn có 29.124 thẻ. Qua đó, nâng cao tỉ lệ phủ sóng BHYT ở các địa phương này. Không tính 3 huyện miền núi và TP Quy Nhơn, chỉ có 3 huyện kể trên đạt tỉ lệ tham gia BHYT trên 70% (Phù Cát 77,3%, Phù Mỹ 80,4%, Hoài Nhơn 80,9%). Với 4 địa phương không có xã bãi ngang, tỉ lệ tham gia BHYT đều không quá 67% (An Nhơn 59,8%, Tuy Phước 60,9%, Tây Sơn 62,6%, Hoài Ân 66,5%).
Thực hiện thủ tục thanh toán trực tiếp chế độ BHYT tại bộ phận một cửa của BHXH tỉnh.
Không thể phủ nhận, BHYT miễn phí cho người dân bãi ngang là “cú hích” khiến tỉ lệ tham gia BHYT của Bình Định tăng nhanh trong thời gian qua. Nếu không có lượng thẻ này, độ bao phủ BHYT của tỉnh ta chỉ ở mức 67,1%. “Chúng ta không được chủ quan, vì hết năm nay, chính sách dành cho xã bãi ngang sẽ kết thúc”, Phó Giám đốc Sở Y tế Lê Quang Hùng nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, tỉ lệ tham gia BHYT ở một số nhóm đối tượng vẫn rất thấp. Ở nhóm cận nghèo, dù đã được hỗ trợ 70% mệnh giá thẻ, cùng nhiều hoạt động hỗ trợ, tỉ lệ có thẻ vẫn chỉ là 54,6%. Học sinh, sinh viên là đối tượng bắt buộc, nhưng cũng chỉ đạt 85%. Đặc biệt, nhóm hộ gia đình nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình theo danh sách phê duyệt có 95.821 người, nhưng chỉ có 2.632 người tham gia, chiếm tỉ lệ… 2,7%. Ở 3 huyện Tuy Phước, Hoài Ân, Phù Mỹ, tỉ lệ này cùng lẹt đẹt ở mức 0,3%.
Tìm giải pháp căn cơ
Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án “Thực hiện lộ trình tiến tới BHYT toàn dân giai đoạn 2012-2015 và 2020” được tổ chức mới đây, nhiều ý kiến đã thẳng thắn chỉ ra nguyên nhân ảnh hưởng đến quá trình mở rộng đối tượng tham gia BHYT. Từ đầu năm 2015, UBND cấp xã và hệ thống bưu điện cùng làm đại lý BHYT. Từ đây, nhiều rắc rối nảy sinh, dù người dân có thêm cơ hội tiếp cận BHYT.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Quy Nhơn Nguyễn Tiến Dũng nêu thực trạng một số UBND xã không chịu ký xác nhận vào danh sách đối tượng tham gia BHYT hộ gia đình theo kênh bưu điện. “Chúng tôi phải can thiệp bằng văn bản, nhưng vẫn có một số ít ủy ban xã đồng ý ký nhưng lại thu phí”, ông Dũng nói. Dù Giám đốc BHXH tỉnh Phạm Mai khẳng định thủ tục mới đã không còn công đoạn xác nhận này, nhưng việc tăng cường công tác phối hợp, cạnh tranh lành mạnh giữa 2 hệ thống đại lý này vẫn còn lắm việc phải bàn. Phó Chủ tịch UBND thị xã An Nhơn Phạm Văn Trung gợi ý, để chấm dứt tình trạng “mạnh ai nấy làm”, cần phải có quy chế phối hợp, quy định xử lý trách nhiệm trong lĩnh vực này.
Ông Mai Xuân Thơm nêu vấn đề: “Đối tượng được Nhà nước hỗ trợ vẫn phải tính để giảm trừ mức đóng. Nhà có 4 người, 1 người là hưu trí được cấp thẻ, 1 người là công chức bắt buộc tham gia, thì 2 người còn lại phải được giảm trừ. TP Hồ Chí Minh đã triển khai rồi, họ làm được sao ta không làm được?”. Về việc này, ông Mai Thanh Thắng yêu cầu BHXH tỉnh phải khẩn trương nghiên cứu, đề xuất, “phải mạnh dạn, cái gì có lợi cho dân thì làm!”.
Bên cạnh đó, tình trạng quá tải bệnh viện cũng phần nào khiến người dân lơ là với BHYT. Giám đốc BHXH huyện Hoài Nhơn Mai Xuân Thơm cho hay: “Khi triển khai cấp BHYT cho người dân bãi ngang, chúng tôi đến 42 thôn của 5 xã, bà con nói không phải không mua thẻ được, nhưng đi khám chữa bệnh khó quá. Đi từ sáng sớm đến tối mới nhận được thuốc nếu không điều trị nội trú. Tiền được thanh toán chẳng bằng tiền công một ngày”.
Với đối tượng cận nghèo, vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều về việc nên hay không nên hỗ trợ cả 30% mệnh giá thẻ còn lại. Bởi, việc hỗ trợ rất dễ tạo ra tâm lý ỷ lại. Phó Giám đốc Sở Tài chính Nguyễn Văn Hưng nêu một thực tế, với trên 79.000 hộ cận nghèo hiện nay, tính sơ bộ nếu dùng ngân sách hỗ trợ 30% còn lại thì phải mất trên 1 tỉ đồng/năm. Tuy nhiên, chẳng ai dám chắc về lâu dài nếu Nhà nước dừng hỗ trợ thì họ sẽ tham gia.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Mai Thanh Thắng cho rằng, công tác tuyên truyền vẫn chưa đạt yêu cầu. Sự phối hợp của các sở, ban, ngành, hội đoàn thể chưa chặt chẽ; việc tổ chức triển khai đề án chưa sâu rộng, đồng bộ. “Từ đây đến cuối năm, chúng ta cần vào cuộc tích cực hơn nữa, tạo tiền đề vững chắc để tỉ lệ tham gia BHYT trong đầu năm 2016 tăng cao và bền vững. BHXH tỉnh phải có đề án cụ thể về việc mở rộng, củng cố hệ thống mạng lưới đại lý, cộng tác viên. Ngành Y tế tập trung nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, giảm tải, tạo thuận lợi nhất cho người bệnh”, Phó Chủ tịch lưu ý.
NGUYỄN VĂN TRANG