Xứng danh đất tuồng Bình Định
Cuối tháng 9 vừa qua, Nhà hát tuồng Đào Tấn và Đoàn tuồng Trần Quang Diệu, Đoàn tuồng Ánh Dương đã tham gia Liên hoan tác phẩm sân khấu của tác giả tuồng Tống Phước Phổ. Các nghệ sĩ, nghệ nhân Bình Định đã đem đến những vở diễn, trích đoạn hay, để lại nhiều ấn tượng đẹp cho khán giả.
1.
Liên hoan tác phẩm sân khấu của tác giả tuồng Tống Phước Phổ được Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam tổ chức từ ngày 24.9 - 4.10 tại Nhà hát tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh ở TP Đà Nẵng. Đây là lần đầu tiên hoạt động nghệ thuật mang tầm cỡ quốc gia được tổ chức nhằm tri ân, tôn vinh những cống hiến to lớn của tác giả Tống Phước Phổ đối với sự phát triển nghệ thuật tuồng Việt Nam. Tham gia Liên hoan có 600 nghệ sĩ, nghệ nhân của 6 đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp và 14 đoàn không chuyên đến từ cả ba miền Bắc, Trung, Nam. Trong đó, tỉnh Bình Định là một trong số ít các địa phương có lực lượng hùng hậu cả chuyên nghiệp và không chuyên tham gia.
Các nghệ sĩ Nhà hát tuồng Đào Tấn biểu diễn vở “Sao Khuê trời Việt”tại Liên hoan.
Tham dự các kỳ liên hoan, hội diễn có quy mô toàn quốc vốn là một hoạt động nghệ thuật quen thuộc đối với Nhà hát tuồng Đào Tấn. Tuy nhiên, việc có mặt ở Liên hoan lần này mang đến cho các nghệ sĩ nhiều cảm xúc đặc biệt. NSƯT Gia Thiện, Phó giám đốc phụ trách Nhà hát tuồng Đào Tấn, tâm sự: “Trong tâm niệm của cán bộ, nghệ sĩ chúng tôi, đây không chỉ đơn thuần là việc tham gia một sự kiện nghệ thuật lớn, mà còn là hành động thiết thực để tưởng nhớ công ơn của bác Tống Phước Phổ, một tác giả tuồng xuất sắc đã gắn bó cả cuộc đời mình với Đoàn tuồng Liên Khu V và sau này là Nhà hát tuồng Đào Tấn”. Từ ý nghĩa đó, các thế hệ nghệ sĩ Nhà hát tuồng Đào Tấn đã phối hợp tập luyện để phục dựng và đem đến Liên hoan vở “Sao Khuê trời Việt”, một trong những vở tuồng lịch sử nổi tiếng của tác giả Tống Phước Phổ.
Đêm 27.9, rất đông khán giả và các đoàn nghệ thuật đã đến sân khấu của Nhà hát tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh để thưởng thức vở diễn của Nhà hát tuồng Đào Tấn. Tài năng trong cách hóa thân thể hiện chiều sâu nhân vật, cùng cách hát, cách diễn mang đặc trưng của nghệ thuật tuồng Bình Định của NSND Xuân Hợi (vai Nguyễn Trãi), NSND Minh Ngọc (vai Lê Lợi), Đình Trương (vai Vương Thông)... và những diễn viên trẻ có những bước trưởng thành như Ngọc Nhân (vai Lê Lai), Thái Phiên (vai Chí Trung), Cẩm Nhung (vai Trinh Nương), Công Trực (vai Hào Cẩn)... đã chinh phục người xem. “Trong thời gian diễn ra liên hoan, chính quyền địa phương còn tiến hành tổ chức mời một số đơn vị nghệ thuật tuồng biểu diễn phục vụ nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của nhân dân nhiều nơi ở TP Đà Nẵng. Sau đêm biểu diễn thành công tại Nhà hát tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh, Nhà hát chúng tôi tiếp tục có một đêm biểu diễn ấn tượng để lại nhiều dư âm tốt đẹp đối với nhiều cán bộ, nhân dân phường Mân Thái, quận Sơn Trà”, NSƯT Gia Thiện cho biết.
2.
Hai đoàn tuồng không chuyên của Bình Định cũng đã có những chương trình biểu diễn hết sức thành công tại Liên hoan vào các ngày 25, 26.9. Quyết định tham gia Liên hoan khi thời gian đã cận kề, các nghệ nhân của Đoàn tuồng Ánh Dương (huyện Phù Cát) đã nỗ lực gấp rút tập luyện để đem đến vở diễn “Tam hạ Nam Đường” chinh phục khán giả Đà Nẵng. Nghệ nhân Bảo Hiến, Trưởng Đoàn nghệ thuật hát bội Ánh Dương, cho biết: “Sự đón nhận và tán thưởng của khán giả đã đền đáp cho công sức, tiền của đoàn chúng tôi khi vượt đường xa ra tham gia Liên hoan, với mong muốn giao lưu và thể hiện tâm huyết, chất lượng biểu diễn của tuồng không chuyên Bình Định”.
Nhờ sự chuẩn bị tập luyện kỹ lưỡng và tổ chức buổi diễn báo cáo tổng duyệt để đón nhận thêm sự góp ý từ các nghệ sĩ, nhà nghiên cứu để hoàn thiện thêm, Đoàn tuồng Trần Quang Diệu (thuộc sự quản lý của Trung tâm VH-TT-TT TP Quy Nhơn) đã gây ấn tượng mạnh tại Liên hoan. Xem trích đoạn “Lữ Bố hý Điêu Thuyền” (thời lượng 30 phút), nhiều nghệ sĩ ở các đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp đã dành lời ngợi khen trước diễn xuất thể hiện được những nét đặc sắc của nghệ thuật tuồng Bình Định của các đào, kép khi thể hiện nhân vật Lữ Bố (nghệ nhân Hoàng Việt), Điêu Thuyền (Kim Hạnh)... Tiếp sau đó, vở diễn “Đào Phi Phụng” (90 phút) của Đoàn tuồng Trần Quang Diệu đã lôi cuốn người xem với dàn diễn viên có chất lượng đồng đều, mỗi người đều thể hiện được tài năng trong cách hát, cách diễn các nhân vật Liễu Nguyệt Tiêm (nghệ nhân Kim Hạnh), Đào Phi Phụng (nghệ nhân Hoàng Việt, Thanh An thể hiện ở các lớp diễn), Đào Công (nghệ nhân Kim Chung), Châu Thương (nghệ nhân Ngọc Bạn).
Nghệ nhân Hoàng Việt chia sẻ: “Khán giả đến xem rất đông khiến chúng tôi biểu diễn rất hưng phấn. Một vị Phó Chủ tịch Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam đã khen ngợi chúng tôi, thật xứng danh đất tuồng Bình Định. Sau buổi diễn, NSND Phương Thảo đã xúc động đến chúc mừng tôi và nghệ nhân Kim Hạnh... Kỷ niệm từ những ngày qua khiến tôi vẫn đang lâng lâng hạnh phúc!”.
CÔNG PHƯỢNG - HOÀI THU