Giáo dục ĐH-CĐ: Nâng chất, không chạy theo lượng
Nhìn lại giáo dục ĐH năm học 2014-2015, Bộ GD&ĐT đánh giá công tác quản lý tập trung ưu tiên ổn định quy mô, chất lượng đào tạo, cân đối lại cơ cấu đào tạo thay vì tăng số lượng trường ĐH, CĐ.
Trong báo cáo do Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Bùi Văn Ga trình bày tại Hội nghị tổng kết năm học 2014-2015 và phương hướng nhiệm vụ năm học 2015-2016 của khối ĐH, CĐ diễn ra ngày 22.10, hiện cả nước có 219 trường ĐH, 217 CĐ (không tính các trường thuộc khối an ninh, quốc phòng, quốc tế), trong đó có 60 trường ĐH và 28 trường CĐ ngoài công lập. Có 118 cơ sở đào tạo tiến sĩ và 120 cơ sở đào tạo thạc sĩ.
Quy mô sinh viên (SV) ĐH là 1.824.328, SV cao đẳng là 539.614, trong đó, SV chính quy ĐH là 1.348.937, SV chính quy CĐ là 519.722; SV vừa học vừa làm ở bậc ĐH là 339.301, ở bậc CĐ là 19.892; quy mô đào tạo trình độ thạc sĩ là 92.349 học viên cao học và quy mô đào tạo trình độ tiến sĩ là 10.352 nghiên cứu sinh.
Như vậy, thực tế cho thấy quy mô đào tạo ĐH của chúng ta đã giữ tương đối ổn định, tỉ lệ SV hệ chính quy tăng, SV hệ vừa học vừa làm ngày càng giảm (từ 70% 5 năm trước, nay chỉ còn 20%).
Theo đánh giá của Bộ GD&ĐT, kết quả thực hiện nhiệm vụ năm học 2014-2015 cho thấy bước đầu đã có những chuyển biến tích cực trong tuyển sinh và đào tạo; quản lý nhà nước về giáo dục ĐH, đổi mới các mặt hoạt động của các trường, nâng cao tính chủ động và trách nhiệm xã hội của các cơ sở đào tạo, tác động tích cực đến việc nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực. Hệ thống các trường ĐH, CĐ bước đầu đã có sự phân tầng tương đối rõ nét.
Trên cơ sở quyết định của Thủ tướng Chính phủ về điều chỉnh quy hoạch mạng lưới các trường ĐH, CĐ mục tiêu đạt 256 sinh viên/1 vạn dân vào năm 2020, năm 2016, Bộ GD&ĐT chỉ nâng cấp 6 trường ĐH, giảm rất nhiều so với mức bình quân 31 trường/năm của giai đoạn 2006-2011.
Bộ GD&ĐT cũng quản lý chặt chẽ việc mở ngành, kiên quyết không cấp phép mở các ngành không đủ điều kiện theo quy định.
Năm học 2014-2015 có 177 cơ sở đào tạo, đăng ký mở 447 ngành đào tạo, trong đó có 60 ngành không được cấp phép đào tạo do chưa đáp ứng đầy đủ các điều kiện mở ngành theo quy định hoặc thuộc các ngành đã được cảnh báo dư thừa nguồn nhân lực; tạo điều kiện cho các cơ sở đào tạo mở một số ngành mới để đáp ứng nhu cầu sử dụng nhân lực trong xã hội như Hộ sinh (trình độ cao đẳng), Năng lượng nguyên tử, Thương mại điện tử, An ninh mạng, Quản lý thủy sản…
Bộ cũng thí điểm cho một số trường có đủ điều kiện mở một số ngành tuy chưa có trong danh mục nhưng thực tế có nhu cầu nhân lực; tăng số ngành mở mới của các cơ sở đào tạo ở khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ, tăng quy mô đào tạo các ngành mà xã hội có nhu cầu cao như nhóm ngành kỹ thuật công nghệ, nông lâm, y dược, nghệ thuật.
Bộ cũng dừng đào tạo theo hình thức từ xa đối với các ngành đào tạo giáo viên và hình thức vừa học vừa làm đối với một số ngành thuộc khối ngành Khoa học sức khỏe trình độ ĐH. Giảm dần tuyển sinh trình độ trung cấp, cao đẳng trong các trường ĐH, tiến tới dừng đào tạo vào năm 2017 đối với trình độ trung cấp. Hiện nay, Bộ đang dự thảo thông tư thay thế Thông tư 57 về xác định chỉ tiêu theo hướng giữ ổn định quy mô đào tạo ĐH, tập trung nâng cao chất lượng và cam kết việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.
Việc điều chỉnh mạnh tay được cho là cần thiết khi cơ cấu ngành đào tạo ĐH, CĐ của chúng ta hiện nay bị đánh giá là không cân đối. Có những lĩnh vực khan hiếm nhân lực thì đào tạo đáp ứng không đủ hoặc chưa đảm bảo chất lượng như ngành Y, Sư phạm. Từ đó, nâng cao chất lượng giáo dục ĐH, đưa cung đến gần hơn với cầu, đồng thời thực hiện những nội dung nhiệm vụ quan trọng của quá trình đổi mới toàn diện giáo dục, đào tạo.
Theo Nguyệt Hà (Chinhphu.vn)