Cô giáo Phương Ái Vân:
Những sáng kiến đầy tình yêu thương học trò khuyết tật
15 năm giảng dạy học sinh khuyết tật tại Trường Chuyên biệt Hy Vọng Quy Nhơn, cô giáo Phương Ái Vân thấu hiểu đến tận cùng nỗi sợ hãi, sự bơ vơ, mong muốn đón nhận những bàn tay ấm trong trái tim non nớt của bao lứa học trò có khuôn mặt mãi mãi của trẻ lên 3 hoặc bị khiếm thính. Chị là người luôn tìm ra được những phương-cách mới mẻ, hiệu quả, phù hợp với thực tế nhà trường, để học sinh của mình ngày càng tiến bộ trong học tập và rèn luyện kỹ năng sống.
Nhiều sáng kiến
Cách đây 4 năm, khi được giao phụ trách lớp khiếm thính, cô Phương Ái Vân đã thiết kế ra bảng phụ đóng thành quyển sách để dạy môn Tập đọc. “Do khả năng nghe của học sinh hạn chế, dẫn đến tư duy kém. Tôi và đồng nghiệp đã gặp rất nhiều khó khăn với phần giải nghĩa từ khó và tìm hiểu bài. Cứ lần lượt viết chữ lên bảng rồi xóa viết chữ khác, vừa mất thời gian vừa làm học sinh khó theo dõi. Tôi nghĩ cách viết tất cả nội dung cần truyền tải của bài học lên các bảng phụ (bằng giấy cứng) rồi dán hết lên bảng. Việc này giúp học sinh theo dõi toàn bộ nội dung bài học, giáo viên có thời gian luyện đọc cho học sinh nhiều hơn, đồng thời còn có thể hướng dẫn, liên kết giữa các nội dung với nhau, nhắc lại với học sinh nội dung khi cần thiết”, cô Ái Vân cho biết.
Cô giáo Phương Ái Vân đang dạy môn Toán với bộ đồ dùng dạy học ghép nhóm, phân nhóm đối tượng.
Khi được giao làm Tổ trưởng Tổ 3 (tổ khó khăn về học gồm các đối tượng học sinh: chậm phát triển, tự kỷ và thiểu năng trí tuệ), cô Ái Vân càng tích cực tìm kiếm cách dạy mới, sáng tạo ra đồ dùng dạy học mới. Dù năm nào ban giám hiệu Trường Chuyên biệt Hy Vọng Quy Nhơn cũng quan tâm bổ sung đồ dùng dạy học nhưng vẫn chưa có bộ đồ dùng dạy học ghép nhóm, phân nhóm đối tượng nào thực sự phù hợp với học sinh của cô Vân đang giảng dạy. Năm học 2014-2015, với sự hỗ trợ của một đồng nghiệp, chị đã thiết kế và làm ra bộ đồ dùng gồm những hình ảnh gần gũi với cuộc sống xung quanh, được chia làm 10 chủ đề khác nhau là đồ dùng gia đình, đồ dùng học tập, hình khối, môi trường xung quanh, nghề nghiệp, nghệ thuật, phương tiện giao thông, thể thao, thiên nhiên và trang phục. Sau một thời gian tiến hành dạy các bài thực nghiệm trên hai lớp 1A1 và 1A2, kết quả cho thấy hơn 90% học sinh đã phát triển tốt các khả năng quan sát, so sánh, khái quát… cần thiết.
Năm 2014, cũng từ đề xuất của cô Ái Vân, Trường Chuyên biệt Hy Vọng Quy Nhơn đã xây dựng phòng học kỹ năng sống và phục hồi chức năng gồm 7 góc kỹ năng: góc lễ phép, góc học tập, góc vệ sinh, góc ăn uống, góc giao thông, góc phục hồi chức năng và góc ngăn nắp. Ở mỗi góc có hình ảnh minh họa từng động tác và câu hướng dẫn thích hợp với chủ đề. Chị chia sẻ rằng, với học sinh các lớp dự bị, việc học các kỹ năng tự chăm sóc cơ bản rất cần thiết và quan trọng. Học sinh của chị khó hiểu, khó nhớ nên vào phòng này nhìn hình mà làm theo, đọc theo rồi thực hành theo kiểu cầm tay chỉ việc, thì mới mong nhớ được.
Nhiều năm qua, Trường Chuyên biệt Hy Vọng Quy Nhơn liên tiếp có những sáng kiến kinh nghiệm được Hội đồng khoa học ngành giáo dục đánh giá cao và trao giải thưởng, đều xuất phát từ những sáng tạo của cô giáo Phương Ái Vân. Theo Trưởng Phòng Giáo dục Tiểu học (Sở GD&ĐT) Hồ Thị Phi Yến, những sáng kiến của cô Vân luôn là những “đáp án” mang tính khả thi cho những bài toán khó từ thực tế dạy học tại Trường Chuyên biệt Hy Vọng Quy Nhơn. Qua một thời gian áp dụng những sáng kiến ấy tại trường đã góp phần tháo gỡ khó khăn trong dạy-học, nhờ đó chất lượng học tập và rèn luyện của học sinh được nâng lên.
“Thương không bỏ được”
Về Trường Chuyên biệt Hy Vọng Quy Nhơn vào sáng 2.11, cơn mưa buổi sáng đầu tuần chỉ làm cho lễ chào cờ của trường thêm ấm cúng khi diễn ra trong hội trường lớn. Ở một góc tường, cô Ái Vân luôn miệng nhắc nhở học sinh phải ngồi yên, nhìn về phía trước. Như một thói quen, chị luôn cười khi chuyện trò - nụ cười thật tươi, thật ấm áp, làm cho người đối diện có cảm giác tin tưởng, an tâm. Tôi chợt liên tưởng, có lẽ nụ cười ấy là cách chị thuyết phục những học sinh “trở chứng” của mình, những học sinh mới lạ lẫm trước bao người lạ, cả những học sinh tự kỷ chẳng bao giờ chia sẻ với ai, trừ chị. Mười lăm năm gắn bó với đối tượng học sinh đặc biệt, với nhiều thành tích trong công tác, chị có nhiều cơ hội đến với công việc tốt hơn nhưng hình như chị chưa hề có ý thay đổi môi trường.
“Tốt nghiệp khoa Giáo dục tiểu học Trường ĐH Quy Nhơn, ban đầu tôi về dạy ở Trung tâm Nguyễn Nga, rồi Trường Dạy nghề và bây giờ là Trường Chuyên biệt Hy Vọng Quy Nhơn. Học sinh của tôi không giống nhiều học sinh khác nên cần phải được thương hơn, quan tâm hơn. Tiếp xúc với các em rồi, thương không bỏ được. Đúng là phải khổ sở, vất vả hơn nhưng niềm vui, niềm hạnh phúc cũng vì vậy mà nhiều hơn khi chứng kiến sự tiến bộ của các em. Càng thương các em, tôi càng muốn tìm ra nhiều giải pháp mới giúp các em học tập và rèn luyện kỹ năng hiệu quả hơn, sớm có thể hòa nhập với cộng đồng, xã hội”, chị trải lòng.
Phó Hiệu trưởng Trường Chuyên biệt Hy Vọng Huỳnh Thị Kim Anh khẳng định, nhờ có chuyên môn vững vàng, tâm huyết với nghề, cô giáo Phương Ái Vân luôn là tấm gương tiêu biểu trong phong trào viết sáng kiến kinh nghiệm của trường. Còn ông Tạ Hồng Điềm, Trưởng Ban Đại diện cha mẹ học sinh của Trường thì chia sẻ, bản thân ông cùng nhiều phụ huynh của trường rất tin tưởng ở cô giáo Vân, là người luôn nặng trách nhiệm với từng học sinh; được cô chăm sóc, dạy dỗ, con em của họ đã tiến bộ hơn trước rất nhiều.
Tôi vẫn luôn tin rằng, những thầy cô giáo dạy trẻ khuyết tật là những người không màng khó khăn vất vả và bao la tình yêu thương dành cho học trò chịu nhiều thiệt thòi của mình. Chị cũng vậy khi coi học sinh là “những thiên thần nhỏ bé bị mắc đọa”. Bởi vậy, trong lòng chị không chỉ luôn đầy ắp tình yêu thương mà còn đã và đang tìm mọi cách lấp đầy những mảnh khuyết, tạo ra những tròn trịa cần thiết cho những thiên thần bé nhỏ, đáng yêu.
NGỌC TÚ