TRÊN DIỄN ĐÀN QUỐC HỘI
Góp ý Dự thảo Nội quy Kỳ họp Quốc hội
Sáng 14.11, Quốc hội cho ý kiến về Dự thảo Nội quy kỳ họp. Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định Nguyễn Thanh Thụy cho rằng Nội quy kỳ họp cần cụ thể hóa Hiến pháp về công dân được mời dự thính kỳ họp Quốc hội.
Tạo điều kiện cho đại biểu Quốc hội tham dự đầy đủ các phiên họp
Việc ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội nhằm tiếp tục cải tiến cách thức, quy trình, thủ tục tiến hành kỳ họp, nâng cao chất lượng các kỳ họp của Quốc hội, đồng thời để Quốc hội thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ do luật định, đảm bảo hoạt động của Quốc hội ngày càng dân chủ, thực chất, hiệu lực và hiệu quả hơn, từng bước đáp ứng nguyện vọng của cử tri, nhân dân và yêu cầu phát triển của đất nước.
Đại biểu Quốc hội là một trong những nhân tố quyết định chất lượng, hiệu quả các phiên họp của Quốc hội, Hội đồng dân tộc, Ủy ban của Quốc hội. Do đó nội quy quy định sự tham gia đầy đủ của đại biểu Quốc hội tại kỳ họp là cần thiết để họ thực hiện tốt hơn trách nhiệm của đại biểu. Nhưng theo tôi, quy định tại khoản 1 Điều 5 của dự thảo khó khả thi. Bởi, với 2/3 đại biểu Quốc hội hoạt động kiêm nhiệm, trong số đó rất nhiều đại biểu là lãnh đạo chủ chốt của các cấp, các ngành; mỗi kỳ họp lại diễn ra dài ngày; gần đây Quốc hội đã có nhiều đổi mới trong hoạt động của mình, nhưng một số phiên họp của Quốc hội vẫn nặng về hội nghị, chủ yếu nghe đọc báo cáo, tờ trình, rất ít tranh luận tạo sự nhàm chán, mệt mỏi cho đại biểu. Sự có mặt đầy đủ của đại biểu Quốc hội tại phiên khai mạc và nhất là ở các phiên họp chất vấn với không khí đối thoại, tranh luận sổi nổi đã minh chứng cho điều này. Do đó sửa đổi lần này, rất cần nội quy kỳ họp có những quy định khả thi hơn, tạo điều kiện để đại biểu Quốc hội thực hiện trách nhiệm, tham gia đầy đủ các phiên họp và cả kỳ họp Quốc hội, hạn chế vắng họp để các quyết định của Quốc hội đảm bảo chất lượng.
Cần chuẩn bị đầy đủ các tài liệu kỳ họp, gửi sớm cho đại biểu Quốc hội
Trước hết, các phiên họp cần tiếp tục nghiên cứu, đổi mới, giảm bớt thời gian trình bày văn bản, mỗi phiên họp toàn thể của Quốc hội, thời gian đọc các đề án, tờ trình, báo cáo không quá 90 phút, mỗi loại văn bản trình bày không quá 15 phút (trừ phiên khai mạc kỳ họp, và một số trường hợp khác theo quyết định của Quốc hội được ghi trong chương trình kỳ họp). Trong thảo luận, khi một vấn đề có những ý kiến trái chiều, đề nghị chủ tọa kỳ họp bố trí thời gian để thảo luận chung trước khi xin ý kiến đại biểu, nhằm làm sáng rõ vấn đề hơn, qua thảo luận các đại biểu sẽ có thêm thông tin, bấm nút tự tin và chính xác hơn. Thời gian vừa qua, nhiều vấn đề Đoàn thư ký kỳ họp gửi xin ý kiến đại biểu, tôi nghĩ, chất lượng không cao.
Mỗi kỳ họp, có cả ngàn trang tài liệu, để đảm bảo đại biểu có điều kiện nghiên cứu kỹ, dự thảo cần quy định cụ thể thời gian gửi tài liệu phục vụ kỳ họp đến đại biểu Quốc hội, không để tình trạng như hiện nay, đại biểu không nhận được văn bản đã tiếp thu chỉnh lý, vẫn góp ý vào bản cũ, như vậy làm khó đại biểu, hiệu quả thấp. Tôi đề nghị, các dự án luật, dự thảo nghị quyết, báo cáo trong chương trình chính thức phải được gửi đến đại biểu Quốc hội chậm nhất là 20 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp Quốc hội; các tài liệu khác phải được gửi đến đại biểu Quốc hội chậm nhất là 10 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp Quốc hội. Có như vậy mới giúp đại biểu Quốc hội dành thời gian nghiên cứu tài liệu để đóng góp hiệu quả hơn vào các quyết định của Quốc hội.
Một số góp ý khác
Qua 10 kỳ họp Quốc hội khóa XIII, có thể nhận thấy nhiều đại biểu hoạt động rất tích cực, nhưng Ủy ban thường vụ Quốc hội, Ban công tác đại biểu Quốc hội chưa có những đánh giá thích hợp để phát huy, tôi đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu thiết kế thêm một khoản tại Điều 5 dự thảo nội quy kỳ họp về hình thức khen thưởng để khuyến khích, động viên những đại biểu Quốc hội tâm huyết, đã có những đóng góp hiệu quả tại các kỳ họp Quốc hội.
Ngoài quy định điểm danh bằng thẻ đại biểu, theo tôi với trình độ công nghệ thông tin như hiện nay Văn phòng Quốc hội có thể điểm danh thông qua hình ảnh trực tiếp tại hội trường. Trong thời gian diễn ra các phiên họp của Quốc hội, Hội đồng dân tộc, Ủy ban của Quốc hội không tổ chức các cuộc họp, trừ khi cần thiết nên tổ chức họp ngoài giờ. Hội đồng dân tộc, Ủy ban của Quốc hội phải là cơ quan gương mẫu trong việc tuân thủ nội quy kỳ họp, vì vậy cần quy định trong thời gian diễn ra kỳ họp, các cơ quan này tối đa được tổ chức bao nhiêu hoạt động để đảm bảo hiệu quả và dành thời gian cho đại biểu nghỉ ngơi, nghiên cứu tài liệu.
Hoạt động của Quốc hội ngày càng công khai, thể hiện sự gần dân, thu hút được sự quan tâm, ủng hộ của đông đảo cử tri và nhân dân cả nước. Do đó, Nội quy kỳ họp cần cụ thể hóa Hiến pháp về công dân được mời dự thính kỳ họp, nhất là quy định mang tính nguyên tắc về những phiên họp mà công dân được dự thính; số lượng và thành phần được mời, đây cũng là dịp để nhân dân giám sát trực tiếp hoạt động của Quốc hội, của đại biểu Quốc hội.
Khoản 1 Điều 5 Dự thảo quy định: “Trường hợp vắng mặt từ 03 ngày làm việc tại mỗi kỳ họp trở lên thì gửi Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội, đồng thời gửi Tổng thư ký để báo cáo Chủ tịch Quốc hội quyết định”. Tuy nhiên, Khoản 1 Điều 25 Dự thảo được hiểu là trong mọi trường hợp đại biểu Quốc hội vắng mặt phải được sự đồng ý của Chủ tịch Quốc hội. Do đó, để thống nhất giữa hai điều luật, tôi đề nghị thu hút điểm đ, khoản 1 Điều 25 vào Điều 5 và chỉnh sửa lại quy định trên theo hướng: chỉ trong trường hợp đại biểu Quốc hội vắng mặt “3 ngày liên tục trở lên” tại mỗi kỳ họp mới do Chủ tịch Quốc hội quyết định; đồng thời bổ sung quy định cụ thể về thời hạn đại biểu gửi văn bản đến Trưởng đoàn và Tổng Thư ký để Chủ tịch Quốc hội có thời gian quyết định cho phép hoặc không cho phép vắng mặt trong thời hạn nhằm bảo đảm đại biểu có trách nhiệm tham gia đầy đủ các kỳ họp.
SỸ NGUYÊN (Ghi)