Nhà hát tuồng Đào Tấn phục dựng hai vở diễn về đề tài lịch sử: Vượt khó thành công

Trong 5 tháng vừa qua, Nhà hát tuồng Đào Tấn đã tập trung phục dựng thành công hai vở diễn về đề tài lịch sử là “Sao Khuê trời Việt” và “Quang Trung đại phá quân Thanh”.

khó khăn

Việc phục dựng “Sao Khuê trời Việt” và “Quang Trung đại phá quân Thanh” xuất phát từ giá trị nghệ thuật của hai vở diễn ca ngợi công lao to lớn của các vị anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi, Quang Trung - Nguyễn Huệ trong việc lập nên những chiến công hiển hách, đánh đuổi giặc ngoại xâm, giữ yên bờ cõi… vẫn đang là vấn đề  mang tính thời sự trong giai đoạn hiện nay.   

Do thời gian cũng đã khá lâu (cách đây từ 30 - 35 năm) nên khi triển khai phục dựng các vở diễn này gặp rất nhiều khó khăn từ công tác tìm kiếm tư liệu khan hiếm, nhân chứng sống của vở diễn một thời không còn nhiều… Nhưng, với tinh thần cống hiến, tất cả các diễn viên, đội ngũ ê kíp đã nghỉ hưu từng tham gia hai vở diễn cùng lực lượng cán bộ, nghệ sĩ hiện tại của Nhà hát tuồng Đào Tấn đã cùng nhau đoàn kết, nỗ lực tham gia phục dựng.

Vở “Sao Khuê trời Việt” được phục hồi tốt đã đem lại thành công rực rỡ cho Nhà hát tuồng Đào Tấn.

Trước tiên, một trong những khâu cực kỳ quan trọng khi khôi phục lại vở diễn cách đây đã lâu là công tác tìm lại tư liệu cũ. Công việc này rất khó khăn bởi nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan: chiến tranh thất lạc, cơ sở hạ tầng yếu kém, chưa chú trọng bảo quản tư liệu... Việc tìm lại các ảnh, ma-két cảnh trí, phục trang, băng, đĩa video của vở diễn cần phục hồi như chuyện “mò kim đáy bể”.

NSƯT Gia Thiện, Phó Giám đốc phụ trách Nhà hát tuồng Đào Tấn, cho biết: “Đối với vở “Sao Khuê trời Việt” của cố tác giả Tống Phước Phổ, khi tìm lại trong kho tư liệu Nhà hát thì không còn cái gì ngoài một vài ảnh đen trắng mờ nhạt và một cuốn tổng phổ nhạc của vở diễn. Vở “Quang Trung đại phá quân Thanh” của tác giả Trúc Đường thì số phận cũng tương tự, chỉ còn lại vẻn vẹn khoảng 10 bức ảnh chụp đen trắng. Tuy nhiên, những tấm hình quý giá ấy đã giúp ê kíp phục hồi có thể xem lại cảnh trí, phục trang cũng như đường nét diễn của các nhân vật. Ngoài ra, đạo diễn, Giáo sư Hoàng Chương đã trao lại nguồn tư liệu quý cho chúng tôi là chiếc đĩa CD có thu âm toàn bộ vở “Quang Trung đại phá quân thanh” được Đài tiếng nói Việt Nam thực hiện trước đây”.

Phát huy “sức mạnh” tập thể

Lãnh đạo và Hội đồng nghệ thuật của Nhà hát tuồng Đào Tấn đã tập hợp, tận dụng đội ngũ nghệ sĩ, diễn viên, người sáng tác và chỉ huy dàn nhạc là những “nhân chứng sống” như NSND Đình Bôi, NSƯT Đào Duy Kiền, NSND Hòa Bình, NSND Phương Thảo, NSƯT Văn Vỹ, NSƯT Tuyết Mai… cùng ngồi lại với nhau để tìm ra phương án phục hồi tối ưu nhất. Mỗi người đóng góp một vài chi tiết dù là nhỏ nhất về từng màn, lớp, cách hát, các động tác múa cũng như phục trang, đạo cụ, cảnh trí đã góp phần làm hoàn thiện dần đường nét vở diễn. Sau mỗi buổi tập, tổ phục dựng lại tập hợp anh chị em nghệ sĩ nghe, góp ý, trao đổi, thảo luận, rút ra những kinh nghiệm quý giá để ngày hôm sau làm tốt hơn.

NSƯT Tuyết Mai, một trong những diễn viên có trí nhớ rất tốt, cho hay: “Tôi đã cố gắng tập trung nhớ lại các bài múa, đường nét diễn xuất của các vai mình từng đảm nhiệm trước đây như cô lái đò trong vở “Sao Khuê trời Việt” hay vai nữ binh Tây Sơn trong vở “Quang Trung đại phá quân Thanh”. Từ đó, tận tình chỉ dẫn cho các em diễn viên đảm nhận các vai trong vở diễn được phục hồi”.

Trong vai trò người tham gia biên tập, biên kịch, tác giả Đoàn Thanh Tâm trên cơ sở tìm lại được kịch bản sân khấu cộng với vốn nghề sẵn có và kinh nghiệm của những diễn viên nhớ lời thoại của hai vở diễn trước đây góp ý, đã nhanh chóng hoàn chỉnh  kịch bản cung cấp kịp thời cho các nghệ sĩ trước khi bước lên sàn tập.

Vở “Quang Trung đại phá quân Thanh” sau khi phục dựng được giới chuyên môn đánh giá cao về chất lượng nghệ thuật, lãnh đạo tỉnh quan tâm đến xem và khen thưởng, được chọn biểu diễn chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh Bình Định lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2015- 2020. Đặc biệt, vở “Sao khuê trời Việt” tham dự Liên hoan các tác phẩm sân khấu của tác giả Tống Phước Phổ diễn ra tại Đà Nẵng tháng 9 vừa qua, đã đem đến thành công rực rỡ cho Nhà hát tuồng Đào Tấn qua việc giành giải vở diễn xuất sắc nhất khối các đơn vị tuồng chuyên nghiệp toàn quốc, cùng 6 huy chương Vàng, Bạc dành cho các nghệ sĩ tham gia vở diễn.

NGUYỄN THỤC NƯƠNG