Phát hiện và điều trị bệnh nấm phổi

Nấm phổi là một bệnh nhiễm trùng phổi, ít gặp ở người bình thường có sức đề kháng tốt. Bệnh hay gặp ở người suy giảm miễn dịch, già yếu, mắc bệnh mạn tính lâu ngày. Tỉ lệ bệnh nấm phổi chỉ chiếm 0,02% các bệnh phổi, tuy nhiên khi bị nấm phổi diễn tiến lâm sàng thường nặng nề, thậm chí có thể tử vong nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây bệnh nấm phổi là do các loại nấm: Candida, Aspergillus, Cryptococcus. Trong đó, hay gặp nhất là các loại Aspergillus như A. fumigatus, A. flavus, A. niger… Bệnh nhân thường đến khám vì ho ra máu kéo dài không rõ lý do, sốt kéo dài kèm đau ngực, ho khạc đàm kéo dài kèm khó thở như hen. Cùng với đó là các trường hợp chẩn đoán viêm phổi điều trị kháng sinh kéo dài không khỏi.

Các triệu chứng lâm sàng của nấm phổi tùy thuộc vào tác nhân gây bệnh. Các triệu chứng gợi ý có thể là toàn thân sốt kéo dài, mệt mỏi, sụt cân; ho ra máu, ho khạc đàm có nút nhầy. Khám phổi triệu chứng thường nghèo nàn, có thể nghe ran rít, ran ngáy. Trong trường hợp diễn tiến cấp, bệnh nhân có thể khó thở nhanh, ho khan, đau ngực, sốt cao. Về cận lâm sàng, giá trị nhất là X-quang phổi và soi cấy đàm. Tổn thương trên X-quang rất đa dạng, có thể thấy các hình ảnh như hình hang chứa một khối mờ tròn đường kính 3-5cm, phân cách ở phía trên với thành hang bởi một liềm hơi, thường nằm ở thùy trên phổi. Tổn thương dạng khối có thể lầm với ung thư phế quản. Nhìn chung, chẩn đoán bệnh nấm phổi tương đối khó, phải kết hợp yếu tố cơ địa, lâm sàng, hình ảnh X-quang, đôi khi phải chụp CT-Scanner phổi và xét nghiệm nhiều lần.

Bệnh nấm phổi nếu kéo dài không được điều trị thì các bào tử nấm sẽ lan tràn và gây bệnh cơ quan khác như nấm não - màng não, tổn thương da, viêm cơ, viêm nội nhãn… thậm chí là nhiễm nấm huyết. Bệnh nhân sẽ chết do nhiễm trùng nhiễm độc, suy kiệt hoặc biến chứng nặng nề như ho ra máu ồ ạt.

Các thuốc kháng nấm đặc hiệu có thể chữa khỏi bệnh nấm phổi nếu phát hiện sớm. Đối với nấm Aspergillus có thể dùng Amphotericin B hoặc Intraconazol, nấm Candida và Cryptococcus dùng Amphotericin B. Đối với những trường hợp tạo u nấm hoặc hang khó giải quyết bằng thuốc có thể chỉ định phẫu thuật.

Để phòng bệnh nấm phổi, cần thường xuyên rèn luyện thân thể, ăn nhiều hoa quả tươi, nâng cao sức đề kháng. Tránh để nấm mốc trong nhà, đồ đạc sắp xếp gọn gàng, đủ ánh nắng, thông gió tránh ẩm ướt. Những đoạn tường có nấm mốc cần phải cạo đi và phủ bằng sơn chống bám. Không để thực phẩm rơi vãi trong nhà là điều kiện cho nấm sinh sôi phát triển. Khi vệ sinh nhà cửa cần mang khẩu trang để tránh hít phải bụi nấm.

BS BÀNH QUANG KHẢI