Thêm một lần... “xét” !
Theo Nghị định số 62 ngày 25.6.2014 của Chính phủ, thì người được xét tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú (NNƯT) phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn: có phẩm chất đạo đức tốt, gương mẫu trong cuộc sống; tâm huyết, tận tụy với nghề, được đồng nghiệp và quần chúng mến mộ… Có tài năng nghề nghiệp đặc biệt xuất sắc, có cống hiến to lớn, tiêu biểu cho sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể của địa phương. Có thời gian hoạt động trong nghề từ 15 năm trở lên. Sau khi được công nhận NNƯT thì mới xem xét công nhận danh hiệu Nghệ nhân nhân dân (NNND) với tiêu chuẩn cao hơn.
Nghệ nhân bài chòi cổ Minh Đức (ngoài cùng bên phải) được đề nghị xét tặng danh hiệu NNƯT, hiện đang đau bệnh, cuộc sống khá khó khăn.
Các nghệ nhân từ lúc đề nghị đến khi được công nhận danh hiệu NNƯT, NNND phải qua Hội đồng xét tặng theo 3 cấp: cấp tỉnh; cấp Bộ và cấp Nhà nước. Đó là lý do dù triển khai các bước xét tặng ở các tỉnh, thành trong cả nước gần hai năm qua, nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả chính thức từ cấp cao nhất.
Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định quy định về việc hỗ trợ đối với NNND, NNƯT có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn, gồm 4 nhóm đối tượng: 1- Người đủ 55 tuổi trở lên đối với nữ và đủ 60 tuổi trở lên đối với nam không có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng; 2- Người khuyết tật nặng hoặc đặc biệt nặng; 3- Người mắc một trong các bệnh cần chữa trị dài ngày theo danh mục do Bộ Y tế quy định; 4- Các đối tượng còn lại không thuộc đối tượng 1, 2, 3. Mỗi nhóm đối tượng sẽ có mức trợ cấp sinh hoạt hàng tháng khác nhau, được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểm y tế, hỗ trợ chi phí mai táng.
Nghị định nêu trên thể hiện sự quan tâm đối với NNND, NNƯT. Tuy nhiên, có thể thấy sau một thời gian dài chờ đợi mới được công nhận danh hiệu thì các NNND, NNƯT sẽ phải “thêm một lần xét” với các thủ tục, chứng nhận về “thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn”. Tại Bình Định, có 39 nghệ nhân ở 9 huyện, thị xã trong tỉnh đang được đề nghị xét tặng danh hiệu NNƯT trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể lần thứ Nhất - năm 2015. Các sở, ngành, địa phương liên quan cần chuẩn bị cho việc triển khai các nội dung của Nghị định để kịp thời động viên, hỗ trợ cần thiết cho các nghệ nhân.
Mai Thư