Ngoài hát tuồng, nghệ nhân Nguyễn Thị Hào đã gắn bó cả đời với việc gìn giữ các làn điệu hát ru, dân ca.
Nghệ nhân Nguyễn Thị Hào: Trọn đời cất tiếng hát ru
Nghệ nhân Nguyễn Thị Hào (xã Ân Hảo Tây, huyện Hoài Ân) đang được đề nghị Bộ VH-TT&DL xét tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú lần thứ nhất, năm 2015. Bà là một trong số ít những nghệ nhân cao tuổi đã trọn đời gìn giữ những câu hát ru, dân ca đậm chất xứ Nẫu.
Tham gia Đội văn nghệ xã Ân Hảo, huyện Hoài Ân từ năm 14 tuổi, cô bé Hào khi ấy luôn tích cực đem lời ca tiếng hát của mình phục vụ cách mạng, phục vụ quần chúng nhân dân. Sở hữu làn hơi tốt lại có tinh thần ham học hỏi, năm 17 tuổi, bà Hào may mắn “lọt vào mắt xanh” của ông bầu Ba Ngọ (nghệ nhân Đinh Bính nổi tiếng bấy giờ) và nhanh chóng trưởng thành trên sân khấu tuồng không chuyên, diễn hay nhiều vai đào chính. Nhiều học trò nghe danh cô Hào đã tìm đến xin học, sau đó có nhiều đóng góp cho các đoàn tuồng ở địa phương.
Khẳng định được tài năng với nghệ thuật tuồng, nhưng hát ru và dân ca mới chính là sở trường phát huy được hết thế mạnh giọng hát ngọt ngào của bà Hào. “Tuổi thơ tôi lớn lên trong vòng tay yêu thương cùng với nhịp võng đong đưa hòa vào những lời hát ru ngọt ngào của mẹ, của bà. Từ đó, niềm đam mê dân ca, ưa thích hoạt động văn nghệ “thấm” vào người lúc nào không hay. Tôi đã tìm tòi, học hỏi thêm nhiều nghệ nhân hát dân ca, hát ru hay”, nghệ nhân Nguyễn Thị Hào tâm tình.
Bằng tình yêu và sự lao động cống hiến không mệt mỏi đối với nghệ thuật truyền thống, nghệ nhân Nguyễn Thị Hào đã gặt hái được nhiều thành công như: giải Nhất tại Liên hoan Hát ru, hát dân ca tỉnh lần thứ nhất, năm 2005; giải Xuất sắc tại Liên hoan Hát ru và dân ca- lần thứ 2, năm 2008; giải A tại Liên hoan Hát ru và hát dân ca- lần thứ 3, năm 2014.
Nghệ nhân Nguyễn Thị Hào đã ở tuổi 75, nhưng vẫn một lòng gắn bó tâm huyết truyền dạy những làn điệu hát ru, dân ca cho các thế hệ mai sau. Những năm qua, bà là một trong những hạt nhân trụ cột của CLB Hát ru và hát dân ca Ân Hảo, góp phần gìn giữ và phát huy các loại hình nghệ thuật truyền thống này đến đông đảo các tầng lớp nhân dân. Ông Nguyễn Văn Trí, Chủ nhiệm CLB Hát ru và hát dân ca Ân Hảo, nhận xét: “Bà Hào là một trong số ít nghệ nhân cao tuổi còn giữ lại được và hát hay những bài hát ru cổ “đậm đặc chất xứ Nẫu”. Bà luôn nhiệt tình truyền dạy, chia sẻ kinh nghiệm cho các thành viên trong CLB, đồng thời có nhiều đóng góp tích cực cho sự phát triển của phong trào văn nghệ quần chúng địa phương những năm gần đây”.
Chia sẻ tâm sự với chúng tôi, nghệ nhân Nguyễn Thị Hào trăn trở nỗi niềm phải làm sao để giới trẻ hôm nay quan tâm đến các loại hình nghệ thuật truyền thống của ông bà truyền lại bao đời nay. “Mỗi lần ngẫm tới cảnh thưa vắng tiếng hát, lời ru đằng sau những lũy tre làng là tôi lại xót xa chạnh lòng”, bà Hào bộc bạch rồi ngâm nga câu hát man mác điệu buồn: Ầu ơ... Một mai ai chớ bỏ ai/ Chỉ thêu nên gấm, sắt mài nên kim...”.
Ông Hồ Việt Quốc, cán bộ phụ trách hoạt động văn hóa, văn nghệ của Trung tâm VH-TT-TT huyện Hoài Ân, cho biết thêm: “Nghệ nhân Nguyễn Thị Hào có nhiều tài năng và tâm huyết. Sắp tới, địa phương sẽ có kế hoạch nhân rộng mô hình các CLB Hát ru và hát dân ca ở các xã Ân Tín, Ân Nghĩa, Ân Mỹ... và mời bà Hào tham gia truyền dạy cho các thế hệ kế cận”.
KIM CƯƠNG