Mở rộng BHYT ở đối tượng hộ gia đình làm nông nghiệp có thu nhập trung bình: Còn “vướng” nhiều rào cản
Từ ngày 1.1.2015, người thuộc các hộ gia đình làm nông nghiệp (bao gồm cả nông, lâm, ngư và diêm nghiệp) có thu nhập trung bình được hỗ trợ tới 30% kinh phí mua thẻ bảo hiểm y tế (BHYT). Tuy nhiên, vẫn còn nhiều rào cản khiến người dân thờ ơ với BHYT.
Theo Thông tư 22/2014/TT-BLĐTBXH của Bộ LĐ-TB&XH, đối tượng hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống trung bình được hỗ trợ kinh phí tham gia BHYT là hộ có thu nhập bình quân đầu người 521 ngàn - 900 ngàn đồng/người/tháng ở khu vực nông thôn và 651 ngàn - 900 ngàn đồng/người/tháng ở khu vực thành thị.
Lẹt đẹt!
Theo kết quả phê duyệt, toàn tỉnh có 95.821 đối tượng thuộc hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống trung bình. Tuy nhiên, trong 9 tháng đầu năm 2015, chỉ 2.632 người có thẻ BHYT (2,7%)!
Hoài Nhơn là nơi có số người thuộc hộ có mức sống trung bình được hỗ trợ tham gia BHYT cao nhất tỉnh.
- Trong ảnh: Khám bệnh BHYT tại TTYT huyện Hoài Nhơn.
Trừ 3 huyện miền núi, cả 8 huyện, thị xã, thành phố còn lại đều có nhóm đối tượng này. Trong đó, chỉ có TP Quy Nhơn đạt tỉ lệ tham gia cao (73,7%), còn lại đều… lẹt đẹt. Huyện Tây Sơn là 4,6%, thị xã An Nhơn 4,4%, huyện Hoài Nhơn 3%. 4 huyện còn lại đều ở dưới ngưỡng 1% (huyện Phù Cát 0,6%, huyện Tuy Phước, Phù Mỹ và Hoài Ân cùng chung mức 0,3%).
Do đâu mà tình hình “thê thảm” đến mức đó?. Trong khi theo quy định, đối tượng này được ngân sách Nhà nước hỗ trợ 30% mức đóng BHYT (hiện mức đóng bằng 4,5% lương cơ sở, tức 186.300 đồng/người/năm). Sự hỗ trợ này vẫn chưa đủ “sức nặng” để động viên người dân đến với BHYT, bởi thu nhập bình quân của hộ có mức sống trung bình chẳng mấy cách biệt với hộ cận nghèo (được hỗ trợ đến 70% mức đóng).
Thêm vào đó, khó tránh khỏi tình trạng tính toán thiệt hơn với mức giảm trừ khi tham gia BHYT theo diện hộ gia đình. Với mức giảm trừ hiện tại, nhà có 5 người sẽ mất 1.987.200 đồng/năm khi mua BHYT theo diện hộ gia đình. Con số này khi tham gia theo diện hộ có mức sống trung bình là 2.173.500 đồng. “Dù họ tham gia theo diện nào thì vẫn đảm bảo tỉ lệ phát triển chung, nhưng đáng nói là những hộ có 2-3 thành viên sẽ có tâm lý so đo, từ đó ngần ngại khi quyết định tham gia BHYT”, Giám đốc Bảo hiểm Xã hội (BHXH) tỉnh Phạm Mai nhận định.
Ngoài ra, công tác thông tin tuyên truyền còn nhiều hạn chế cũng là một trở ngại lớn. Huyện Hoài Nhơn có đến 41.058 người thuộc diện hỗ trợ, chiếm hơn 42% tổng số đối tượng của toàn tỉnh. Giám đốc BHXH huyện Hoài Nhơn Mai Xuân Thơm nêu một thực tế là không phải ai cũng biết mình được hỗ trợ 30% khi mua thẻ BHYT. Một khi không nắm thông tin thì rất khó để người dân chủ động tìm đến với đại lý BHYT.
Đẩy mạnh tuyên truyền, tiếp cận đối tượng
Đến nay, huyện Tuy Phước mới chỉ có 14 người tham gia BHYT theo diện hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống trung bình. Đây là một phần nguyên nhân khiến tỉ lệ bao phủ BHYT ở Tuy Phước còn ở mức khiêm tốn (60,9%, trong khi toàn tỉnh là 75,1%). Thực tế đó đặt ra yêu cầu bức thiết phải đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động. Giám đốc BHXH huyện Tuy Phước Trần Văn Thái cho hay, cơ quan này vừa ký hợp đồng trực tiếp với đài truyền thanh của tất cả các xã, thị trấn trên địa bàn để tăng thời lượng, đưa thông tin về BHYT đến gần với người dân. “Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đang khẩn trương tiến hành các bước chuẩn bị cần thiết để mở đại lý BHYT đến tận thôn, đưa BHYT đến tận từng nhà một”, ông Thái cho hay.
Toàn tỉnh có 95.821 đối tượng thuộc hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống trung bình. Tuy nhiên, trong 9 tháng đầu năm 2015, chỉ 2.632 người có thẻ BHYT (2,7%)
Mở rộng đại lý BHYT cũng được BHXH huyện Hoài Nhơn xác định là giải pháp hàng đầu để mở rộng diện bao phủ BHYT nói chung, nâng cao tỉ lệ có thẻ của đối tượng hộ có mức sống trung bình nói riêng. Ông Mai Xuân Thơm khẳng định: “Danh sách đối tượng thuộc diện hỗ trợ sẽ được trao cho đại lý BHYT cấp thôn, để họ thông báo cho người dân biết, đồng thời hướng dẫn thủ tục tham gia”.
Đối tượng thuộc hộ làm nông, lâm, ngư và diêm nghiệp đa phần chưa nắm được thông tin về các chế độ, chính sách liên quan đến BHYT, nhất là những ngư dân quanh năm lênh đênh trên biển. “Bắt đầu từ đầu năm 2016, hoạt động của đại lý BHYT sẽ đi vào chiều sâu. Một khi đã gõ cửa từng nhà, vận động trực tiếp từng người, chúng tôi tin tưởng sẽ cải thiện đáng kể tỉ lệ tham gia BHYT của nhóm đối tượng này”, ông Phạm Mai bày tỏ.
NGUYỄN VĂN TRANG