Quyết liệt chống hạn cho vụ Hè Thu
Mới đây, tại TP Quy Nhơn, Bộ NN-PTNT đã tổ chức cuộc họp triển khai công tác phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn cho sản xuất vụ Hè Thu (HT) các tỉnh khu vực miền Trung từ Thanh Hóa đến Bình Thuận. Theo nhận định của ngành chức năng, tình hình hạn hán, xâm nhập mặn sẽ tiếp tục gay gắt, các địa phương cần chủ động triển khai các biện pháp chống hạn tích cực, hiệu quả.
Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đã tác động xấu đến thời tiết ở các tỉnh miền Trung-Tây Nguyên, gây tình trạng hạn hán, ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất nông nghiệp. Đặc biệt, nắng nóng kéo dài với nền nhiệt độ cao duy trì suốt từ đầu tháng 3 đến nay tại khu vực miền Trung từ Thanh Hóa đến Bình Thuận khiến cho tình hình hạn hán, xâm nhập mặn càng trở nên gay gắt, gây thiếu nước sinh hoạt cho người và gia súc tại các địa phương trong khu vực.
Hạn hán hoành hành miền Trung
Theo Tổng cục Thủy lợi (Bộ NN-PTNT), vụ sản xuất HT, khu vực Trung Bộ có kế hoạch gieo sạ khoảng 396.490 ha lúa, song do hạn hán kéo dài, đã có 11.673 ha thiếu nước tưới, phải ngừng sản xuất. Trong đó, Bình Định có 3.151 ha, Ninh Thuận 8.500 ha, riêng Bình Thuận có đến 14.000 ha sản xuất theo phương thức chờ mưa, có nước đến đâu gieo sạ đến đó… Ngoài ra, toàn vùng có 6.220 ha lúa thiếu nước tưới phải chuyển đổi sang trồng cây trồng cạn như: bắp lai, đậu phụng, mì, rau màu các loại, trong đó, Bình Định 2.212 ha, Quảng Nam 3.500 ha, Đà Nẵng 300 ha, Phú Yên 208 ha…
Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, tình hình nắng nóng, khô hạn sẽ còn tiếp tục kéo dài trong 3 tháng tới. Do vậy, lượng nước chứa trong các ao, hồ; dòng chảy trên các sông, suối từ Thanh Hóa đến Bình Thuận tiếp tục giảm và ở mức thấp hơn mức trung bình nhiều năm. Tình trạng khô hạn, thiếu nước tưới trong thời gian tới sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp và kéo dài đến cuối tháng 8 mới dần được cải thiện.
Tại Bình Định, đến thời điểm hiện nay, tình hình hạn hán kéo dài đã làm cho 110/160 hồ chứa nước trên địa bàn bị khô kiệt. Trong đó, các hồ chứa do Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi tỉnh quản lý có 3/15 hồ bị khô kiệt, lượng nước tại 11 hồ chứa còn lại (không kể hồ Định Bình) chỉ còn 47 triệu m3/222 triệu m3, chỉ đạt 21% dung tích thiết kế và bằng 29% so với cùng kỳ. Các hồ chứa do địa phương quản lý có 107/146 hồ chứa bị khô kiệt, lượng nước còn lại là 24/117 triệu m3, bằng 21% dung tích thiết kế và bằng 40% so với cùng kỳ. Các huyện Phù Mỹ, Phù Cát, Hoài Ân, Hoài Nhơn, Vĩnh Thạnh, Tây Sơn thiếu nước tưới nghiêm trọng nhất.
Ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN-PTNT, cho biết: “Tình hình khô hạn, xâm nhập mặn đang diễn ra hết sức nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp trên địa bàn. Do thiếu nguồn nước tưới nên nông dân không gieo sạ 2.212 ha lúa HT, tập trung tại các huyện Phù Mỹ 1.304 ha, Tây Sơn 408 ha, Phù Cát 335 ha, Hoài Nhơn 165 ha. Bên cạnh đó, nông dân cũng đã tập trung chuyển đổi nhiều diện tích sản xuất lúa sang các loại cây trồng cạn. Do nguồn nước tại các hồ chứa bị khô kiệt nên từ nay đến cuối vụ sản xuất HT, số diện tích lúa có nguy cơ bị thiệt hại do hạn hán khoảng 4.044 ha. Ngoài ra, toàn tỉnh có 11.386 hộ gia đình có nguy cơ thiếu nước sinh hoạt; trong đó, Phù Cát có 1.150 hộ, Phù Mỹ 1.055 hộ, Hoài Nhơn 1.500 hộ, Tây Sơn 257 hộ, Vân Canh 1.290 hộ, Vĩnh Thạnh 184 hộ, An Nhơn 1.000 hộ, Tuy Phước 3.450 hộ, TP Quy Nhơn 1.500 hộ”.
Quyết liệt chống hạn
Trước tình hình hạn hán, xâm nhập mặn đang diễn ra hết sức khốc liệt tại các tỉnh khu vực miền Trung, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo cho ngành Nông nghiệp các tỉnh chủ động triển khai các biện pháp chống hạn. Ông Nguyễn Văn Tỉnh, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thủy lợi (Bộ NN-PTNT) cho biết: Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy sản Trung ương, sớm nhất thì cũng phải đến giữa tháng 8, khu vực miền Trung mới bắt đầu có mưa trên diện rộng, nên tình hình hạn hán, xâm nhập mặn vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp trong 2-3 tháng tới. Do vậy, ngành Nông nghiệp các tỉnh cần triển khai quyết liệt các biện pháp phòng, chống hạn, xâm nhập mặn cho lúa vụ HT và vụ Mùa.
Những vùng không đủ nguồn nước tưới cho lúa, nhưng vẫn đủ cho rau màu ngắn ngày thì chuyển sang gieo trồng bắp, đậu, ớt, rau màu. Riêng với những vùng khô hạn nghiêm trọng và không chuyển đổi được cây trồng thì kiên quyết không cho gieo sạ trong vụ này và chờ khi nào có mưa thì gieo sạ lúa vụ Mùa sớm. Các Công ty khai thác công trình thủy lợi có phương án phân phối nguồn nước tưới hợp lý, ưu tiên cho cấp nước sinh hoạt, cấp nước cho những vùng ven biển. Tăng cường nạo vét hệ thống kênh mương, ao hồ; đắp đập ngăn mặn, giữ ngọt, tăng nguồn nước bơm tát chống hạn. Có biện pháp huy động và lắp đặt thêm máy bơm dã chiến, khơi sâu giếng đào phục vụ công tác chống hạn; đồng thời, triển khai các biện pháp kỹ thuật tưới tiết kiệm nước như: nông - lộ - phơi, ướt - khô xen kẽ…
Ông Đặng Duy Hiển, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý công trình thủy lợi (Bộ NN-PTNT), cho biết: Bộ NN-PTNT sẽ phối hợp với Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, các địa phương xây dựng phương án, kế hoạch điều tiết, xả nước các hồ thủy điện, hồ thủy lợi đảm bảo nước tưới cho sản xuất nông nghiệp và hỗ trợ nước sinh hoạt. Bộ NN-PTNT đang đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho tạm ứng kinh phí chống hạn vụ HT cho các tỉnh miền Trung với số tiền 368 tỉ đồng. Trong đó, hỗ trợ cho Đà Nẵng 6,1 tỉ đồng, Quảng Nam 25,9 tỉ đồng, Quảng Ngãi 23,9 tỉ đồng, Bình Định 41,4 tỉ đồng… mua giống bắp lai, đậu phụng, mè, sắn, rau màu; hỗ trợ kinh phí giúp các địa phương nạo vét kênh mương, tiền điện, xăng dầu bơm nước, lắp đặt máy bơm để cấp nước phục vụ sản xuất vụ HT 2013.
Bài và ảnh: NGUYỄN HÂN