Hơ’mon Dam Joong

Hơ’mon Dam Joong (Nxb. Khoa học xã hội, 2015) là một hơ ’mon (sử thi) của người Bơh Nar Kriêm, in song ngữ bằng tiếng Bơh Nar Kriêm và tiếng Việt, do nghệ nhân Đinh Nôn diễn xuất, và được Yang Danh sưu tầm và dịch sang tiếng Việt. Sách được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam xuất bản thuộc Dự án công bố, phổ biến tài sản văn hóa, văn nghệ dân gian Việt Nam của Chính phủ.

Joong, có nghĩa là chim nhông, một số nơi gọi là chim cưỡng, là loài chim đẹp, hót hay, thường được ví với các chàng trai. Dam Joong được dịch sang tiếng Kinh là “Chàng trai Joong”. Sử thi kể về việc vợ chồng Xem Treng và Bya Kơ Tớp sinh ra hai đứa con, không phải là người, mà là hai con chim: chim Joong và chim ChRrao. Vì vậy, họ xua đuổi con đi. Hai con chim này được vị thần nuôi nấng và chim Joong khi lớn lên, trở thành những chàng trai đẹp và khỏe mạnh hơn người: Các chàng người Kinh ở dưới làng/ Tóc dài chớm hông/ Người thon thon nhỏ/ Như con thần yang/ Áo ló mặc hở ngực trần vai/ Khố vòng kín thân/ Đẹp quá chàng trai- Dam Joong. Chàng Joong về trần gian tìm lại cha mẹ mình. Lúc này, vì nợ nần, Xem Treng bị đại bàng bắt đi, nên xảy ra cuộc chiến giữa đại bàng và anh em nhà Xem Treng. Dam Joong về đến nhà, đánh bại đại bàng, cứu cha. Xem Treng xấu hổ vì chuyện xua đuổi con, đau buồn, đòi chết. Được mọi người giải thích, khuyên can, nhất là Dam Joong tha thứ, cả gia đình đoàn tụ, sống vui vẻ, hạnh phúc trong tình anh em, họ hàng trong làng.

Trước đây, tác giả Hà Giao (đã mất nhiều năm nay) từng xuất bản nhiều sử thi Bơh Nar Kriêm mà ông sưu tầm được. Tập sách này của Đinh Nôn- Yang Danh diễn xuất và dịch đã góp thêm vào sự phong phú đó của kho tàng sử thi Bơh Nar Kriêm ở Bình Định.

KHẢ XUÂN