Thích ứng để “sống chung”!
Có lẽ chưa có năm nào mà thời tiết diễn biến bất thường như năm 2015 sắp đi qua. Dường như tất cả các quy luật thời tiết đã đúc kết được qua nhiều thập kỷ trong quá khứ đã bị thiên nhiên… “bẻ kèo”. Chẳng hạn, thực tế cho thấy đã không ít lần lịch thời tiết ghi một đàng còn diễn biến thời tiết lại theo một nẻo. Tình trạng hạn mùa mưa, ngập mùa nắng hay nóng giữa mùa đông ở phía bắc…, làm đảo lộn cuộc sống của con người và tác động tiêu cực đến tình hình kinh tế, xã hội là điều ai cũng thấy.
Theo phân tích của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, hiện nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đang chịu ảnh hưởng trực tiếp từ El Nino. Ở Việt Nam, tình trạng hạn hán có khả năng kéo dài đến hết mùa khô 2015-2016. Ngoài cường độ mạnh, nhiều khả năng El Nino 2015-2016 sẽ trở thành một trong những El Nino kéo dài nhất trong vòng 60 năm gần đây. Trong các năm 1997-1998, hiện tượng El Nino kéo dài đã gây ra hàng loạt thiên tai như lũ lụt, hỏa hoạn, hạn hán trên khắp thế giới, làm chết trên 30 ngàn người, gây thiệt hại cho nền kinh tế thế giới lên đến hàng trăm tỉ USD. Theo đánh giá của các chuyên gia, El Nino đã và đang là hiện tượng thời tiết khắc nghiệt gây thiệt hại trên diện rộng và nhiều nhất cho hành tinh của chúng ta.
Từ cuối năm 2014 đến nay, do ảnh hưởng của El Nino, lượng mưa, nguồn nước trên sông, suối ở hầu hết các khu vực đều thiếu hụt so với trung bình nhiều năm, dẫn đến hạn hán khắc nghiệt đã xảy ra ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Hiện tại, thông tin dự báo cho biết tình trạng hạn hán, nguy cơ thiếu nước và hiện tượng xâm nhập mặn sẽ xảy ra gay gắt ngay từ vụ Đông Xuân 2015-2016 và kéo dài đến vụ Hè Thu năm 2016. Trong các khu vực bị ảnh hưởng thì miền Trung - Tây Nguyên sẽ bị nặng nề.
Tại Bình Định, tác động của hiện tượng El Nino rõ nét nhất là lượng mưa trên địa bàn tỉnh thấp hơn trung bình nhiều năm. Trong mùa khô 2015 đã xảy ra tình trạng ao hồ, giếng nước khô cạn gây thiếu nước sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp ở nhiều địa phương. Hiện nay, tuy đang trong mùa mưa nhưng lượng nước trữ tại các hồ chứa nước hiện vẫn rất thấp so với dung tích thiết kế. Mới đây, khi triển khai kế hoạch vụ Đông Xuân năm 2015-2016, ngành nông nghiệp tỉnh cũng đã đưa ra cảnh báo về ảnh hưởng của hiện tượng El Nino; UBND tỉnh đã chỉ thị các ngành, địa phương đẩy mạnh các giải pháp phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn năm 2016.
Trước diễn biến khí hậu ngày càng phức tạp và tính chất nghiêm trọng của các hiện tượng thời tiết cực đoan, các địa phương cần chủ động xây dựng các biện pháp ứng phó lâu dài, đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho từng người dân về tình hình biến đổi khí hậu. Do đó, cùng với việc cần làm ngay là sử dụng tiết kiệm và hiệu quả các nguồn tài nguyên, việc ngăn chặn và chấm dứt những hành động tiêu cực như phá rừng, lấn sông, lấp hồ… cần phải được thực hiện quyết liệt hơn. Những thiệt hại to lớn mà chúng ta đang phải gánh chịu chính từ hạn hán, lụt lội, ô nhiễm… là bài học “nhãn tiền” của việc phá hoại môi trường sống của chính chúng ta.
Để ứng phó hiệu quả với hiện tượng El Nino dự báo là sẽ tiếp tục cực đoan trong thời gian tới, một trong những yêu cầu đặt ra là phải có sự thay đổi để thích ứng và “sống chung” với sự thay đổi bất thường của thời tiết, thiên tai bằng các giải pháp căn bản, lâu dài trong cả sản xuất và đời sống. Bởi lẽ, khi không thể tránh được biến đổi khí hậu thì cách ứng phó duy nhất có thể làm là phải tìm cách “sống chung” với nó một cách tốt nhất!
HẢI ĐĂNG