Tặng quà, biếu xén phổ biến nhưng chỉ có 23 người nộp lại
Số tiền được nộp lại từ 23 người này là 489 triệu đồng. Việc thực hiện quy chế tặng quà, nhận quà và nộp lại quà tặng vẫn còn hình thức trong khi tình trạng tặng quà, biếu xén để vụ lợi diễn ra khá phổ biến.
Đó là một trong những nhận định của Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh sáng 28.10 về một trong những nội dung tại Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2015.
Cũng theo báo cáo, về minh bạch tài sản, thu nhập và việc nộp lại quà tặng, tỷ lệ kê khai tài sản, thu nhập trong năm đạt 99,5% (tăng 8,2% so với cùng kỳ năm trước). Số bản kê khai đã công khai đạt tỷ lệ 98,3% (tăng 8,8% so với cùng kỳ năm trước). Có 1.225 người thuộc diện kê khai được xác minh tài sản, thu nhập, tăng hơn nhiều so với 5 trường hợp được xác minh trong năm 2014, trong đó phát hiện 5 người kê khai không trung thực. Đã tiến hành xử lý kỷ luật 2 người, trong đó có một trường hợp ở Bộ GTVT bị kỷ luật khiển trách; một trường hợp tại tỉnh Thanh Hóa bị kỷ luật cảnh cáo và điều chuyển sang vị trí công tác khác. Hiện còn hai trường hợp tại tỉnh Cà Mau và một trường hợp tại tỉnh Bình Thuận đang trong quá trình xem xét, xử lý.
Trong kiểm tra việc thực hiện quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức tại 6.165 cơ quan, tổ chức, đơn vị, các bộ, ngành, địa phương đã kịp thời phát hiện, chấn chỉnh và xử lý nghiêm các sai phạm, trong đó số cán bộ, công chức vi phạm bị xử lý là 143 người. Các cấp, các ngành đã tiến hành chuyển đổi vị trí công tác 19.098 lượt cán bộ, công chức, viên chức.
Đối với 16 vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo, Tòa án đã đưa ra xét xử sơ thẩm 5 vụ án, xét xử phúc thẩm 5 vụ án; Viện Kiểm sát đã có cáo trạng truy tố 6 vụ án; cơ quan Điều tra đã kết luận điều tra đề nghị truy tố 4 vụ án, đang điều tra 7 vụ.
Qua công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, ngành Thanh tra đã phát hiện 100 vụ, 172 đối tượng có hành vi tham nhũng và liên quan đến tham nhũng (tăng 46 vụ, 85 đối tượng so với cùng kỳ 2014), với số tiền 40,7 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra các cấp đã thụ lý điều tra 351 vụ án, 813 bị can phạm tội về tham nhũng, trong đó khởi tố mới 178 vụ, 317 bị can (so với cùng kỳ năm trước giảm 61 vụ, 242 bị can); thiệt hại khoảng 600 tỷ đồng và 9.887m2 đất; đã thu hồi nộp ngân sách nhà trên 103 tỷ đồng và 2.887m2 đất. Đã kết luận điều tra 198 vụ, 489 bị can; đình chỉ điều tra 04 vụ, 02 bị can; tạm đình chỉ 09 vụ, 23 bị can; hiện đang điều tra 140 vụ, 299 bị can.
Các vụ án, vụ việc tham nhũng năm 2015 gây thiệt hại trên 950 tỷ đồng và 9.887m2 đất; đã thu hồi được trên 505 tỷ đồng, đạt 55,8% (tỷ lệ này năm 2013 là 10%, năm 2014 là 22,3%) và thu hồi được 2.887m2 đất (đạt 29,2%).
Báo cáo nhận định, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phát hiện và xử lý hành vi tham những còn những khó khăn, vướng mắc là do các vụ án về tham nhũng là những vụ án phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau, thường có nhiều người tham gia và có sự cấu kết chặt chẽ với nhau, đối tượng phạm tội thường là người có trình độ nên thủ đoạn phạm tội cũng rất tinh vi, việc thu thập, đánh giá chứng cứ gặp nhiều khó khăn, phức tạp dẫn đến việc điều tra, truy tố, xét xử một số vụ án bị kéo dài.
Việc xác định hành vi phạm tội, mức độ tham gia của từng bị cáo và những vấn đề liên quan trách nhiệm bồi thường dân sự của từng bị cáo là rất khó khăn, liên quan đến nhiều lĩnh vực nên trong một số trường hợp đã vi phạm thời hạn giải quyết. Đồng thời, một số tội phạm về tham nhũng như tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, “Lạm quyền trong khi thi hành công vụ”, “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”,... có cấu thành tội phạm tương đối giống nhau; một số dấu hiệu định khung hình phạt trong các tội về tham nhũng, chức vụ hiện nay chưa có quy định rõ ràng. Do vậy, trên thực tế các cơ quan tiến hành tố tụng trong một số trường hợp còn có sự nhận thức khác nhau khi đánh giá chứng cứ và xác định tội danh, khung hình phạt. Đây là nguyên nhân cơ bản dẫn tới việc trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trong quá trình giải quyết các vụ án tham nhũng, làm kéo dài thời gian giải quyết vụ án.
Việc thu hồi tài sản tham nhũng thấp do nhiều nguyên nhân, trong đó có lý do quá trình điều tra án tham nhũng rất phức tạp và khó khăn, phải có thời gian để tổ chức xác minh, thu thập chứng cứ, chứng minh tội phạm. Ngay trong giai đoạn điều tra ban đầu khó có thể xác định ngay được số tài sản bị chiếm đoạt. Nhiều trường hợp hành vi tham nhũng xảy ra thời gian khá lâu mới bị phát hiện, đối tượng đã cất giấu, tẩu tán, hợp pháp hóa tài sản, thậm chí đã sử dụng phần lớn tài sản, tiêu xài hoang phí nên khi bị phát hiện không còn khả năng khắc phục hậu quả; một số vụ án có yếu tố nước ngoài gặp khó khăn khi phải thu hồi tài sản ở nước ngoài, nhất là bất động sản...
Trong báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Tư pháp, Chủ nhiệm Nguyễn Văn Hiện cho rằng báo cáo của Chính phủ năm nay đã phản ánh khá đầy đủ, toàn diện công tác PCTN. Tuy nhiên một số nội dung trong Báo cáo còn chung, chưa đánh giá kết quả, tiến độ xử lý các vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp được dư luận xã hội quan tâm; hạn chế của các cơ quan có chức năng, nhất là các cơ quan chuyên trách chống tham nhũng.
Đồng tình với đánh giá của Chính phủ về tình hình tham nhũng là “vẫn diễn ra phức tạp” và “tình trạng nhũng nhiễu trong khu vực công còn nhiều, biểu hiện qua nạn hối lộ, lót tay, chạy chọt khi giao dịch với cơ quan công quyền”, Uỷ ban Tư pháp cho rằng năm 2015, tình hình tham nhũng vẫn phức tạp, nghiêm trọng, diễn ra ở nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, nhất là trong các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, quản lý, sử dụng đất đai, quản lý khai thác tài nguyên, khoáng sản, dịch vụ và đầu tư công, nhưng số lượng các vụ án tham nhũng, kể cả các vụ án tham nhũng lớn được phát hiện, điều tra, xử lý lại giảm, cần phải được đánh giá một cách thật khách quan.
Uỷ ban Tư pháp cũng tán thành với nhiều nguyên nhân được nêu trong Báo cáo của Chính phủ về kết quả cũng như những hạn chế, yếu kém và cho rằng, một trong những nguyên nhân quan trọng là kỷ cương quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực còn buông lỏng; cơ chế kiểm soát thực thi quyền lực qua công tác kiểm tra, thanh tra, điều tra, kiểm sát hiệu quả chưa cao, chưa tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ; số cán bộ, công chức, viên chức thoái hóa, biến chất, tiêu cực, tham nhũng vẫn chưa có giải pháp hữu hiệu để thanh lọc, loại bỏ hoặc trừng trị nghiêm khắc, tình trạng suy thoái đạo đức của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức vẫn diễn ra, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo; bệnh quan liêu, thành tích vẫn nặng nề; công tác trinh sát điều tra, nghiệp vụ cơ bản và phòng ngừa nghiệp vụ chưa được tăng cường đúng mức; công tác tự thanh tra, kiểm tra tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị có nơi còn buông lỏng, có biểu hiện khép kín xử lý nội bộ; chế độ trách nhiệm, chế độ công vụ đối với mỗi vị trí công tác chưa thật rõ ràng, cụ thể, nhất là ở những khâu, quy trình thủ tục liên quan tới công việc của người dân, doanh nghiệp…
Những nguyên nhân nêu trên cần được đánh giá làm rõ, nhất là về trách nhiệm chủ quan để tìm ra giải pháp khắc phục phù hợp, có hiệu quả trong thời gian tới. Đồng thời, Uỷ ban Tư pháp cũng tán thành với phương hướng, nhiệm vụ và các kiến nghị của Chính phủ trong công tác PCTN thời gian tới. Tuy nhiên, bên cạnh các giải pháp có tính chất phòng ngừa thì Chính phủ cùng Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cần tập trung hơn nữa các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng, xử lý thật nghiêm minh mọi hành vi tham nhũng, phúc đáp yêu cầu nhiệm vụ chính trị mà Đảng, Nhà nước đã xác định.
Theo N.Hạ (Hà Nội mới)